Που θα βρουν τα ταμεία τα 250 εκατ. ευρώ για την ΑΜΚ της Εθνικής

Της Ρούλας Σαλούρου

Περίπου 250 εκατ. ευρώ απαιτούνται προκειμένου τα ασφαλιστικά ταμεία, εφόσον το επιθυμούν, να συμμετάσχουν στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της Εθνικής Τράπεζας. Σύμφωνα με τους πρώτους υπολογισμούς των συνδικαλιστών (στο υπουργείο Απασχόλησης τα πλέον πρόσφατα στοιχεία αφορούν το τέλος του 2007), το σύνολο των ασφαλιστικών οργανισμών διαθέτει μετοχές που αντιστοιχούν περίπου στο 20% του μετοχικού κεφαλαίου της τράπεζας. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Προσωπικού Οργανισμών Κοινωνικής Πολιτικής (ΠΟΠΟΚΠ) Γιώργο Κουτρουμάνη, το μεγαλύτερο πρόβλημα ρευστότητας αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζουν το ΙΚΑ και ο ΟΑΕΕ, που συνολικά χρειάζονται περί τα 110 εκατ. ευρώ, εφόσον οι διοικήσεις τους αποφασίσουν ότι επιθυμούν τη συμμετοχή στην επικείμενη ΑΜΚ. Υπολογίζεται πως άλλα 50 ταμεία διαθέτουν μετοχές της Εθνικής, σε ποσοστό που δεν ξεπερνά το 1% ανά ταμείο.

Εκτός από το απτό πρόβλημα της έλλειψης ρευστότητας, το οποίο σύμφωνα με εκτιμήσεις μπορεί να λυθεί με τη βοήθεια της ίδιας της τράπεζας, μέσω της σύναψης δανείων προκειμένου να συμμετέχουν τα ταμεία, ζητούμενο είναι και αν τελικά τα Διοικητικά Συμβούλια των οργανισμών αποφασίσουν ότι αποτελεί συμφέρουσα επένδυση η συμμετοχή στην ΑΜΚ. Η παράμετρος αυτή, αφορά περισσότερο τα λεγόμενα αυτοδιοικούμενα ταμεία, κυρίως των τραπεζών, που η απόφαση δεν λαμβάνεται με βάση εντολές της πολιτικής ηγεσίας, αλλά την πλειοψηφία των συνδικαλιστών. Οι αποφάσεις θα ληφθούν μετά και το ραντεβού που έχει η διοίκηση της Εθνικής Τράπεζας με τους εκπροσώπους των εργαζόμενων και των ασφαλιστικών ταμείων, που έχει οριστεί για αύριο Πέμπτη, στις 12 το μεσημέρι.

Πάντως, η έλλειψη επαγγελματικής διαχείρισης έχει εγκλωβίσει τα ασφαλιστικά ταμεία, τα οποία δεν έχουν τη δυνατότητα να εκμεταλλευτούν ευκαιρίες και να προχωρήσουν σε νέες τοποθετήσεις ή τουλάχιστον σε αναδιάρθρωση του χαρτοφυλακίου τους. Έτσι, όπως καθ’ όλη την περίοδο της πτώσης των χρηματιστηριακών αγορών, τα ταμεία υπέστησαν δραματική μείωση της αξίας του χαρτοφυλακίου τους, έτσι και κατά την άνοδο, χάνουν ευκαιρίες, είτε γιατί δεν έχουν διαθέσιμα να τοποθετήσουν στην αγορά, είτε γιατί δεν έχουν συμβούλους διαχείρισης ώστε να προχωρήσουν σε αλλαγές του μετοχολογίου τους, βάσει των νέων δεδομένων που δημιουργούνται στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Είναι χαρακτηριστικό ότι, από την παθητική, ή ακριβέστερα από τη μη διαχείριση του μετοχικού τους χαρτοφυλακίου, στο σύνολό τους τα ασφαλιστικά ταμεία, που τους προηγούμενους μήνες είχαν λογιστικές απώλειες της τάξης των 4 δισ. ευρώ, τώρα, εγγράφουν υπεραξίες, 930 εκατ. ευρώ.

Στα τέλη του 2007, βάσει των τελευταίων, και πλέον... πρόσφατων στοιχείων που διαθέτει το υπουργείο Απασχόλησης, τα ασφαλιστικά ταμεία είχαν επενδεδυμένα σε μετοχές κεφάλαια ύψους 5,3 δισ. ευρώ. Στις 9 Μαρτίου του 2009, στα χαμηλότερα επίπεδα της ελληνικής αγοράς, τα αποθεματικά υπολογίζονταν μόλις στα 1,250 δισ. ευρώ, εγγράφοντας απώλειες περίπου 4 δισ. ευρώ. Με τιμές κλεισίματος του ΧΑ, στις 10 Ιουνίου, τα κεφάλαια των ταμείων που είναι επενδεδυμένα σε μετοχές, ανέρχονται, βάσει των στοιχείων της ΠΟΠΟΚΠ, σε 2,180 δισ. ευρώ. Μεγάλες, της τάξης του 40%, είναι οι απώλειες που εγγράφουν όσα ταμεία είχαν επενδύσει στα «αμαρτωλά» δομημένα ομόλογα, ενώ η ΠΟΠΟΚΠ υπολογίζει ότι μικρές απώλειες 3%-5% καταγράφονται και στα ομόλογα.

Η δραματική επιδείνωση των οικονομικών των ταμείων, τα οποία όχι μόνο δεν διαθέτουν πλέον διαθέσιμα για να επενδύσουν, αλλά ρευστοποιούν (σε μερικές περιπτώσεις ακόμη και με απώλειες) και μέρος της περιουσίας τους προκειμένου να καλύψουν τρέχουσες ταμιακές ανάγκες, κυρίως πληρωμή συντάξεων, καθώς και η έλλειψη επαγγελματικής διαχείρισης είναι σύμφωνα με τους ειδικούς τα βασικά αίτια που καθιστούν τους ασφαλιστικούς οργανισμούς αδύναμους να αντιδράσουν.

Ακόμη και οι υπουργικές αποφάσεις που προβλέπουν τη δυνατότητα πρόσληψης επαγγελματιών συμβούλων διαχείρισης, με σύμβαση παροχής υπηρεσιών, έχουν μείνει στα χαρτιά. Κανένα ταμείο δεν έχει προχωρήσει στην πρόσληψη, ή έστω στη διεξαγωγή διαγωνισμού όπως προβλέπουν οι αποφάσεις, ενώ δεν διαφαίνεται και οποιαδήποτε προσπάθεια στο μέλλον. Αντίστοιχη αδράνεια σημειώνεται και όσον αφορά στο διαχωρισμό του χαρτοφυλακίου σε α) χαρτοφυλάκιο ρευστότητας και β) σε επενδυτικό χαρτοφυλάκιο.