Η ΔΕΗ καθυστερεί τη σύνδεση έτοιμων έργων ΑΠΕ

Του Χάρη Φλουδόπουλου

Μπορεί ένα έτοιμο έργο ανανεώσιμης ενέργειας για το οποίο έχουν επενδυθεί δεκάδες εκατομμύρια ευρώ, να παραμένει ανενεργό έως και ενάμιση χρόνο, γιατί έτσι... ορίζει η ΔΕΗ; Σωστά μαντέψατε, η απάντηση είναι ναι.

Ως μείζον πρόβλημα που καθυστερεί τις επενδύσεις και καθιστά ακόμη πιο δύσκολη την υλοποίηση έργων ΑΠΕ, περιγράφουν παράγοντες της αγοράς το ρόλο που διαδραματίζει η ΔΕΗ, στη διασύνδεση των νέων μονάδων με το σύστημα.

Η ΔΕΗ κατέχοντας το μονοπώλιο στον τομέα της μεταφοράς και της διανομής (στην κυριότητά της ανήκει το δίκτυο μέσης και χαμηλής τάσης, ενώ οι γραμμές μεταφοράς ανήκουν στην 100% θυγατρική της ΔΕΣΜΗΕ) είναι εκ των πραγμάτων υπεύθυνη για τις νέες συνδέσεις παραγωγών ΑΠΕ. Ωστόσο το γεγονός ότι δεν υπάρχει σαφές νομοθετικό πλαίσιο και τα χρονοδιαγράμματα επαφίενται στη διάθεση των υπηρεσιών της ΔΕΗ οδηγεί σε μεγάλες καθυστερήσεις, απέναντι στις οποίες ο επενδυτής δεν μπορεί να κάνει τίποτα άλλο από το να περιμένει...

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Όταν μετά από πολλές προσπάθειες και έξοδα μια επένδυση ΑΠΕ φτάσει στο στάδιο της ολοκλήρωσης, ένα τελευταίο κεφάλι της γραφειοκρατικής Λερναίας Ύδρας, κάνει την εμφάνισή του και αφορά τη διαδικασία σύνδεσης με το δίκτυο. 

Ο επενδυτής έχει δύο επιλογές βάσει νόμου: η πρώτη είναι  να κατασκευάσει ο ίδιος τον υποσταθμό και το καλώδιο, βάσει όμως των προδιαγραφών που θα του θέσει η ΔΕΗ. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ο κατασκευαστής θα πρέπει να βρίσκεται σε συνεχή συνεννόηση με τις υπηρεσίες της ΔΕΗ, που θα πρέπει να του εγκρίνουν όχι μόνο τις εργασίες αλλά και τις προδιαγραφές ξεχωριστά για κάθε υλικό που χρησιμοποιεί, όπως καλώδια, μονωτήρες κλπ. Όπως περιγράφει επενδυτής που αποτόλμησε το συγκεκριμένο βήμα, σύντομα διαπιστώνεις ότι  υπάρχουν καθορισμένες προδιαγραφές για το όριο... επικασσιτέρωσης των μονωτήρων, που αν δεν τηρηθούν, τότε το έργο απορρίπτεται και η διασύνδεση δε γίνεται!

Η δεύτερη και πιο ρεαλιστική επιλογή για τον επενδυτή είναι να υπογράψει σύμβαση με τη ΔΕΗ για την κατασκευή του υποσταθμού και του καλωδίου. Και εδώ ερχόμαστε στα πραγματικά προβλήματα που δημιουργούνται εξαιτίας της έλλειψης κανόνων στην αγορά. Η τυποποιημένη σύμβαση που καλούνται να υπογράψουν οι ενδιαφερόμενοι έχει ορισμένα ενδιαφέροντα στοιχεία:

1. Η ΔΕΗ αναλαμβάνει να κατασκευάσει το έργο της διασύνδεσης σε διάρκεια όχι μεγαλύτερη των 18 μηνών από την υπογραφή της σύμβασης και την αποπληρωμή εκ μέρους του επενδυτή του κόστους.

2. Η απόλυτη κυριότητα, νομή και κατοχή των έργων ανήκουν στη ΔΕΗ, παρ΄  ότι ο παραγωγός πληρώνει για την κατασκευή τους έως και εξαψήφια ποσά (ανάλογα με την εγκατεστημένη ισχύ του έργου και την απόσταση από το δίκτυο μεταφοράς). 

3. Ο παραγωγός βαρύνεται με τα έξοδα συντήρησης και επισκευής των έργων και ταυτόχρονα δεν έχει δικαίωμα πρόσβασης στον υποσταθμό ή τους πυλώνες χωρίς την άδεια της ΔΕΗ. Και βέβαια θα πρέπει να πληρώσει το κόστος επισκευής και συντήρησης με βάση την «αιτιολογημένη γνώμη» της ΔΕΗ. 

Πρόκειται για τους όρους που «επιβάλλει» η ΔΕΗ ώστε να αναλάβει την κατασκευή των διασυνδέσεων πχ για ένα έτοιμο αιολικό πάρκο, το οποίο σε διαφορετική περίπτωση δεν πρόκειται ποτέ να μπει σε εμπορική λειτουργία.

Και βέβαια οι «λεόντιοι» αυτοί όροι οδηγούν σε αρκετά παράδοξα. Εάν για παράδειγμα –όπως έχει συμβεί σε αρκετές περιπτώσεις στην πράξη– ένα φορτηγάκι της ΔΕΗ χτυπήσει ένα πυλώνα και τον θέσει εκτός λειτουργίας τότε ο επενδυτής θα πρέπει να πληρώσει για την επισκευή, την οποία θα πραγματοποιήσει ο υπαίτιος της ζημιάς. 

Και βέβαια ούτε λόγος για αποζημίωση για τις ημέρες που το πάρκο έχει μείνει εκτός λειτουργίας, καθώς είναι πιθανό εφόσον ο ιδιοκτήτης στραφεί εναντίον της ΔΕΗ, να αντιμετωπίσει τις... «συνέπειες» σε πιθανή μελλοντική βλάβη...

Παραδείγματα

Οι 18 μήνες καθυστέρηση αφορούν τις περιπτώσεις που απαιτείται κατασκευή υποσταθμού και διασύνδεσης καθώς το έργο βρίσκεται σε απόσταση από το δίκτυο μεταφοράς. Το παράδοξο είναι ότι ακόμη και σε περιπτώσεις έργων που βρίσκονται πάνω στο δίκτυο μεταφοράς και το μόνο που χρειαζόταν ήταν απλώς «να κουμπώσει» στον υποσταθμό η νέα μονάδα ΑΠΕ, δηλαδή απλώς για να συνδεθούν δύο καλώδια, η καθυστέρηση μπορεί να φτάσει και τους 5 μήνες.  Το χρονικό διάστημα αυτό αντιπροσωπεύει από το 10 έως το 25% του συνολικού χρόνου που απαιτείται για την υλοποίηση ενός έργου. 

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αφορά ένα μεσαίο αιολικό πάρκο που κατασκευάστηκε πρόσφατα. Απαιτήθηκαν περίπου έξι χρόνια για την έκδοση όλων των απαραίτητων αδειών. Η κατασκευή του πάρκου έγινε μέσα σε έξι μήνες και η υπογραφή της σύμβασης για τη σύνδεση έγινε σε 3 μήνες. Το πάρκο, με έτοιμα τα καλώδια και τους υποσταθμούς, συνδέθηκε τελικά και ξεκίνησε τη λειτουργία του 5 μήνες μετά την  υπογραφή της σύμβασης. 

Ένα άλλο παράδειγμα αφορά έργο ΑΠΕ που για τη διασύνδεσή του με το σύστημα απαιτήθηκε αναβάθμιση του δικτύου. Το έργο παρ΄ ότι ήταν έτοιμο, τελικά συνδέθηκε μετά από 18 μήνες, δηλαδή η ΔΕΗ εξάντλησε τα χρονικά περιθώρια που αναφέρονταν στις συμβατικές της υποχρεώσεις.

Νομοθετικό κενό

Εδώ και πέντε χρόνια η αγορά περιμένει μια κοινή υπουργική απόφαση, η οποία θα καθορίζει το πλέγμα των σχέσεων των ιδιοκτητών των μονάδων ΑΠΕ με τη ΔΕΗ, τα θέματα που εγείρονται για το ιδιοκτησιακό, τους όρους αλλά και τα χρονοδιαγράμματα. Η καθυστέρηση αυτή σύμφωνα με πηγές της αγοράς αποτελεί βασικό ανασταλτικό παράγοντα για την υλοποίηση νέων επενδύσεων. «Δεν μπορούμε να τα ρίχνουμε όλα στους δασάρχες και τους αρχαιολόγους, έχει και η ΔΕΗ μερίδιο στη γραφειοκρατία» σχολιάζει ιδιοκτήτης αιολικού πάρκου που έχει ζήσει το παράδοξο –όπως λέει– να εξαρτάται η επένδυσή του από τις διαθέσεις του βασικού ανταγωνιστή του...