Οι τέσσερις αγωγοί της ρωσογεωργιανής κρίσης

Του Χάρη Φλουδόπουλου

Τέσσερις αγωγοί κομβικής σημασίας ο καθένας, τόσο για τη Ρωσία όσο και για τις ΗΠΑ, διέρχονται από την περιοχή που μετατράπηκε σε πολεμικό θέρετρο μεταξύ Ρωσίας και Γεωργίας τις τελευταίες ημέρες.

Οι αγωγοί αυτοί είναι οι πετρελαιαγωγοί Baku-Tbilisi-Ceyhan (Μπακού-Τιφλίδα-Τσεϊχαν) και Μπακού-Σούπσα (BP), Μπάκου-Νοβοροσίσκ (Socar – Trasneft) και ο αγωγός φυσικού αερίου South Caucuses Pipeline, SCP (νοτίου Καυκάσου). Η ίδια η Γεωργία έχει χαρακτηριστεί από αναλυτές ως βασικός "κρίκος" στις ενεργειακές διαδρομές που παρακάμπτουν τη Ρωσία, ενώνοντας τα "χρυσοφόρα" κοιτάσματα της Κασπίας με τις αγορές της Δύσης.

Ο τελευταίος αγωγός του νοτίου Καυκάσου παρουσιάζει και ελληνικό ενδιαφέρον, καθώς αποτελεί τη διασύνδεση της Τουρκίας με τα κοιτάσματα του Αζερμπαϊτζάν. Ως εκ τούτου, η τροφοδοσία του αγωγού Τουρκίας– Ελλάδας– Ιταλίας, γνωστού και ως ITGI, περνά μέσα από την ομαλή και απρόσκοπτη λειτουργία του αγωγού του νοτίου Καυκάσου. Πρόσφατα μάλιστα, κατά τις επισκέψεις στην Αθήνα του αμερικανού βοηθού υφυπουργού Εξωτερικών, Ματ Μπράιζα, είχε καταγραφεί το έντονο ενδιαφέρον της Ουάσιγκτον για την επιτυχή προώθηση του ITGI, πριν την κατασκευή του ανταγωνιστικού ρωσικών συμφερόντων αγωγού South Stream. Το ίδιο φυσικά ισχύει και για τον επίσης ανταγωνιστικό προς το South Stream αγωγό Nabuco.

Αξίζει να σημειωθεί επίσης ότι μεσούσης της κρίσης, ο αμερικανός πρόεδρος, Τζ. Μπους, είχε επιλέξει τον κ. Μπράιζα, άριστο γνώστη των ενεργειακών ζητημάτων της περιοχής, να επισκεφθεί την Τιφλίδα ως ειδικός απεσταλμένος.

Εκτός όμως από τους "διαδρόμους" του φυσικού αερίου, ανταγωνισμός υπάρχει και σε σχέση με τα πετρέλαια της περιοχής. Έτσι το έδαφος της Γεωργίας αποτελεί ζωτικής σημασίας διάδρομο από την περιοχή της Κασπίας προς τη Δύση, χωρίς να χρησιμοποιείται η ρωσική επικράτεια. 

Σε ό,τι αφορά τα χαρακτηριστικά των αγωγών, ο BTC (BP), διέρχεται σε απόσταση μόλις 100 χιλιομέτρων νότια από την πρωτεύουσα της Νότιας Οσετίας Tskhinvali. Έχει ημερήσια δυναμικότητα 850 χιλιάδες βαρέλια. Ο αγωγός λειτουργεί από κονσόρτιουμ με επικεφαλής τη BP και τη συμμετοχή των Chevron, Statoil, Eni, Total κ.α. Ο δεύτερος πετρελαιαγωγός που διατρέχει τη Γεωργία, ο αγωγός Μπακού-Σούπσα, έχει δυναμικότητα 150 χιλιάδες βαρέλια την ημέρα. Ο συγκεκριμένος αγωγός έκλεισε στα μέσα της εβδομάδας, "για λόγους ασφαλείας", όπως ανακοίνωσε η BP, επικεφαλής του κονσόρτιουμ 10 εταιρειών που λειτουργούν τον αγωγό (μεταξύ των οποίων οι Chevron, Statoil, Exxon Mobil).

Ο τρίτος πετρελαιαγωγός, ρωσικών συμφερόντων, ξεκινά από το Bacu, διατρέχει 231 χιλιόμετρα εντός του Αζερμπαϊτζάν και καταλήγει στο ρωσικό λιμάνι του Novorossiysk. Ο αγωγός , γνωστός και ως "βόρειος διάδρομος" ανήκει στην κρατική εταιρείας του Αζερμπαϊτζάν Socar και τη Ρωσική Transneft. Λειτουργεί από το 1997 με ετήσια δυναμικότητα 5 εκ. τόνους.

Τέλος, ο αγωγός του Νοτίου Καυκάσου, λειτουργεί από ένα κονσόρτιουμ με επικεφαλής τη BP και τη συμμετοχή επτά ακόμη εταιρειών μεταξύ των οποίων οι Statoil, Total και Lukoil. Ακολουθεί την ίδια διαδρομή στο Αζερμπαϊτζάν και τη Γεωργία με τον BTC και καταλήγει εντός της Τουρκίας στο Ερζερούμ, όπου και συνδέεται με του τουρκικό δίκτυο.