Του Χάρη Φλουδόπουλου
Εικοσιέξι άδειες που αντιστοιχούν σε 5436 MW, περίπου δεκαπέντε ενεργοί παίκτες, αλλά και τζίροι δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ ετησίως, συνθέτουν το παζλ στην άκρως επικερδή αγορά χονδρικής εμπορίας ρεύματος στη χώρα μας. Οι τζίροι αυτοί στηρίζονται σε συμβόλαια που κλείνουν όσοι γνωρίζουν καλά τις αγορές των Βαλκανίων και κυρίως της Βουλγαρίας, της Σερβίας και λιγότερο των Σκοπίων. Αφού κλείσουν τα συμβόλαια αυτά, στη συνέχεια οι εταιρείες φέρνουν το ρεύμα μέσω των βόρειων διασυνδέσεων ή μέσω Ιταλίας, στην Ελλάδα, όπου και το πωλούν στο σύστημα, αποκομίζοντας σημαντικά κέρδη.
Και βέβαια, τα παχυλά κέρδη των εμπόρων του ηλεκτρισμού στηρίζονται ακριβώς στην ανεπάρκεια του ηλεκτρικού συστήματος της χώρας, το οποίο με παραγωγικό δυναμικό που μετά δυσκολίας ξεπερνά στην πράξη τα 10.000MW (η ονομαστική ισχύς είναι περίπου 10650MW) την ίδια στιγμή που οι ανάγκες ξεπέρασαν το καλοκαίρι τα 10.600 MW (χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι αναγκαστικές περικοπές που θα ανέβαζαν τη ζήτηση πάνω από τις έντεκα χιλιάδες).
Είναι χαρακτηριστικό ότι φέτος τον Ιούνιο, όταν εκτός από το ρεκόρ ζήτησης, υπήρχαν τα αλλεπάλληλα προβλήματα βλαβών σε μονάδες της ΔΕΗ, προκειμένου να μην έχουμε μπλακ άουτ, οι εισαγωγές ξεπέρασαν τα 1000MW, τις ώρες αιχμής, με τον κύριο όγκο να προέρχεται από τη Βουλγαρία και την Ιταλία.
Ποιοι είναι όμως οι παίκτες στο εμπόριο ηλεκτρισμού;
Τις μεγαλύτερες ποσότητες ηλεκτρισμού τις εμπορεύεται η ίδια η ΔΕΗ, η οποία και πραγματοποιεί εισαγωγές – εξαγωγές από και προς όλες τις γειτονικές χώρες. Ο μεγαλύτερος όγκος «συναλλαγών» πραγματοποιείται με τη Βουλγαρία, ενώ ακολουθεί η Ιταλία, τα Σκόπια, η Αλβανία και από πέρυσι και η Τουρκία.
Εκτός ΔΕΗ, στο εμπόριο ηλεκτρισμού δραστηριοποιούνται –άλλοι περισσότερο άλλοι λιγότερο– όλοι οι μεγάλοι παίκτες, που διαθέτουν άδειες προμήθειας. Ταυτόχρονα εμφανίζεται σημαντικός αριθμός ξένων –μικρομεσαίων κατά κύριο λόγο– εταιρειών, μέσω ελληνικών θυγατρικών ή παραρτημάτων.
Πάντως, ενώ στην παραγωγή ηλεκτρισμού, έχουν παρουσία μεγάλες εταιρείες με σημαντικά κεφάλαια, δεν συμβαίνει το ίδιο και με τις εισαγωγές, όπου κάνουν την εμφάνισή τους μικρές εταιρείες που απασχολούν έως και δύο (!) υπαλλήλους, «τζιράροντας» ωστόσο αρκετά εκατομμύρια ευρώ ετησίως. Από αυτές τις εταιρείες λοιπόν αλλά και από την καλή θέληση των «άσπονδων» γειτόνων μας, εξαρτάται κάθε καλοκαίρι η ισορροπία του ηλεκτρικού μας συστήματος.
Αναλυτικότερα, οι βασικοί παίκτες στο εμπόριο ηλεκτρισμού είναι:
* H Ελληνοβουλγαρική NECO (NEK EAD Βουλγαρίας 50%, ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ GAS 25% και DAMCO ENERGY A.E. 25%) με μεγάλο αφεντικό το Δημήτρη Κοπελούζο, η οποία μόνο φέτος τον Ιούνιο, συνεισέφερε στο σύστημα 100MW, επωφελούμενη από τα σοβαρά προβλήματα ανεπάρκειας του συστήματος. Διαθέτει άδεια προμήθειας 200MW, ενώ κερδίζει και από το εμπόριο μέσω Ιταλίας, όπου έχει δεσμεύσει περί τα 30MW ισχύ στο ελληνοϊταλικό καλώδιο μέσω της δημοπρασίας του ιταλού διαχειριστή TERNA.
* Η ATEL Hellas, που ανήκει σε ποσοστό 76% στην ελβετική μητρική ATEL και κατά 24% στον Π. Ζερίτη και κατέχει άδεια προμήθειας ισχύος 300MW. Για το 2008 έχει ήδη δεσμεύσει μεταφορική ικανότητα στο καλώδιο της Ιταλίας ισχύος 50MW στο διαγωνισμό του ιταλού διαχειριστή TERNA. Επίσης στις ετήσιες δημοπρασίες του ΔΕΣΜΗΕ έχει δεσμευτεί μεταφορική ικανότητα 5MW. Η εταιρεία συμμετέχει ανελλιπώς στους μηνιαίους διαγωνισμούς του ΔΕΣΜΗΕ.
* Η EGL Hellas του πρώην στελέχους της ΔΕΗ Ηλία Καρυδογιάννη, που είναι θυγατρική της ελβετικής EGL. Πραγματοποιεί εμπόριο ηλεκτρισμού στις χώρες της Βαλκανικής και την Ιταλία. Κατέχει άδεια προμήθειας 200MW και στον ετήσιο διαγωνισμό του ΔΕΣΜΗΕ έχει δεσμεύσει 5MW στο καλώδιο της Βουλγαρίας και ακόμη 5MW στο καλώδιο προς Ιταλία.
* Η EFT Hellas του πρώην διευθύνοντος συμβούλου των Ελληνικών Πετρελαίων Αθ. Καραχάλιου, 100% θυγατρική του EFT Group, με έδρα το Λονδίνο, το Σεν Γκαλέν και το Βελιγράδι. Διαθέτει άδεια προμήθειας 150MW.
* Η Αυστριακή VERBUND-APT (55%) και η ENERGA A.E. (45%) του Αχιλλέα Φλώρου, που κατέχουν άδεια προμήθειας 300MW για περίοδο είκοσι ετών. Η εταιρεία έχει δεσμεύσει 5MW στην ετήσια δημοπρασία της TERNA για το ελληνοϊταλικό καλώδιο.
* Η EDF Trading, θυγατρική με έδρα το Λονδίνο του Γαλλικού κολοσσού EDF με άδεια προμήθειας ισχύος 243MW, έχει και εκείνη δεσμεύσει ποσότητα 10MW στην ετήσια δημοπρασία της TERNA.
* Η ENEL Trading Ltd με άδεια 250MW.
* Η Μυτιληναίος Α.Ε. με άδεια προμήθειας 310MW. Το περασμένο έτος ωστόσο πραγματοποίησε περιορισμένες εισαγωγές, από το καλώδιο της Βουλγαρίας.
* Η Edison Trading με άδεια 300MW (έχει δεσμεύσει 10MW στο Ελληνοϊταλικό καλώδιο).
* Η Ehol Hellas, με άδεια 300MW, η οποία έχει πραγματοποιήσει περιορισμένες εισαγωγές από τη Βουλγαρία.
Εμπόριο ηλεκτρισμού (κατά κύριο λόγο εξαγωγές προς την Ιταλία, επωφελούμενοι τις υψηλές τιμές) κάνουν επίσης η θυγατρική της ΤΕΡΝΑ Ήρων με άδεια προμήθειας 128MW, αλλά και τα Ελληνικά Πετρέλαια με άδεια ισχύος 200MW.
Επίσης, στους μηνιαίους διαγωνισμούς του ΔΕΣΜΗΕ, δικαιώματα πρόσβασης στις διασυνδέσεις έχουν κερδίσει κατά καιρούς, οι:
* Eurotrade (άδεια προμήθειας 100MW).
* TCB Energy (άδεια 80MW).
* Η Ελβετική Ezpada (200MW).
Άδειες χωρίς να τις έχουν χρησιμοποιήσει το τελευταίο διάστημα διαθέτουν οι γερμανικές RWE (350MW) και Eon (350MW), η βρετανική Cinergy (200MW), που είναι γνωστή στη χώρα μας καθώς είναι βασικός μέτοχος της ΕΠΑ Αττικής, η επίσης γερμανική Entrade (200MW), η Τέρνα Ενεργειακή (150MW) καθώς και οι: εner Greece (100MW), ITA Energy trade (50MW), Danske Commodities (100MW) και ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών (25MW).