Εφορία: Αυξάνονται και εντατικοποιούνται οι έλεγχοι για επιστροφές ΦΠΑ - Ποιοι μπαίνουν στο μικροσκόπιο

Της Σίσσυς Σταυροπιερράκου 

Στο μικροσκόπιο της εφορίας τίθενται  οι επιστροφές ΦΠΑ, καθώς η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων ενισχύει σημαντικά τους ελέγχους, επιχειρώντας να μπλοκάρει περιπτώσεις παράνομων αιτημάτων. Με εντολή του διοικητή της ΑΑΔΕ, Γιώργου Πιτσιλή, διευρύνονται οι έλεγχοι του φοροελεγκτικού μηχανισμού, με στόχο τον έγκαιρο εντοπισμό υποθέσεων απάτης και την προστασία των δημόσιων εσόδων.

Σύμφωνα με το επικαιροποιημένο επιχειρησιακό σχέδιο της Αρχής, ο αριθμός των ελέγχων που αφορούν επιστροφές ΦΠΑ αυξάνεται θεαματικά. Από τους 4.200 ελέγχους που είχαν αρχικά προβλεφθεί, ο στόχος αναθεωρείται προς τα πάνω, φτάνοντας τους 6.600, καταγράφοντας αύξηση της τάξης του 57%. Η επιλογή των υποθέσεων γίνεται βάσει ανάλυσης κινδύνου, με έμφαση σε αιτήματα υψηλών ποσών ή σε φορολογούμενους με ασυνήθιστη συμπεριφορά. 

Πότε γίνεται έλεγχος

Ειδικότερα, η ΑΑΔΕ αυξάνει και εντείνει τους ελέγχους στις επιστροφές ΦΠΑ, ειδικά για:

- Επιχειρήσεις και επαγγελματίες που πρέπει να λάβουν μεγάλες επιστροφές σε σχέση με τον τζίρο τους.

- Περιπτώσεις με ασυνήθιστες αποκλίσεις ανάμεσα στα δηλωθέντα στοιχεία και τα αιτούμενα ποσά.

- Φορολογούμενους με υπότροπο φορολογικό παρελθόν ή που δείχνουν "ύποπτη" συμπεριφορά.

- Νεοσύστατες / εποχικές επιχειρήσεις που έχουν αιτήματα πολύ υψηλά για το ύψος των στοιχείων τους.

Εκτεταμένες διασταυρώσεις 

Παράλληλα, η ΑΑΔΕ προχωρά σε εκτεταμένες διασταυρώσεις στοιχείων, αξιοποιώντας το αρχείο των περιοδικών δηλώσεων ΦΠΑ. Στο μικροσκόπιο τίθενται φορολογούμενοι που υπέβαλαν μηδενικές δηλώσεις κατά το 2024, ενώ από τα διαθέσιμα δεδομένα προκύπτει ότι είχαν πραγματική οικονομική δραστηριότητα. Αντίστοιχοι έλεγχοι δρομολογούνται και για το φορολογικό έτος 2023, με τη χρήση των πληροφοριών που είναι καταχωρημένες στην ψηφιακή πλατφόρμα myDATA.

Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται και στους μερικούς ελέγχους, οι οποίοι βασίζονται σε διασταυρώσεις δεδομένων από POS, ηλεκτρονικά βιβλία, ενδοκοινοτικές συναλλαγές και λοιπές πηγές. Για το 2025 προβλέπεται η διενέργεια 8.318 τέτοιων ελέγχων, που αφορούν μία ή περισσότερες φορολογικές περιόδους, ενισχύοντας τη στοχευμένη εποπτεία της αγοράς.

Στο πλαίσιο του ψηφιακού μετασχηματισμού της φορολογικής διοίκησης, κομβική αλλαγή αποτελεί και το νέο μοντέλο υποβολής δηλώσεων ΦΠΑ. Αν και σήμερα οι δηλώσεις προσυμπληρώνονται με βάση τα δεδομένα του myDATA, απαιτείται η τελική υποβολή από τον φορολογούμενο. Στο επόμενο στάδιο, η ΑΑΔΕ θα προχωρά σε αυτόματη συμπλήρωση και υποβολή της δήλωσης, εφόσον δεν υπάρξει παρέμβαση από τον υπόχρεο, περιορίζοντας δραστικά τις δυνατότητες μεταγενέστερων διορθώσεων.

Πρόοδος στο κενό ΦΠΑ

Η αυστηροποίηση των ελέγχων έρχεται σε μια περίοδο όπου η Ελλάδα καταγράφει εντυπωσιακή πρόοδο στη μείωση του κενού ΦΠΑ. Από το 29% το 2017, το ποσοστό εκτιμάται ότι υποχώρησε στο 11,4% το 2023, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη μείωση μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται στις συνεχείς παρεμβάσεις της ΑΑΔΕ, στην ψηφιοποίηση των διαδικασιών και στη βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης.

Παρότι η χώρα εξακολουθεί να συγκαταλέγεται στα κράτη με διψήφιο κενό ΦΠΑ, η πορεία σύγκλισης με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο είναι παραπάνω από εμφανής. Ιδιαίτερα θετικό στοιχείο αποτελεί και το γεγονός ότι η Ελλάδα βρίσκεται μεταξύ των χωρών με το χαμηλότερο κενό ΦΠΑ που συνδέεται με απάτες τύπου "εξαφανισμένου εμπόρου", επιβεβαιώνοντας το σημαντικό έργο του φορολογικού μηχανισμού.