Οι διαπραγματεύσεις για μια ενδεχόμενη ειρηνευτική συμφωνία που θα δώσει τέλος στον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας φαίνεται ότι εισέρχονται σε καθοριστική φάση, στην οποία τα κύρια ζητήματα περιλαμβάνουν την ταχεία ένταξη της δεύτερης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τις εδαφικές παραχωρήσεις προς τους Ρώσους στο ουκρανικό Ντονμπάς, τη δημιουργία αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης εκεί, αλλά και την τύχη των παγωμένων ρωσικών assets στην Ευρώπη.
Οι συζητήσεις μεταξύ Ουκρανίας, ΗΠΑ και Ευρωπαϊκής Ένωσης - Βρετανίας, με την υποστήριξη υψηλόβαθμων Ευρωπαίων ηγετών, είναι πυρετώδεις, μολονότι οι αντιδράσεις της Ρωσίας και η δυσκολία εναρμόνισης των απαιτήσεων όλων των πλευρών καθιστούν την προοπτική ειρήνης εύθραυστη.
Η κατάσταση καταδεικνύει ότι η συμφωνία δεν αφορά μόνο τον τερματισμό της σύγκρουσης, αλλά και τον μελλοντικό γεωπολιτικό ρόλο της Ουκρανίας στην Ευρώπη, τη στρατηγική σημασία του Ντονμπάς για την ουκρανική άμυνα και το μέλλον των ρωσικών χρηματοπιστωτικών πόρων.
Σύμφωνα με πρόσφατο προσχέδιο της ειρηνευτικής συμφωνίας, η Ουκρανία θα μπορούσε να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2027, μια διαδικασία που εισάγει ουσιαστικά έναν μηχανισμό εξπρές, ανατρέποντας το υφιστάμενο πλαίσιο για τη διεύρυνση της Ένωσης.
Το σχέδιο προβλέπει ότι, παρά το γεγονός ότι η Ουκρανία δεν έχει ολοκληρώσει ούτε ένα από τα 36 κεφάλαια ένταξης, η διαδικασία θα μπορούσε να επιταχυνθεί σε συνδυασμό με την ειρηνευτική συμφωνία, ώστε να ενισχυθεί η πολιτική σταθερότητα και να μην υπονομευθεί η προοπτική τερματισμού του πολέμου.
Σύμφωνα με τους Financial Times, η αμερικανική στήριξη θεωρείται κρίσιμη, καθώς θα μπορούσε να οδηγήσει σε άρση και το ουγγρικό βέτο μέσω πίεσης στον πρωθυπουργό της Ουγγαρίας και πολιτικό σύμμαχο του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, Βίκτορ Όρμπαν. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει δηλώσει ότι η ομάδα διαπραγμάτευσής του διαμορφώνει θέσεις με βάση την προοπτική ένταξης στην ΕΕ, τονίζοντας ότι ο χρόνος υλοποίησης εξαρτάται από τη συνεργασία Ευρωπαίων και Αμερικανών. Η διαδικασία αυτή περιλαμβάνει ένα πλέγμα πολιτικών συνεννοήσεων και νομικών ενεργειών, οι οποίες κρίνονται απαραίτητες για να καταστεί η ένταξη ουσιαστική και αποδεκτή από όλα τα κράτη μέλη.
Η Μόσχα, ωστόσο, εκφράζει τη δυσαρέσκειά της, με τον σύμβουλο του Ρώσου προέδρου, Γιούρι Ουσακόφ, να σημειώνει ότι δεν έχει δει τις τελευταίες εκδοχές του σχεδίου και εκτιμά ότι "δεν θα μας αρέσουν πολλά από όσα περιλαμβάνονται".
Η ρωσική θέση παραμένει αυστηρή, με σαφή υπογράμμιση της στρατηγικής σημασίας της περιοχής του Ντονμπάς, την οποία η Ρωσία επιδιώκει να ελέγξει από το 2014, αρχικά μέσω ενόπλων φιλορώσων αποσχιστών και στη συνέχεια με εισβολή ρωσικών στρατευμάτων.
Ένα από τα πιο κρίσιμα "άγκάθια" στη διαπραγμάτευση αφορά ακριβώς τις εδαφικές παραχωρήσεις από πλευράς Ουκρανίας στο Ντονμπάς και τη δημιουργία αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης. Σύμφωνα με τη γαλλική Le Monde, η Ουκρανία φαίνεται έτοιμη να αποδεχθεί τη δημιουργία ζώνης που θα υποχρεώνει τόσο τις ουκρανικές όσο και τις ρωσικές δυνάμεις να υποχωρήσουν από την τρέχουσα γραμμή μετώπου. Η ζώνη αυτή θα μπορούσε να τεθεί υπό διεθνή εποπτεία, με συμμετοχή των ΗΠΑ, προκειμένου να αποτραπεί οποιαδήποτε νέα επίθεση της Ρωσίας.
Ο Ουκρανός διαπραγματευτής Μιχάιλο Ποντόλιακ υπογραμμίζει ότι όσον αφορά στην αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη θα πρέπει να καθορίζεται με σαφήνεια:
Ποια όπλα θα αποσυρθούν (βαριά ή όλα)
Η παρουσία ξένης αποστολής για την επιτήρηση της τήρησης των συμφωνιών
Η διασφάλιση ότι η γραμμή διαχωρισμού θα τηρείται από όλες τις πλευρές
Η προσέγγιση θυμίζει τη Αποστρατιωτικοποιημένη Ζώνη της Κορέας, με τη διαφορά ότι η ζώνη στην Ουκρανία αναμένεται να είναι πολύ μεγαλύτερη, τόσο σε μήκος όσο και σε βάθος. Αν και πρόκειται για οδυνηρή παραχώρηση για τον πρόεδρο Ζελένσκι, η κίνηση αυτή μπορεί να αποτρέψει την πλήρη εγκατάλειψη των περιοχών του Ντονμπάς που δεν κατέχει η Ρωσία, όπως το 20% της περιοχής Ντονέτσκ, που αποτελεί "κόκκινη γραμμή" για τον αρχηγό του ουκρανικού κράτους.
Ο κ. Ζελένσκι έχει τονίσει ότι οποιαδήποτε συμφωνία για εδαφικές παραχωρήσεις θα πρέπει να επικυρωθεί μέσω εκλογών ή δημοψηφίσματος, επισημαίνοντας ότι μόνο ο ουκρανικός λαός μπορεί να αποφασίσει για τέτοια ζητήματα. Παράλληλα, οι ΗΠΑ έχουν προτείνει την απόσυρση των ουκρανικών δυνάμεων από το Ντονμπάς, με τη δέσμευση ότι οι ρωσικές δυνάμεις δεν θα προέλαυναν στο κενό που θα δημιουργείτο.
Από την πλευρά της Ρωσίας, ο Ουσακόφ ξεκαθάρισε ότι το Ντονμπάς ανήκει στη Ρωσία και η κατάπαυση του πυρός μπορεί να επιτευχθεί μόνο με πλήρη έλεγχο της περιοχής από τη Ρωσική Ομοσπονδία, με επιτήρηση από τη Rosgvardiya στα τμήματα που σήμερα ελέγχει το Κίεβο. Σύμφωνα με τον Ουσάκοφ, στα συγκεκριμένα τμήματα ενδέχεται να μην υπάρχουν ούτε ρωσικά ούτε ουκρανικά στρατεύματα, αλλά μόνο η ρωσική Εθνοφρουρά, υπεύθυνη για τη διατήρηση της τάξης.
Ένα επιπλέον κρίσιμο σημείο της ειρηνευτικής διαδικασίας αφορά την οικονομική διάσταση και τη χρήση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων. Η κεντρική τράπεζα της Ρωσίας κατέθεσε αγωγή κατά του Euroclear, υποστηρίζοντας ότι οι ενέργειες περιορίζουν την ικανότητά της να διαθέτει κεφάλαια και χρεόγραφα, ενώ αμφισβητεί τη νομιμότητα των προτάσεων της ΕΕ για τη χρήση των assets της στη χρηματοδότηση της Ουκρανίας.
Σύμφωνα με τις προτάσεις της Κομισιόν, τα ταμειακά διαθέσιμα που κατέχουν χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της ΕΕ από τα δεσμευμένα ρωσικά assets, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για δανειακή αποζημίωση της Ουκρανίας για τα έτη 2026 και 2027. Η Ρωσία έχει επανειλημμένα απειλήσει ότι μια τέτοια ενέργεια θα προκαλέσει τη σκληρότερη αντίδραση εκ μέρους της και ότι θα αμφισβητηθεί σε εθνικά και διεθνή δικαστικά όργανα.
Οι πρεσβευτές της ΕΕ συμφώνησαν να παγώσουν επ’ αόριστον τα περιουσιακά στοιχεία της ρωσικής κεντρικής τράπεζας, σύμφωνα με το άρθρο 122 των Συνθηκών της ΕΕ, παρακάμπτοντας την ανάγκη έγκρισης από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ωστόσο, η πρόταση αντιμετωπίζει αντίσταση από το Βέλγιο, όπου βρίσκεται το μεγαλύτερο μέρος των assets, με τον πρωθυπουργό Μπαρτ ντε Βέβερ να δηλώνει ότι η χώρα του δεν θα αναλάβει μόνη της το βάρος σε περίπτωση νομικών περιπλοκών.
Η επιδίωξη της ΕΕ να εξασφαλίσει χρηματοδότηση για την Ουκρανία μέσω των ρωσικών assets αποτελεί κρίσιμη παράμετρο για την υλοποίηση της ειρηνευτικής διαδικασίας, καθώς τα κεφάλαια αυτά μπορούν να καλύψουν ανάγκες ανάπτυξης, ανασυγκρότησης και αποζημίωσης της χώρας μετά από τέσσερα χρόνια καταστροφικού πολέμου, ενισχύοντας την πολιτική και οικονομική σταθερότητα του ουκρανικού κράτους.
"Ο επόμενος πρόεδρος της Fed θα πρέπει να με συμβουλεύεται για το πού να ορίσει τα επιτόκια", σημείωσε.
Η SBU (ουκρανική μυστική υπηρεσία πληροφοριών) ανέλαβε την ευθύνη για τις επιθέσεις στη Μαύρη Θάλασσα, με τη Μόσχα να χαρακτηρίζει το περιστατικό "πειρατεία".
Έπειτα από τηλεφωνική συνδιάλεξη με τους ηγέτες των δύο χωρών.
"Οι προσδοκίες των Ευρωπαίων από τους Αμερικανούς μπορεί να μοιάζουν με αυτό που, με κάποια ευκολία, αποκαλούμε Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ".
Δεν υπάρχει ακόμη κοινό έγγραφο, αλλά όλες οι πλευρές θα συνεχίσουν τις διαπραγματεύσεις τις επόμενες ημέρες.
Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησαν σήμερα να παγώσουν επ’ αόριστον τα περιουσιακά στοιχεία της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας που βρίσκονται στην Ευρώπη, απομακρύνοντας ένα μεγάλο εμπόδιο ώστε...
"Συζήτησαν τον περαιτέρω συγχρονισμό των θέσεων, θέματα ασφάλειας και τα επόμενα βήματα στην επεξεργασία του ειρηνευτικού σχεδίου".
Το βέτο του Όρμπαν, το πρόβλημα των συνόρων και μια ενδεχόμενη ανατροπή της διαδικασίας.
Η Άγκυρα ζήτησε ρύθμιση για την αναστολή των επιθέσεων που στοχεύουν την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας.
Στην πόλη Γιαροσλάβ.
Από την ουκρανική πλευρά, η ομάδα διευθύνεται από τον υποστράτηγο Αντρέι Χνατόφ.
