Στο στόχαστρο της εφορίας τα χαμηλά ενοίκια - Εντατικοί έλεγχοι από τις αρχές του νέου έτους

Της Σίσσυς Σταυροπιερράκου

Σε εκτεταμένες διασταυρώσεις και εντατικούς ελέγχους των χαμηλών μισθωμάτων θα προχωρήσει η ΑΑΔΕ από τις αρχές του νέου έτους, μετά την ολοκλήρωση της υποβολής τροποποιητικών δηλώσεων από όσους δήλωσαν λανθασμένα ποσά ενοικίου και έλαβαν μικρότερο ποσό επιστροφής από αυτό που δικαιούνταν.

Αυτή η διαδικασία αποτελεί μια ευκαιρία να εντοπιστούν κρούσματα εσκεμμένης απόκρυψης των πραγματικών ενοικίων, με τη φορολογική διοίκηση να επιδιώκει να περιορίσει τις στρεβλώσεις και την εκτεταμένη φοροδιαφυγή, διασφαλίζοντας ότι τα δηλωμένα ενοίκια αντανακλούν όσο το δυνατόν πιστότερα την πραγματική εικόνα της αγοράς. Σήμερα, εκτιμάται ότι είναι χιλιάδες οι μισθώσεις που είτε δεν έχουν δηλωθεί καθόλου, είτε υποδηλώνονται, είτε στηρίζονται σε παλιά, ανενεργά μισθωτήρια που συνεχίζουν να εμφανίζουν ποσά τα οποία δεν ανταποκρίνονται στις πραγματικές τιμές των ενοικίων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησε η ΑΑΔΕ ότι ένα διαμέρισμα 107 τετραγωνικών μέτρων στα Χανιά, δηλώθηκε ότι ενοικιάζεται με 5 ευρώ το μήνα. Το στοιχείο αυτό εμφανίζεται τόσο στο έντυπο του ενοικιαστή όσο και στο ηλεκτρονικό μισθωτήριο. Ανάλογα παραδείγματα περιλαμβάνουν ενοίκιο 10 ευρώ το μήνα για 30 τετραγωνικά στον Άγιο Δημήτριο, 20 ευρώ το μήνα για 133 τετραγωνικά στην Ηλιούπολη, και 25 ευρώ το μήνα για 62 τετραγωνικά στο Γαλάτσι.

Περίπου 180.000 ενοικιαστές, από τους 900.000 που έλαβαν επιδότηση ενοικίου, δήλωσαν ενοίκιο μέχρι και 100 ευρώ το μήνα. Από 100€ έως 400€, καταγράφηκαν 630.000 ενοικιαστές, ενώ μόλις ένας στους δέκα αναφέρει ότι πληρώνει ενοίκιο πάνω από 400€ το μήνα. Τα στοιχεία αυτά ενδέχεται να υποδηλώνουν εσκεμμένες κινήσεις για οικονομική ωφέλεια, απαιτώντας περαιτέρω εξέταση και ενέργειες από τις αρμόδιες αρχές. Σε αυτό το πλαίσιο, τόσο η ΑΑΔΕ όσο και το ΥΠΕΘΟ εκτιμούν πως η αναπροσαρμογή των μισθωτηρίων στα πραγματικά δεδομένα αποτελεί όχι μόνο ζήτημα φορολογικής δικαιοσύνης, αλλά και προϋπόθεση για την αύξηση των δημοσίων εσόδων, από τα οποία μπορούν να χρηματοδοτηθούν μελλοντικές μειώσεις φορολογικών συντελεστών.

Στο επίκεντρο των διασταυρώσεων θα βρεθούν ενοίκια που καταγράφουν απόκλιση από τα στοιχεία που έχει ήδη στη διάθεσή της η Εφορία μέσω τρίτων φορέων, όπως τράπεζες, ή πάροχοι ηλεκτρικού ρεύματος, ενώ ειδική προσοχή θα δοθεί σε περιπτώσεις όπου τα δηλωθέντα χαμηλά ποσά ενοικίων δεν συμβαδίζουν με το υψηλό κόστος διαβίωσης των ενοικιαστών.

Τι αλλάζει από 1η Ιανουαρίου στα ενοίκια

Από την 1η Ιανουαρίου 2026 η πληρωμή εκτός τραπεζικού συστήματος παύει να αναγνωρίζεται φορολογικά και όλες οι μισθώσεις τόσο κατοικιών όσο και επαγγελματικών χώρων θα πρέπει πραγματοποιούνται υποχρεωτικά μέσω τραπέζης.

Ο στόχος της ρύθμισης είναι διττός: από τη μία, η πλήρης ιχνηλάτηση των εισοδημάτων από μισθώματα μέσω του τραπεζικού συστήματος και από την άλλη η μείωση των μαύρων ενοικίων και της φοροδιαφυγής. Η αποκλειστική χρήση τραπεζικού λογαριασμού επιτρέπει στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων να διασταυρώνει αυτόματα τα δηλωμένα μισθώματα με τις τραπεζικές κινήσεις, περιορίζοντας το περιθώριο για αδήλωτα ποσά και "συμφωνίες κάτω από το τραπέζι".

Η υποχρεωτική πληρωμή των ενοικίων μέσω τραπεζών συνοδεύεται με κυρώσεις για όσους αδιαφορήσουν και συνεχίσουν τις συναλλαγές με μετρητά. Οι φορολογούμενοι θα χάνουν τις οικονομικές ενισχύσεις και τις εκπτώσεις που προβλέπονται. Η ηλεκτρονική πληρωμή θα αποτελεί προϋπόθεση για κάθε οικονομική ενίσχυση ή έκπτωση, τόσο για ενοικιαστές όσο και για ιδιοκτήτες. Οι ενοικιαστές που επιμένουν σε πληρωμή "στο χέρι" ή δεν καταθέτουν το μίσθωμα μέσω τράπεζας, παρότι πληρούν τα κριτήρια, αποκλείονται από το στεγαστικό επίδομα και από το νέο ετήσιο βοήθημα ενός ενοικίου έως 800 ευρώ το οποίο καταβάλλεται σε όσους δηλώνουν κανονικά τα ενοίκιά τους. Αντίστοιχα, οι ιδιοκτήτες θα χάσουν την έκπτωση 5% στο ακαθάριστο εισόδημα από ενοίκια, η οποία υπολογίζεται αυτόματα χωρίς την προσκόμιση δικαιολογητικών. Ακόμα, όσες επιχειρήσεις καταβάλλουν επαγγελματικό ενοίκιο χωρίς τραπεζική πληρωμή, δεν θα μπορούν να το εκπέσουν ως δαπάνη από τα ακαθάριστα έσοδά τους.