Τετάρτη, 26-Νοε-2025 16:00
Χτίζεται δημοσιονομικός χώρος για ελαφρύνσεις το 2026
Του Τάσου Δασόπουλου
Παρά το γεγονός ότι το ενδεχόμενο νέων ελαφρύνσεων για το 2026 έχει διαψευστεί πρόσφατα από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών (ΥΠΕΘΟ), η πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού δείχνει ότι η υπεραπόδοση της οικονομίας η οποία συνεχίζεται, μπορεί υπό προϋποθέσεις να οδηγήσει σε νέες θετικές παρεμβάσεις ακόμη και μέσα στο 2026.
Με την κατάθεση του προϋπολογισμού του 2026 και απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ο υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Θάνος Πετραλιάς απάντησε ότι προς το παρόν η οροφή αύξησης των δαπανών για το 2025 – 2026 έχει καλυφθεί. Άφησε όμως ανοιχτό το ενδεχόμενο να υπάρξουν νέες παρεμβάσεις από 800 εκατ. έως 1 δισ. ευρώ για το 2027. Η υπόμνηση του -προς το παρόν- αφορά τα σημερινά δημοσιονομικά δεδομένα. Ποια είναι αυτά; Το πρωτογενές πλεόνασμα έφτασε στο 10μηνο Ιανουαρίου - Οκτωβρίου τα 10,24 δισ. ευρώ (περίπου 4,1% του ΑΕΠ), ενώ μετά την πρόσφατη αναθεώρηση που έγινε στο τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού, ο στόχος θέλει για φέτος πρωτογενές πλεόνασμα στο 3,7% του ΑΕΠ.
Παράλληλα, και τα φορολογικά έσοδα λίγες μέρες μετά την αναθεώρηση των στόχων στο τελικό κείμενο του προϋπολογισμού, παρουσιάζουν μια οριακή υπέρβαση προς τα πάνω κατά 63 εκατ. ευρώ.
Αν αποδειχθεί ότι η υπεραπόδοση της οικονομίας προκύπτει από νέα έσοδα (κυρίως από έσοδα από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής) μπορεί να ανοίξει το δρόμο για νέα μέτρα το 2026, αφού τα νέα φορολογικά έσοδα θα λειτουργήσουν αφαιρετικά στην οροφή αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών η οποία έχει συμφωνηθεί για την Ελλάδα από το 2024. Η οροφή αυτή, για την διετία 2025 -2026 έχει εκπληρωθεί, μετά τα πρόσθετα μέτρα που έχουν θεσμοθετηθεί και σταδιακά υλοποιούνται τόσο φέτος, όσο και τον επόμενο χρόνο.
Το μεγάλο ερωτηματικό είναι το πόσο καλό θα είναι το τετράμηνο Νοεμβρίου 2025 - Φεβρουαρίου 2026 που απομένει για να κλείσει δημοσιονομικά ο χρόνος. Το ζητούμενο είναι αν τα επιπλέον έσοδα που θα καταγραφούν αποτελούν μέρος των εσόδων του τακτικού προϋπολογισμού ή αποτελούν νέα έσοδα.
Σε ό,τι αφορά στις καθαρές -εθνικά χρηματοδοτούμενες- πρωτογενείς δαπάνες της Γενικής Κυβέρνησης, σύμφωνα με τον ορισμό του νέου ευρωπαϊκού πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης και του Μεσοπρόθεσμου Δημοσιονομικού Σχεδίου, αναμένεται να αυξηθούν ετησίως με ρυθμό 4,4% και 5,7% για τα έτη 2025 και 2026 αντίστοιχα, με τη σωρευτική αύξηση των ετών 2024 - 2026 να εκτιμάται σε 10 δισ. ευρώ περίπου, που αντιστοιχεί στο όριο που τίθεται από το ΜΔΣ.
Υπενθυμίζεται ότι το 2024 ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των καθαρών δαπανών υπολογίστηκε σε -0,2%, με όριο +2,6% λόγω της χαμηλότερης από την αναμενόμενη συνολική δαπάνη της Γενικής Κυβέρνησης, αλλά κυρίως λόγω της απόδοσης των μέτρων για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής.
Σημειώνεται ότι κατόπιν ενεργοποίησης της εθνικής ρήτρας διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες, η μεταβολή των αμυντικών δαπανών, ως ποσοστό του ΑΕΠ, κατά την περίοδο 2025 - 2028 σε σχέση με το έτος 2024 λαμβάνεται υπόψη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε περίπτωση υπέρβασης του ορίου δαπανών. Σε όρους λειτουργικής ταξινόμησης των δαπανών οι αμυντικές δαπάνες για το έτος 2026 εκτιμώνται περίπου 0,3% του ΑΕΠ υψηλότερες σε σχέση με το 2024.