Αναζωπύρωση της πειρατείας στα ανοιχτά της Σομαλίας - Απειλείται ξανά ο εμπορικός διάδρομος του Ινδικού Ωκεανού

Του Γιώργου Σ. Σκορδίλη 

Η διεθνής ναυτιλιακή κοινότητα παρακολουθεί με ανησυχία την επιστροφή της πειρατείας στα ανοικτά της Σομαλίας, σε μια από τις πιο πολυσύχναστες θαλάσσιες οδούς του πλανήτη. Η αστάθεια στην Υεμένη και τα πολιτικά ρήγματα στο Κέρας της Αφρικής φαίνεται να δημιουργούν πρόσφορο έδαφος για την επανεμφάνιση των πειρατικών δικτύων που είχαν σχεδόν εξαφανιστεί την τελευταία δεκαετία.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του UK Maritime Trade Operations (UKMTO), του βρετανικού ναυτικού οργανισμού που συντονίζει τις επιχειρήσεις μεταξύ εμπορικών πλοίων και στρατιωτικών δυνάμεων, τρεις επιθέσεις σημειώθηκαν μόνο τον Νοέμβριο στα ανοιχτά της Σομαλίας. Το γεγονός θυμίζει τις δραματικές ημέρες της περιόδου 2008–2011, όταν η περιοχή είχε γίνει συνώνυμο της πειρατείας και η κορύφωση ήρθε το 2011 με 176 καταγεγραμμένες επιθέσεις.

Η δράση των πειρατών περιορίστηκε τα επόμενα χρόνια, χάρη στην παρουσία του Ευρωπαϊκού Ναυτικού Στόλου (EU NAVFOR – Επιχείρηση "Atalanta”), στη χρήση ενόπλων φρουρών στα πλοία και στη σχετική σταθερότητα που πέτυχε η κυβέρνηση της Σομαλίας. Ωστόσο, η επανεμφάνιση των επιθέσεων δείχνει ότι ο κίνδυνος ουδέποτε εξαφανίστηκε ολοκληρωτικά.

Η EU NAVFOR Atalanta ανακοίνωσε ότι την περασμένη Παρασκευή απελευθέρωσε δεξαμενόπλοιο με σημαία Μάλτας, το οποίο είχε απαχθεί κοντά στην πόλη Eyl, πρώην προπύργιο πειρατών στη δεκαετία του 2000. 

Το Διεθνές Ναυτιλιακό Γραφείο (IMB) καταγράφει πέντε περιστατικά στην περιοχή της Σομαλίας και του Κόλπου του Άντεν τους πρώτους εννέα μήνες του 2025, ενώ εκφράζει ανησυχία για τη νέα σειρά επιθέσεων που παρατηρείται τις τελευταίες εβδομάδες στον Ινδικό Ωκεανό.

Σύμφωνα με τον Daniel Mueller, αναλυτή της βρετανικής εταιρείας ναυτικής ασφάλειας Ambrey, η πειρατεία παραμένει "ευκαιριακή δραστηριότητα" που ευδοκιμεί όταν η πολιτική αβεβαιότητα και η φτώχεια συνδυάζονται με χαλαρή επιτήρηση. 

Όπως σημειώνει, τα στρατιωτικά μέτρα είναι αναγκαία, αλλά δεν αρκούν: "Η ενίσχυση των περιπολιών και η θωράκιση των πλοίων μπορούν να περιορίσουν τις επιθέσεις, αλλά δεν αντιμετωπίζουν τα αίτια της πειρατείας."

Σε μια προσπάθεια αποτροπής της αναζωπύρωσης, η Βουλή της Σομαλίας ενέκρινε νέο νομοσχέδιο κατά της πειρατείας, ωστόσο η χώρα εξακολουθεί να εξαρτάται από τις ξένες στρατιωτικές δυνάμεις για την ασφάλειά της. 

Παρά τη διαγραφή χρέους 4,5 δισ. δολαρίων το 2023, η Σομαλία εξακολουθεί να αγωνίζεται να ορθοποδήσει μετά από δεκαετίες εμφυλίου πολέμου και δράσης ισλαμιστικών ομάδων που συνδέονται με διεθνή τρομοκρατικά δίκτυα.

Η επανεμφάνιση της πειρατείας σε αυτή τη στρατηγική θαλάσσια ζώνη, που ενώνει τη Διώρυγα του Σουέζ με την Ασία, εγείρει φόβους για νέες διαταραχές στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού και αύξηση του κόστους ασφάλειας και ναύλων για τα πλοία που διασχίζουν την περιοχή.

Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι αν δεν υπάρξει συντονισμένη διεθνής δράση, η "παλιά πληγή" της πειρατείας μπορεί να ξανανοίξει, απειλώντας μία από τις ζωτικότερες θαλάσσιες αρτηρίες του παγκόσμιου εμπορίου.