Γιατί η ανάπτυξη της οικονομίας θα "αντέξει" και μετά το Ταμείο Ανάκαμψης

Του Τάσου Δασόπουλου 

Θα επιβραδύνει η οικονομία στο 1-1,5% μετά το τέλος του Ταμείου Ανάκαμψης όπως υποστηρίζουν ΕΕ, ΔΝΤ, ΟΟΣΑ ή μήπως η Ελλάδα θα συνεχίσει να αναπτύσσεται, με ρυθμό υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ, συντηρώντας την -αργή - πορεία σύγκλισης και των εισοδημάτων προς τον μέσο ευρωπαϊκό όρο; 

Η απάντηση δεν μπορεί να είναι από τώρα θετική ή αρνητική, καθώς η αβεβαιότητα που επικρατεί διεθνώς είναι πολύ υψηλή, οι μεγάλες οικονομίες ης Ευρωζώνης (Γαλλία, Ιταλία, Γερμανία αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα και στην περιοχή μας συνεχίζουν να μαίνονται πόλεμοι. Με βάση τις προβλέψεις των διεθνών οργανισμών, η Ελλάδα, θα φτάσει 2026, σε ένα αποκορύφωμα σε ότι αφορά τις επενδύσεις, αφού ο επόμενος θα είναι – θεωρητικά τουλάχιστον - ο τελευταίος χρόνος υλοποίησης επενδύσεων και των μεταρρυθμίσεων, του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Σύμφωνα με το προσχέδιο του προϋπολογισμού, στο σύνολό τους, ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις στη χώρα προβλέπεται ότι το 2026 θα καταγράψουν αύξηση, κατά 10,2%. Ετσι, το 2026 οι συνολικές επενδύσεις θα αντιπροσωπεύουν το 18% του ΑΕΠ ,σε πραγματικούς όρους -ή 16,8% σε ονομαστικούς και θα ξεπεράσουν αθροιστικά τα 40 δισ. μέσα στη χρονιά.

Με βάση τις επίσημες εκτιμήσεις, το 50% της αύξησης θα προέλθει από επενδύσεις σε κατασκευές (αύξηση 13,8%), ενώ το υπόλοιπο 50% από επενδύσεις σε εξοπλισμό (αύξηση 10,1%) και αγροτικά αγαθά.

Όσοι αξιολογούν σε τακτική βάση την ελληνική οικονομία , προβλέπουν μετά το αποκορύφωμα του 2026 θα έρθει η μεγάλη υποχώρηση από το 2027 και μετά. 

Τα αναχώματα στις επενδύσεις 

Με μια πιο ψύχραιμη ματιά όμως, το τέλος του ΤΑΑ δεν θα έρθει στο τέλος του 2026. Έως τότε θα πρέπει να ολοκληρωθούν, μόνο τα έργα ύψους 18,2 δις ευρώ, τα οποία χρηματοδοτούνται, από τις επιχορηγήσεις του ελληνικού προγράμματος. Θα μείνουν να υλοποιούνται οι ιδιωτικές επενδύσεις ύψους 17,64 δις ευρώ, στο προϋπολογισμό των οποίων συμμετέχουν και δάνεια ύψους 7,4 δις ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Μάλιστα η προσδοκία είναι ότι μπορεί να φτάσουμε σε ιδιωτικές επενδύσεις πάνω από 32 δις, οι οποίες θα απορροφήσουν το σύνολο των 17,8 δις των δανείων που έχει εξασφαλίσει η Ελλάδα. Μπορεί η απορρόφηση πόρων να είναι μικρότερη από τα 7 δις ευρώ, που αναμένεται να έχουμε το 2026 αλλά θα καλύπτει ένα μεγάλο μέρος της απώλειας.

Επίσης, από τον επόμενο χρόνο θα έχουμε εισροές και από τα 8 δις που έχει εξασφαλίσει από τα τρία νέα κοινοτικά ταμεία! Το Κοινωνικό ταμείο για το κλίμα, το Ταμείο Εκσυγχρονισμού και το Ταμείο Απανθρακοποίησης Νήσων. 

Επιπλέον, θα πρέπει να υπάρξει και μια ένταση στις απορροφήσεις του ΕΣΠΑ 2021 - 2017. Σήμερα, η Ελλάδα έχει απορροφήσει τα 9,3 δις, από τα συνολικά 26,9 δις ευρώ των κοινοτικών πόρων. 

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η απώλειες λόγω επενδύσεων αν όχι μηδενικές θα είναι πολύ μικρές. 

Οι σταθερές 

Εκτός από τις επενδύσεις, οι οποίες αναμένεται να μειωθούν αλλά πολύ λιγότερο από ότι αναμένεται, η ελληνική οικονομία έχει και σταθερές οι οποίες δεν θα επιτρέψουν μεγάλη υποχώρηση στο ΑΕΠ. 

Η πρώτη, είναι η ιδιωτική κατανάλωση η οποία κάθε χρόνο αυξάνεται πάνω από τον στόχο που θέτουν οι προϋπολογισμοί. Παράλληλα η ιδιωτική κατανάλωση παράγει κάθε χρόνο, το 70-75% του ΑΕΠ. Για το 2025, η αύξηση της κατανάλωσης θα φτάσει 1,9%, από 1,7% που αναμένονταν αρχικά. Το 2026 η ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να αυξηθεί κατά 1,7% .

Η δεύτερη σταθερά είναι ο τουρισμός ο οποίος παρά τις ενδείξεις κόπωσης στην αρχή της φετινής περιόδου, ετοιμάζεται φέτος να σπάσει άλλο ένα ρεκόρ εισπράξεων. 

Τέλος οι εξαγωγές, μετά την αβεβαιότητα που επικρατούσε για τους δασμούς Τράμπ, έχουν κάνει τις κατάλληλες προσαρμογές και αναμένεται να αυξηθούν το 2026 κατά 4,5,% από 2,2% που αναμένεται αν αυξηθούν φέτος.