Μεγάλη αύξηση επενδύσεων - Τι προβλέπει το προσχέδιο του Προϋπολογισμού

Του Τάσου Δασόπουλου

Ανάπτυξη 2,4% θα προβλέπει το προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2026, από 2,2% που αναμένεται να φτάσει φέτος, με κύρια ώθηση τις επενδύσεις και λιγότερο την ιδιωτική κατανάλωση και τις εξαγωγές.

Η φετινή ανάπτυξη αναθεωρείται οριακά στο 2,2% από 2,3% που προέβλεπε το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, για να ενσωματώσει και ένα μέρος από τις άμεσες και έμμεσες συνέπειες των δασμών Τραμπ στην ελληνική οικονομία.

Οι προσδοκίες για επιτάχυνση της ανάπτυξης το 2026 συγκεντρώνονται στις επενδύσεις, οι οποίες αναμένεται να αυξηθούν κατά 10,2%, από 5,7% που αναμένεται να αυξηθούν φέτος. Η επίτευξη του στόχου θα εξαρτηθεί από την επιτυχή εκτέλεση του ΠΔΕ για τον επόμενο χρόνο, το οποίο θα φτάνει στα 17 δισ. ευρώ, και παράλληλα την απορρόφηση 7 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών προβλέπεται να αυξηθούν στο 4,5%, κυρίως λόγω της βελτιωμένης εικόνας σε τουρισμό και βιομηχανία. Ωστόσο, οι εξαγωγές θα είναι άλλη μια χρονιά αρνητικές για το ΑΕΠ, καθώς οι εισαγωγές εκτιμάται ότι θα κινηθούν ακόμη ταχύτερα, με ρυθμό 4,6%, με τη βοήθεια και του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων που θα σπάσει νέο ρεκόρ και των επενδύσεων που πρέπει να ολοκληρωθούν μέσα από το εθνικό πρόγραμμα "Ελλάδα 2.0".

Η ανεργία προβλέπεται να συνεχίσει την πτωτική της πορεία και σε εθνικολογιστική βάση θα διαμορφωθεί στο 7,4% το 2026 (από 7,8% το 2025), ενώ με βάση την έρευνα εργατικού δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ θα μειωθεί στο 8,6% από 9,1%.

Αποτέλεσμα όλων αυτών θα είναι το ΑΕΠ να προσεγγίσει τα 258 δισ. ευρώ, από 245 δισ. ευρώ που αναμένεται να φτάσει φέτος σε τρέχουσες τιμές.

Πληθωρισμός

Η πρόβλεψη για το κρίσιμο μέγεθος του πληθωρισμού για το 2025 αναθεωρείται στο 2,6% και για το 2026 τοποθετείται στο 2,2%, αύξηση που είναι μεγαλύτερη από τη μέση αύξηση της ΕΕ.

Στον εναρμονισμένο δείκτη, οι αντίστοιχες προβλέψεις είναι 3,3% για φέτος και 2,2% για το 2026. Αυτό σημαίνει ότι η ακρίβεια θα συνεχίσει να δοκιμάζει τις αντοχές των ελληνικών νοικοκυριών.

Από την 1η Ιανουαρίου 2026 πάντως, η αγοραστική δύναμη αναμένεται να ενισχυθεί χάρη στους νέους χαμηλότερους συντελεστές της φορολογικής κλίμακας που μειώνουν την παρακράτηση και αυξάνουν τις καθαρές αποδοχές. Άλλωστε, στο προσχέδιο ενσωματώνονται οι παρεμβάσεις ύψους 1,76 δισ. ευρώ που ανακοινώθηκαν στη ΔΕΘ.

Οι παρατηρήσεις για ανάπτυξη και πληθωρισμό βασίζονται σε παραδοχές, όπως είναι η πρόβλεψη για χαμηλότερη μέση τιμή στο πετρέλαιο Brent, στα 64 δολάρια το βαρέλι από 67,7 δολάρια φέτος. Αν η εκτίμηση επιβεβαιωθεί, θα λειτουργήσει ως ανάσα τόσο για τα δημόσια οικονομικά όσο και για το ενεργειακό κόστος των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών.

Δημοσιονομική προσαρμογή

Το δημόσιο χρέος θα συνεχίσει να αποκλιμακώνεται, από το 145% του ΑΕΠ στο 140% του ΑΕΠ το 2026. Καθοριστική συμβολή θα έχει η νέα πρόωρη αποπληρωμή δανείων ύψους 5,29 δισ. ευρώ φέτος τον Δεκέμβριο, που αφορούν δόσεις δανείων από το πρώτο μνημόνιο που λήγουν το διάστημα από 2033 έως το 2041.

Έτσι, τα υπόλοιπα του διμερούς δανείου με την Ευρωζώνη θα περιοριστούν στα 21 δισ. ευρώ στο τέλος του 2026, από 31,6 δισ. ευρώ στις αρχές του 2025.

Σε δημοσιονομικό πεδίο, ο προϋπολογισμός προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα 2,4% του ΑΕΠ το 2026, αλλά το οικονομικό επιτελείο θεωρεί πιθανό να ξεπεραστεί ο στόχος, όπως θα συμβεί και φέτος που εκτιμάται πως θα σπάσει το φράγμα του 4% του ΑΕΠ. Να σημειωθεί ότι το 2024 καταγράφηκε πλεόνασμα 4,8% του ΑΕΠ.

Οι πρωτογενείς δαπάνες του προϋπολογισμού, όπως συμφωνήθηκε με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θα αυξηθούν κατά 3,6% το 2026, ενώ τα δημόσια έσοδα θα έχουν αύξηση 1,8 δισ. ευρώ (χωρίς και πάλι να υπολογίζονται τα έσοδα από φοροδιαφυγή).

Για τη χώρα μας οι καθαρές πρωτογενείς δαπάνες υπολογίζονται σε περίπου 100 δισ. ευρώ. Άρα οι καθαρές δαπάνες μπορούν να αυξηθούν μέχρι περίπου 3,6 δισ. ευρώ το 2026 σε σχέση με το 2025.

Σημειώνεται ότι περαιτέρω αύξηση των δαπανών είναι δυνατή εφόσον οι καθαρές δαπάνες των προηγούμενων ετών είναι χαμηλότερες από τα όρια που έχουν τεθεί κατά την αρχική διαπραγμάτευση με την Κοινότητα.