Η μελέτη του Μάριο Ντράγκι για το μέλλον της ευρωπαϊκής οικονομίας, όπως τονίζει σε άρθρο του στο Βήμα της Κυριακής ο κ. Μιχάλης Σάλλας, αποτέλεσε μια από τις πιο ουσιαστικές προσπάθειες διάγνωσης και χάραξης στρατηγικής για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Κατέδειξε με σαφήνεια τις διαρθρωτικές αδυναμίες της Ευρώπης: χαμηλότερες επενδύσεις σε σχέση με τις ΗΠΑ και την Κίνα, κατακερματισμένη εσωτερική αγορά, καθυστερήσεις στην αξιοποίηση νέων τεχνολογιών, γραφειοκρατικά εμπόδια και άνισες δυνατότητες μεταξύ κρατών-μελών. Παράλληλα, υπογράμμισε την εξάρτηση της Ένωσης από εξωτερικούς προμηθευτές ενέργειας και τεχνολογίας, κάτι που την καθιστά ευάλωτη σε διεθνείς κρίσεις. Ο Ντράγκι παρουσίασε το 2024, έναν οδικό χάρτη για ανάκαμψη και ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, ωστόσο η πρόοδος υπήρξε πολύ περιορισμένη.
Οι λόγοι που η εφαρμογή της μελέτης δεν προχώρησε, είναι πολλοί. Πρώτον, η λήψη αποφάσεων στην ΕΕ είναι συχνά δυσλειτουργική, καθώς απαιτείται συναίνεση ανάμεσα σε κράτη με διαφορετικές οικονομικές δομές και πολιτικές προτεραιότητες. Οι χώρες του Βορρά επιμένουν στη δημοσιονομική πειθαρχία, οι χώρες του Νότου ζητούν μεγαλύτερη χαλάρωση για περισσότερες επενδύσεις, οι χώρες της Ανατολής επικεντρώνονται στην ασφάλεια και την απειλή από τη Ρωσία, ενώ η Γαλλία πιέζει για στρατηγική αυτονομία. Αυτές οι αντιθέσεις καθιστούν δύσκολη την υιοθέτηση μιας κοινής γραμμής. Δεύτερον, η πολιτική πόλωση εντός των κρατών-μελών και η άνοδος εθνικιστικών και λαϊκιστικών κομμάτωνπεριορίζουν τη διάθεση για ευρωπαϊκές λύσεις. Τρίτον, η απουσία μιαςπροσωπικότητας με ισχυρή πολιτική νομιμοποίηση στο τιμόνι της Επιτροπής, σε αντίθεση με ηγέτες όπως ο Τραμπ ή ο Σι Τζινπίνγκ που μπορούν να κινητοποιούν άμεσα τις χώρες τους, αποδυναμώνει την υλοποίηση μεγάλων στρατηγικών.
Μπροστά σε αυτήν την αδυναμία, οι χώρες του Νότου: Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα, Κύπρος, Μάλτα, Κροατία, Σλοβενία και Βουλγαρία, οφείλουν να αναζητήσουν πιο στενή συνεργασία. Η συνεργασία αυτή δεν πρέπει να ερμηνευτεί ως απόπειρα διάσπασης της ΕΕ, αλλά ως πρωτοβουλία που θα ενισχύσει τη φωνή τους και θα συμβάλει σε μια πιοισορροπημένη ευρωπαϊκή ανάπτυξη. Οι Συνθήκες προβλέπουν το εργαλείο της "ενισχυμένης συνεργασίας", που επιτρέπει σε μια ομάδα κρατών, τουλάχιστον 9 (άρθρο 20 της Συνθήκης της Ε.Ε.) να προχωρήσει από κοινού σε συγκεκριμένους τομείς, χωρίς να απαιτείται ομοφωνία των 27.
Οι τομείς στους οποίους η Ευρώπη του Νότου θα μπορούσε να προχωρήσει είναι:
1. Ενέργεια και πράσινη μετάβαση: συντονισμένες επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγέςενέργειας, ηλεκτρικές διασυνδέσεις και υποδομές LNG στη Μεσόγειο. Δημιουργία ενός "Μεσογειακού Ταμείου Πράσινης Μετάβασης" με χρηματοδότηση από κοινοτικά μέσα όπως το NextGenerationEU και το InvestEU.
2. Θαλάσσια οικονομία και μεταφορές: κοινή στρατηγική για τα λιμάνια, τη ναυτιλία μηδενικών εκπομπών και τα logistics. Η Μεσόγειος μπορεί να εξελιχθεί σε κομβικό διάδρομο εμπορίου Ευρώπης–Ασίας–Αφρικής, με κοινά έργα και προώθηση καινοτομιών στη ναυτιλία.
3. Αγροδιατροφή και μεσογειακή γεωργία: κοινές θέσεις για την Κοινή Αγροτική Πολιτική που θα λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες των ξηροθερμικών συνθηκών, στήριξη σε προϊόντα όπως το ελαιόλαδο και το κρασί, και δημιουργία μιας ετικέτας "MediterraneanEU" για διεθνή προώθηση.
4. Ψηφιακή και τεχνολογική σύγκλιση: είναι κρίσιμος άξονας για τον Νότο, γιατί υπάρχει μεγάλη "ψαλίδα”με τον Βορρά, πολύ περισσότερο ασφαλώς με ΗΠΑ και ΚΙΝΑ. Απαιτείται δημιουργία κοινών κέντρων έρευνας σε τεχνητή νοημοσύνη και καινοτόμες εφαρμογές για τη γεωργία, τη ναυτιλία και τον τουρισμό. Ανάπτυξη προγραμμάτων ψηφιοποίησηςμικρομεσαίων επιχειρήσεων και κοινής στρατηγικής για ψηφιακές δεξιότητες. Ο Ευρωπαϊκός Νότος, έχει χαμηλότερη ψηφιακή ωριμότητα, χαμηλότερη χρήσηbigdata/A.I. στις επιχειρήσεις, έναντι της Ευρώπης του Βορρά.
5. Σπάνιες γαίες και κρίσιμα μέταλλα όπως χαρτογράφηση των κοιτασμάτων λιθίου στην Πορτογαλία και την Ισπανία, νικελίου, ψευδαργύρου και βωξίτη στην Ελλάδα και στην Σλοβενία, χαλκού στην Κύπρο, την Βουλγαρία και την Ισπανία, κοβαλτίου στην Ιταλία και την Κύπρο. Οι χώρες πρέπει να προχωρήσουν στην επεξεργασία και την ανακύκλωση και όχι να περιοριστούν στην εξόρυξη πρώτων υλών, αλλά να προχωρήσουν και στην ανάπτυξη βιομηχανικών μονάδων:
α) μετατροπής των μεταλλευμάτων σε χρησιμοποιήσιμα μέταλλα, και
β) παραγωγής ενδιάμεσων προϊόντων, π.χ. καθαρές ενώσεις λιθίου για μπαταρίες.
Η εφαρμογή μιας τέτοιας στρατηγικής απαιτεί συγκεκριμένη διαδικασία. Πρώτον, συστηματικές Συνόδους με στοχευμένη θεματολογία και αξιολόγηση της προόδου. Δεύτερον, υποβολή κοινών προτάσεων προς το Συμβούλιο και την Επιτροπή. Τρίτον, ενεργοποίηση του μηχανισμού ενισχυμένης συνεργασίας σε τομείς όπου οι υπόλοιποι εταίροι δεν είναι πρόθυμοι να προχωρήσουν. Τέταρτον, συντονισμός των ευρωβουλευτών των χωρών του διευρυμένου Ευρωπαϊκού Νότου για κοινές πρωτοβουλίες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Τέλος, δημιουργία ενός μόνιμου Γραφείου Συνεργασίας των Χωρών αυτών, με έδρα σε μια μεγάλη πρωτεύουσα του Νότου, που θα παρέχει τεχνοκρατική στήριξη και θα εξασφαλίζει συνέχεια.
Για να έχει η συνεργασία αυτή κύρος και αποτελεσματικότητα, απαιτείται ηγεσία με διεθνή αναγνώριση. Ο Μάριο Ντράγκι, με την εμπειρία του στην ΕΚΤ και την αποδοχή που απολαμβάνει σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, θα μπορούσε να αναλάβει τον ρόλο του επικεφαλής αυτής της ομάδας χωρών. Η παρουσία του θα προσέδιδε αξιοπιστία, θα εξισορροπούσε τις διαφορετικές εθνικές προτεραιότητες και θα έδινε το μήνυμα ότι η διευρυμένη Ευρώπη του Νότου δεν αρκείται σε παθητικό ρόλο, αλλά διεκδικεί ενεργό λόγο στη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής ατζέντας.Πρωτοβουλία για μια τέτοια προσέγγιση, θα μπορούσε να πάρει η Ελλάδα, όπως άλλωστε και το 1982 με τα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα. Μην ξεχνάμε ότι η Ελλάδα είναι η χώρα που άνοιξε το ζήτημα της προστασίας συνόρων στην Ε.Ε.την δεκαετία του 1990, και πίεσε για την δημιουργία του Frontexτο 2004. Έχει παίξει επίσης μεγάλο ρόλο από τις αρχές της δεκαετίας του 2020, στην Πράσινη και Ψηφιακή Agenda. Μπορεί λοιπόν και σήμερα να παίξει καθοριστικό ρόλο στην πρόοδο της μελέτης Ντράγκι, για αναβάθμιση του ρόλου του Ευρωπαϊκού Νότου και για μία ανταγωνιστικότερη Ευρώπη.
Ο Μιχάλης Σάλλας είναι πρόεδρος της Lyktos Group, Επίτιμος Πρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς, πρώην καθηγητής Πανεπιστημίου
Η Ελλάδα θα συνεχίσει να συγκλίνει με την Ευρώπη και το 2029 με ρυθμό ανάπτυξης υψηλότερο από τον μέσο όρο.
Από το 2021 η ισπανική οικονομία έχει την υψηλότερη ανάπτυξη στην Ευρωζώνη.
Το κόστος μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων από την Κίνα προς τη Βόρεια Ευρώπη έπεσε στο χαμηλότερο επίπεδο.
Παράθυρο ευκαιρίας στην Ευρώπη για αναστροφή του brain drain.
Σύμφωνα με το Reuters.
Πηγές της Κομισιόν τόνισαν πως ο Επίτροπος Εμπορίου Μάρος Σέφτσοβιτς είχε χθες συνάντηση με τον Αμερικανό ομόλογό του και πως το κλίμα ήταν καλό και ότι δεν τέθηκε το ζήτημα των νέων δασμών.
Ο Ριάντ Σαλαμέ κατηγορήθηκε για υπεξαίρεση χρημάτων.
Αμετάβλητο το δομικό μέρος του δείκτη PCE και οριακή επιτάχυνση στο γενικό.
Η Γερμανία θέλει παράταση για τους κινητήρες εσωτερικής καύσης.
Που λειτουργεί ως "δικλείδα ασφαλείας" για τις ευρωπαϊκές εταιρείες.
Κορυφαία οικονομικά ινστιτούτα προειδοποιούν πως για να υπάρξουν μακροπρόθεσμα οφέλη από το πακέτο επενδύσεων του Βερολίνου πρέπει να συνοδευτεί από ριζικές μεταρρυθμίσεις.
