Της Σίσσυς Σταυροπιερράκου
Με το ράλι στις τιμές των ενοικίων να συνεχίζεται αμείωτο και το στεγαστικό πρόβλημα να οξύνεται όλο και περισσότερο, η κυβέρνηση εμφανίζεται να αναζητά λύσεις. Οι αυξήσεις στις τιμές ενοικίασης έχουν καταστεί δυσβάσταχτες για μεγάλο μέρος του πληθυσμού, με αποτέλεσμα στην κυβέρνηση να ψάχνουν πιο ενεργά μέτρα παρέμβασης για την εξισορρόπηση της κατάστασης. Το φαινόμενο δεν αφορά μόνο την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, αλλά και άλλες μεγάλες πόλεις της χώρας όπου οι τιμές ενοικίασης έχουν αυξηθεί λόγω τουριστικής ανάπτυξης και βραχυχρόνιων μισθώσεων.
Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι κυβερνητικά στελέχη εξετάζουν μοντέλα που έχουν ήδη εφαρμοστεί για την αγορά ενοικίων στην Ευρώπη ενώ διευκρινίζεται ότι σε καμία περίπτωση δεν έχει τεθεί μέχρι τώρα ζήτημα επιβολής πλαφόν, καθώς θα ήταν παρέμβαση στην ελεύθερη αγορά. Σύμφωνα με νομικούς κύκλους, στο ελληνικό αστικό δίκαιο ισχύει η αρχή ότι τα συμβαλλόμενα μέρη μπορούν να καθορίζουν ελεύθερα το περιεχόμενο της σύμβασής τους.
"Αν το κράτος ορίσει ανώτατη τιμή, περιορίζει αυτή την ελευθερία και άρα παρεμβαίνει στη βασική λειτουργία της αγοράς". Κατά συνέπεια η μεγάλη πρόκληση είναι η ισορροπία ανάμεσα στην ελεύθερη λειτουργία της αγοράς και την ανάγκη προστασίας των νοικοκυριών. Οικογένειες μεσαίου εισοδήματος βλέπουν πλέον το ενοίκιο να απορροφά σχεδόν το μισό του μηνιαίου εισοδήματός τους και να δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους.
Σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες έχουν ήδη εφαρμοστεί μέτρα για τον έλεγχο των ενοικίων.
Στο Παρίσι, στη Βαρκελώνη, στο Βερολίνο, εφαρμόστηκαν μορφές ελέγχου ενοικίων ενώ θεσπίστηκαν μηχανισμοί ενοικίου αναφοράς που αποτελούν εργαλεία τα οποία εφαρμόζονται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Στην ουσία οι δήμοι δημιουργούν μια βάση δεδομένων με τα πραγματικά ενοίκια που καταβάλλονται σε μια περιοχή ανάλογα με το μέγεθος, την παλαιότητα, την τοποθεσία του ακινήτου. Από αυτά τα δεδομένα υπολογίζεται ένα μέσο ενοίκιο αναφοράς, που είναι ο δείκτης ο οποίος καθορίζει τις τιμές ενοικίου. Για παράδειγμα, σε πολλές πόλεις της Γαλλίας το ενοίκιο δεν μπορεί να υπερβαίνει το μέσο ενοίκιο αναφοράς, ενώ στη Γερμανία οι αυξήσεις σε υπάρχουσες μισθώσεις δεν μπορούν να οδηγήσουν σε αύξηση του ενοικίου πάνω από το τοπικό μέσο όρο. Με αυτό τον τρόπο περιορίζονται οι υπερβολές και αποφεύγονται οι ακραίες τιμές.
Ο δείκτης μπορεί να βασίζεται σε ζητούμενες τιμές αγγελιών, αλλά και πραγματικά συμφωνηθείσες τιμές, δηλαδή τα δηλωμένα μισθωτήρια. Επίσης ανανεώνεται ετησίως ώστε να αντανακλά την εικόνα της αγοράς.
Στη Γερμανία κατά τη διάρκεια νέας μίσθωσης, το ενοίκιο δεν μπορεί να υπερβαίνει το 10% πάνω από την τοπική συγκριτική τιμή (Mietspiegel) για παρόμοια ακίνητα στην ίδια περιοχή. Η νομοθεσία ισχύει μόνο σε περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί ως "έντονα πιεσμένες" από τα κρατίδια της Γερμανίας. Υπάρχει δυνατότητα παράτασης έως το 2029.
Ειδικότερα στο Βερολίνο οι ενοικιάσεις σε υπάρχουσες συμβάσεις δεν επιτρέπεται να αυξηθούν πάνω από το 15% μέσα σε τρία χρόνια, προκειμένου να μην ξεπεράσουν το τοπικό μέσο ενοίκιο.Παράλληλα εφαρμόστηκε προσωρινό παγωμα ενοικίων. Στο Παρίσι και σε άλλες μεγάλες πόλεις της Γαλλίας θεσπίστηκαν "όρια ενοικίων αναφοράς" όταν υπογράφονται νέες συμβάσεις ή πέφτουν στην αγορά ξανά ενοικιαζόμενες κατοικίες. Στην Ιρλανδία η κυβέρνηση διατήρησε ένα ποσοστό 2% ετησίως για αυξήσεις των ενοικίων για ενοικιαστές που ήδη διαμένουν στο σπίτι, ενώ από το 2026 οι νέες μισθώσεις θα επιτρέπουν μεγαλύτερες αυξήσεις, πιο κοντά στην αγορά, για να προσελκύσουν επενδυτές και να μην αποθαρρύνουν την κατασκευή νέων κατοικιών. Οι νέες μισθώσεις μπορούν να προσαρμόζονται πιο ελεύθερα.
Από τον Φεβρουάριο του 2024 σε 140 δήμους της Καταλονίας τέθηκαν σε ισχύ νόμοι που εισάγουν έλεγχο των ενοικίων ενώ ορίστηκαν συγκεκριμένες ζώνες όπου οι τιμές των ενοικίων δεν μπορούν να ξεπερνούν τον δείκτη αναφοράς. Στην Πορτογαλία το 2023 η κυβέρνηση έθεσε όριο 2% στις αυξήσεις ενοικίων για νέα συμβόλαια που διαδέχονται συμβόλαια των τελευταίων πέντε ετών, ώστε να μην αυξηθούν παραπάνω οι τιμές σε περιοχές με μεγάλη ζήτηση. Επίσης στην Ιταλία τα συμφωνημένα ενοίκια δεν πρέπει να υπερβαίνουν ορισμένα όρια που συμφωνούνται μεταξύ ιδιοκτητών/ συλλόγων ιδιοκτητών/ ενοικιαστών, λαμβάνοντας υπόψη συγκεκριμένες ζώνες εντός των πόλεων, κατάσταση κτιρίου, υπηρεσίες, ενεργειακή απόδοση κ.ά.
Ανοικτό το ενδεχόμενο η απαγόρευση νέων ΑΜΑ να επεκταθεί και εκτός Αθηνών.
Αυξημένες είναι οι πιθανότητες διόρθωσης των τιμών πώλησης κατοικιών από το 2026 και μετά.
Ακόμη ένα ακίνητο στο κέντρο της Αθήνας, που προορίζεται για ξενοδοχείο, με πρόγραμμα ανακαίνισης τουλάχιστον 3,5 εκατ., έχει βγάλει σε διαγωνισμό ο ΕΦΚΑ και η προθεσμία λήγει σήμερα.
Το Ντουμπάι και το Μαϊάμι πρωτοπόροι στη μέση αύξηση πραγματικών τιμών με περίπου 50% τα τελευταία πέντε χρόνια.
Γεγονός που περιορίζει ακόμα περισσότερο τη δυνατότητα απόκτησης κατοικίας και μετατοπίζει τη ζήτηση προς την ενοικίαση.
Η κυβέρνηση θα παρέμβει θέτοντας νέους περιορισμούς.
Επιστολή προς τον διοικητή της ΑΑΔΕ.
Κατηγορίες ακινήτων που συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον.
Επενδύσεις 180 εκατ. ευρώ για την απόκτηση 1.050 δωματίων με στόχο τον διπλασιασμό τους εντός της επόμενης διετίας.
Τα ελάχιστα διαθέσιμα ακίνητα δημιουργούν συνθήκες υψηλών τιμών.
Nέα κλίμακα φορολόγησης για ενοίκια, μείωση ΕΝΦΙΑ σε χωριά και παράταση φοροαπαλλαγών.
