Τα πλάνα των τραπεζών για το επόμενο διάστημα – Πώς θα στηρίξουν την πιστωτική τους επέκταση

Του Νίκου Κωτσικόπουλου

Το "πάγωμα" των επιτοκίων της ΕΚΤ, τουλάχιστον μέχρι τον Νοέμβριο έχει φέρει ηρεμία στις τραπεζικές διοικήσεις κι έχει δημιουργήσει μία σταθερά στους σχεδιασμούς των διοικήσεων για το επόμενο διάστημα.

Σε συνδυασμό με τους αυξημένους ρυθμούς χρηματοδότησης που πέτυχαν στο πρώτο εξάμηνο, οι τράπεζες έχουν ήδη θέσει δύο οργανικούς στόχους για το επόμενο διάστημα: Να επιταχύνουν τις εκταμιεύσεις δανείων στο παραδοσιακά ισχυρό τρίτο τρίμηνο του έτους φέτος και να ξεκινήσουν επιθετικά την επόμενη χρονιά.

Ο ρυθμός χρηματοδότησης επιχειρήσεων στο μεταξύ, αφού έσπασε όλα τα ρεκόρ, έκανε μικρή κάμψη για να επανέλθει τον Ιούλιο. Σε ετήσια βάση αυξήθηκε τον Ιούλιο πάνω από 16% ξανά. 

Η χρηματοδότηση νοικοκυριών και ιδιωτών επίσης εξελίσσεται καλύτερα. Είναι χαρακτηριστικό ότι για πρώτη φορά από το 2019 (εκεί που φθάνουν πίσω στο χρόνο τα στοιχεία της ΤτΕ), ο Ιούνιος και ο Ιούλιος ήταν δύο θετικοί διαδοχικοί μήνες για πρώτη φορά, με αύξηση στα δάνεια. Η ετήσια αύξηση ήταν μικρή 0,5% και 0,7%, αλλά μία πτωτική τάση πολλών ετών έσπασε και γύρισε θετικά.

Αιχμή είναι φυσικά τα καταναλωτικά δάνεια. Στα καταναλωτικά η ετήσια αύξηση των χορηγήσεων ήταν 6,3% τον Ιούλιο και ήταν η μεγαλύτερη από το 2019, ισοφαρίζοντας το ετήσιο ποσοστό του Οκτωβρίου 2024. Στα στεγαστικά δάνεια η τάση έχει ισορροπήσει και η ετήσια μείωση το καλοκαίρι λόγω αποπληρωμών και διαγραφών, ήταν η μικρότερη που έχει καταγραφεί από το 2019, με ποσοστά -1,3% και -1,1%.

Στα επαγγελματικά και αγροτικά δάνεια τέλος, έσπασε ένα οκτάμηνο θετικό σερί αυξημένων νέων δανείων που είχε ξεκινήσει τον Ιούλιο 2024. Ο Ιούλιος φέτος ήταν ο πέμπτος διαδοχικός μήνας υποχώρησης στη χρηματοδότηση με καθαρές αποπληρωμές και διαγραφές δανείων. Μόνο που η πτώση είναι πολύ μικρή από -0,1% έως -0,3% και η τάση μπορεί να αλλάξει γρήγορα. Τα επιτόκια άλλωστε είναι ευνοϊκά.

Για τις τράπεζες η σταθερότητα στα επιτόκια σε συνδυασμό με την αύξηση των νέων δανείων που δίνουν, συνεπάγεται έστω και μικρή αύξηση των εσόδων τους φέτος. Σε συνδυασμό με τα αυξημένα έσοδα από προμήθειες και τη γενική μείωση του κόστους  οι αναλυτές περιμένουν ισχυρά αποτελέσματα στο τέλος του έτους.

Εκτιμάται ότι τα επιτόκια μπορεί να μην υποχωρήσουν άλλο φέτος ή αν δούμε απόφαση αναπροσαρμογής, αυτή μπορεί να ληφθεί βάσει του προγράμματος συνόδων της ΕΚΤ, στις 18 Δεκεμβρίου. Έχει καταγραφεί διεθνώς το σενάριο σύμφωνα με το οποίο τα επιτόκια θα υποχωρήσουν μέχρι το 1,75% και στη συνέχεια θα αρχίσουν ν αυξάνονται.

Φυσικά αυτό θα αυξήσει τα περιθώρια των τραπεζών και τα έσοδά τους από τόκους. Μόνο που υπάρχει ένα πρόβλημα. Η ανάπτυξη στην Ευρώπη είναι αναιμική και εύθραυστη, ενώ ο πληθωρισμός υποχωρεί. Υποχώρησαν μάλιστα και οι πληθωριστικές προσδοκίες. Αν ο πληθωρισμός δεν ανεβαίνει αλλά υποχωρεί όπως άλλωστε προβλέπουν οι προγνώστες της ΕΚΤ, η Κεντρική Τράπεζα δεν έχει και λόγο να αυξήσει τα επιτόκια.

Τα αυξημένα επιτόκια θα διευκόλυναν τις ευρωπαϊκές τράπεζες να αυξήσουν τα έσοδά τους χωρίς να πιεστούν, αλλά τα αγαθά κόποις κτώνται και οι τράπεζες πρέπει να κοπιάσουν και να ανταγωνιστούν καθώς τα κεφάλαια του RRF θα τελειώσουν και δεν έχουν απορροφηθεί. Έτσι πρέπει να αναλάβουν και να κινητοποιήσουν τις επιχειρήσεις για να κάνουν επενδύσεις, να συντονίσουν δημόσιο κι επιχειρηματίες για να τρέξουν ταχύτερα και να δώσουν δάνεια. Αναμένουν επίσης, ότι θα βελτιωθεί η εικόνα και στα στεγαστικά δάνεια.

Σημαντική ενίσχυση στην προσπάθειά τους θα φέρουν τα έσοδα από τις εξαγορές που έχουν κάνει, ενώ ήδη τα δάνεια στο εξωτερικό, ενισχύουν ήδη σημαντικά τα χαρτοφυλάκιά τους.

Η υψηλή ρευστότητα που διαθέτουν τέλος, θα μεταφραστεί σε μεγάλα μερίσματα για τα οποία ήδη ξεκίνησαν τις συζητήσεις με τον SSM με αφορμή και τα προμερίσματα που θα δώσουν ή θα αξιοποιηθεί για εξαγορές.