Φουσκώνει κι άλλο το πλεόνασμα του προϋπολογισμού - Τι φέρνει για το 2025

Του Τάσου Δασόπουλου 

Η οριακή υπέρβαση κατά 78 εκατ. ευρώ στα φορολογικά έσοδα σε σχέση με τους στόχους του προϋπολογισμού, η οποία καταγράφεται για το δεκάμηνο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου, μεγαλώνει σημαντικά τον Νοέμβριο, προοιωνιζόμενη πολύ μεγαλύτερη υπέρβαση, η οποία μπορεί να φτάσει έως και 1 δισ. στα τέλη Φεβρουαρίου. 

Αυτό δείχνουν τα προκαταρκτικά στοιχεία που καταγράφει το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους για την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού για το 11μηνο Ιανουαρίου-Νοεμβρίου, βασισμένα στις εισπράξεις των εσόδων, αλλά και της πορείας εκτέλεσης των δαπανών.

Στις φθινοπωρινές προβλέψεις της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εντοπίσει αυτήν την προοπτική. Για το λόγο αυτό, προβλέπει για την Ελλάδα πρωτογενές πλεόνασμα 2,9% του ΑΕΠ για το 2024 και το 2025. Το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, στις δικές του προβλέψεις, όπως αποτυπώθηκαν στον προϋπολογισμό του 2025, προβλέπει με τη σειρά του πρωτογενές πλεόνασμα 2,5% του ΑΕΠ για φέτος και 2,4% του ΑΕΠ για το 2025.

Η διαφορά της πρόβλεψης του πρωτογενούς πλεονάσματος του ΥΠΕΘΟ σε σχέση με εκείνη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι αρκετά μεγάλη, στο 0,5% του ΑΕΠ, δηλαδή 1,25 δισ. ευρώ, παρότι σε πάγια βάση οι Βρυξέλλες είναι πιο συντηρητικές από την Αθήνα. Ακόμη και αν έχει υπολογίσει κανείς το περιθώριο του στατιστικού λάθους (0,2%-0,3,% του ΑΕΠ), η διαφορά των δύο προβλέψεων δεν πέφτει κάτω από 650-750 εκατ. ευρώ για τον επόμενο χρόνο. 

Η διαφορά οφείλεται σε δύο γεγονότα. Το πρώτο είναι ότι, κατά τεκμήριο, οι προβλέψεις για τα φορολογικά έσοδα του ΥΠΕΘΟ, από το 2021, είναι εξαιρετικά συντηρητικές. Ο δεύτερος και πιο ουσιαστικός είναι ότι από φέτος, το 2025 και τα επόμενα χρόνια, υπάρχει ένα κομμάτι των εσόδων η πορεία των οποίων δεν μπορεί να υπολογιστεί εκ των προτέρων.

Πρόκειται για τα έσοδα από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, τα οποία δεν γίνεται να μπουν ως πρόβλεψη στον προϋπολογισμό. Μπορούν μόνο να αποτυπωθούν απολογιστικά, δηλαδή μόλις καταγραφούν από την εκτέλεση του προϋπολογισμού για να χρησιμοποιηθούν δυνητικά την επόμενη χρονιά, όπως συμβαίνει και φέτος. Επίσημα, το ΥΠΕΘΟ υπολογίζει για φέτος τα επιπλέον έσοδα από τη φοροδιαφυγή ύψους 1,8 δισ. ευρώ, τα οποία έχουν ήδη κατανεμηθεί στα μέτρα ύψους 1,1 δισ. που έχουν θεσμοθετηθεί για το 2025 και περιλαμβάνονται στον προϋπολογισμό που συζητείται στη Βουλή. Ωστόσο, η ολοκλήρωση της πορείας εκτέλεσης του προϋπολογισμού μπορεί να εκπλήξει θετικά, τουλάχιστον στο σκέλος των εσόδων. 

Το περιθώριο για νέα μέτρα

Η υπέρβαση των εσόδων θα δώσει τη βάση για να συμπληρωθεί η ατζέντα των θετικών παρεμβάσεων. Τούτο αφού προηγηθεί η απαραίτητη συνεννόηση με τις Βρυξέλλες. Προς το παρόν, μόνο από τη φοροδιαφυγή, το Δημόσιο αναμένεται να έχει τον επόμενο χρόνο έσοδα 2,6 δισ. ευρώ, δηλαδή 800 εκατ. ευρώ περισσότερα από φέτος. Με τα επιπλέον αυτά χρήματα θα μπορεί να ολοκληρωθεί ο σχεδιασμός για μέτρα όπως η αλλαγή της φορολογικής κλίμακας με στόχο την ελάφρυνση της λεγόμενης μεσαίας τάξης, η σταδιακή μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης κατά 30% και, ίσως, η πλήρης κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος και για τα νομικά πρόσωπα.

Επιπλέον, ακόμη και οι περιορισμοί που θέτει η οροφή αύξησης των πρωτογενών δαπανών μπορούν να ξεπεραστούν ανάλογα με τον ρυθμό εκτέλεσης των προγραμματισμένων "ελαστικών" δαπανών του 2025.

Η υστέρηση που θα υπάρξει από τις δαπάνες του 2024 θα συμπληρωθεί το 2025 (αφού ο στόχος της οροφής δαπανών είναι συμψηφιστικός) από μέτρα όπως η καταβολή επιδόματος επικινδυνότητας σε υγειονομικούς και ένστολους ή ένα μέρος από τα αναδρομικά που οφείλονται σε συνταξιούχους.