Πρωταγωνιστικός o ρόλος της ελληνικής ναυτιλίας στην προστασία των ωκεανών

της Αναστασίας Βαμβακά

Το 9ο "Our Ocean Conference", που θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα και την Τρίτη, στις 16 και 17 Απριλίου 2024, φιλοξενεί η Ελλάδα, σηματοδοτώντας τη βούλησή της να συμβάλει ενεργά στις διεθνείς προκλήσεις για την προστασία των ωκεανών. Η Διάσκεψη OOC ξεκίνησε ως πρωτοβουλία του υπουργείου Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών και του πρώην υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζον Κέρι, με έτος εκκίνησης το 2014. Έκτοτε εξελίχθηκε σε μια διεθνή συνάντηση, κατά την οποία κυβερνήσεις, διεθνείς οργανισμοί, εκπρόσωποι του ιδιωτικού τομέα, μη κυβερνητικές οργανώσεις και η ακαδημαϊκή κοινότητα, συνεργάζονται για την προστασία των ωκεανών.

Οι παγκόσμιοι ωκεανοί είναι ένας από τους πολυτιμότερους περιβαλλοντικούς πόρους του πλανήτη μας. Οι θάλασσες καλύπτουν περίπου το 70% της επιφάνειας του πλανήτη, παρέχοντας πρώτες ύλες, ενέργεια, τρόφιμα, απασχόληση, ένα μέρος για να ζήσει κανείς, ένα μέρος για να χαλαρώσει και τα μέσα για τη μεταφορά πάνω από το 80% του παγκόσμιου εμπορίου σε όγκο. Η ναυτιλία αποτελεί βασικό χρήστη των ωκεανών, παραδίδοντας βασικά αγαθά και προϊόντα, μεταφέροντας τους επιβάτες των πλοίων στους προορισμούς τους και μεταφέροντας εκατομμύρια τουρίστες σε κρουαζιέρες. 

Απώτερος στόχος της Διάσκεψης είναι να προκύψουν απτές δεσμεύσεις από τους συμμετέχοντες για τους ωκεανούς και την προστασία τους, την υπεύθυνη διαχείριση των θαλάσσιων πόρων και τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη. Αξίζει να επισημανθεί πως μέχρι και το 2023, η Διάσκεψη έχει διασφαλίσει περισσότερες από 2.161 δεσμεύσεις, αξίας άνω των 130 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ, για την προστασία των ωκεανών.

Πρωταγωνιστικός ρόλος 

Στην παγκόσμια προσπάθεια προστασίας των ωκεανών η Ελλάδα έχει πρωταγωνιστικό ρόλο ως ηγέτιδα ναυτιλιακή δύναμη. Η πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, Μελίνα Τραυλού στην έναρξη των εργασιών του 9ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών ανέφερε: "Το επιτακτικό "τώρα”, που ορθώνεται μπροστά μας, μας καλεί να διαμορφώσουμε σχέδιο πλεύσης για να οδηγήσουμε τον πλανήτη σε ένα βιώσιμο αύριο. Απαιτείται ταχύτητα, αλλά με ανάλυση, σύνδεση και σύνεση και πάνω από όλα σεβασμό στην πανανθρώπινη κλίμακα της μετάβασης αυτής. Σήμερα, η ελληνική ναυτιλία, κατέχοντας πάνω από το 60% της ευρωπαϊκής, είναι η ραχοκοκαλιά της. Οι Έλληνες συμβάλαμε και συμβάλλουμε ουσιαστικά, ώστε η ευρωπαϊκή ναυτιλία, που αποτελεί το 40% της παγκόσμιας, να διασφαλίζει την εύρυθμη λειτουργία του διεθνούς οικοσυστήματος. Οι Έλληνες πλοιοκτήτες επενδύουμε, συνεχώς, σε νεότευκτα πλοία και εξοπλισμό υψηλής περιβαλλοντικής απόδοσης, κατέχοντας έναν υπερσύγχρονο στόλο. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ελληνικός στόλος, που αποτελεί το 20% της παγκόσμιας ναυτιλίας, πρωτοστατεί και στην πράσινη μετάβαση του κλάδου. Το όραμά μας ήταν και είναι, η ηγεσία μας να μην είναι απλά ποσοτική, αλλά και ποιοτική. Ωφέλιμη για την κοινωνία".

Η Ελλάδα ως χώρα με εκτεταμένη ακτογραμμή άνω των 20 χιλιάδων χιλιομέτρων και άνω των 29 χιλιάδων νησιών και βραχονησίδων πρωτοστατεί στην ανάληψη πρωτοβουλιών προς αυτή την κατεύθυνση. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν η θέσπιση Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών και το φιλόδοξο έργο της απανθρακοποίησης των νησιών. Όπως επισημαίνεται από το υπουργείο Εξωτερικών, φιλοξενώντας τη Διάσκεψη OOC-9 η Ελλάδα επιβεβαιώνει τη στροφή της προς τη βιώσιμη "γαλάζια" οικονομία και παράλληλα επιδιώκει να αναδείξει τις διεθνείς προκλήσεις για τη βιώσιμη αλιεία, την προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, την αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης, ιδίως από τα πλαστικά, καθώς και την αλληλένδετη σύνδεση του κλίματος με τους ωκεανούς.

Οι αντιπροσωπείες κυβερνήσεων, κρατών και διεθνών οργανισμών που έχουν δηλώσει συμμετοχή είναι 120. Μέχρι στιγμής 12 αρχηγοί κρατών και 50 υπουργοί Εξωτερικών, Περιβάλλοντος, Αγροτικής Ανάπτυξης και Οικονομικών έχουν επιβεβαιώσει την παρουσία τους. Μία μέρα νωρίτερα, στις 15 Απριλίου, θα προηγηθεί η συνάντηση "Youth Leadership Summit" με εστιασμένο το ενδιαφέρον της στην αφύπνιση της νέας γενιάς αναφορικά με τη βιωσιμότητα των ωκεανών. Κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης θα ανακοινωθούν περισσότερες από 20 δεσμεύσεις που θα αφορούν τόσο τον ιδιωτικό όσο και τον δημόσιο τομέα, οι οποίες είναι κοστολογημένες με διασφαλισμένες χρηματοδοτήσεις και καλύπτουν όλους τους τομείς δράσεων της διοργάνωσης. 

Η φετινή διεθνής διάσκεψη για τους ωκεανούς στην Αθήνα θα έχει χαρακτήρα επετειακό, καθώς ξεκίνησε ως θεσμός ακριβώς πριν από δέκα χρόνια, με πρωτοβουλία του πρώην υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζον Kέρι. Κατά τις προηγούμενες διασκέψεις, το σύνολο των δεσμεύσεων έφτασε τις 2.161 ενώ το αντίστοιχο ποσό που εξασφαλίστηκε για την υλοποίησή τους ξεπέρασε τα 130 δισ. δολάρια. 

Με έξι θεματικές το συνέδριο 

Οι εργασίες του Συνεδρίου θα κινηθούν σε έξι θεματικές: κλιματική αλλαγή, ασφάλεια στη ναυτιλία, αειφόρος αλιεία, θαλάσσια ρύπανση, θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές και βιώσιμη γαλάζια οικονομία. Η Ελλάδα ως διοργανώτρια χώρα θα θέσει τέσσερις επιπλέον στόχους: την προώθηση της βιωσιμότητας μέσω πρακτικών που ισορροπούν την τουριστική ανάπτυξη, την πράσινη ναυτιλία, τη μείωση των πλαστικών στις θάλασσες και την πράσινη μετάβαση στη Μεσόγειο, με στόχο να υπάρξουν και σε αυτές τις θεματικές απτές δεσμεύσεις. 

Στο πλαίσιο της Διάσκεψης, η ελληνική κυβέρνηση θα ανακοινώσει την άμεση θεσμοθέτηση δύο μεγάλων, εθνικών θαλάσσιων πάρκων. Πρόκειται για δύο πάρκα, στο Ιόνιο και στο Αιγαίο, τα οποία θα είναι από τα μεγαλύτερα στη Μεσόγειο. Για την επιτήρησή τους θα αξιοποιηθεί υπερσύγχρονο σύστημα παρακολούθησης, με drones, ραντάρ, δορυφόρους και σκάφη, σε πραγματικό χρόνο (real time). 

Για την υλοποίηση αυτών των πρωτοβουλιών θα διατεθούν πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Επιπρόσθετα, θα ενισχυθεί θεσμικά ο ρόλος του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ), ενώ άμεση θα είναι η συνεργασία των αρμοδίων με το Λιμενικό Σώμα. Τελικός σκοπός είναι η επέκταση των Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών, έτσι ώστε να καλύπτουν το 30% της θάλασσάς μας, ενώ έως το 2030 στο 10% των θαλασσών μας δεν θα επιτρέπεται η επαγγελματική αλιεία.