Πρόκληση για το ΥΠΕΘΟ η κάλυψη της υστέρησης του Ταμείου Ανάκαμψης το 2023

 Του Τάσου Δασόπουλου
 
Μήνυμα για επιτάχυνση της υλοποίησης του ελληνικού προγράμματος Ελλάδα 2.0, που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης, άφησε στην Αθήνα η ειδική ομάδα της Κομισιόν, για το Ταμείο Ανάκαμψης, η οποία είχε επαφές με την ηγεσία του ΥΠΕΘΟ.

Στην εκδήλωση, που συνδιοργάνωσε η Επιτροπή με το ΙΟΒΕ, για την υλοποίηση του ΤΑΑ, οι ξένοι τεχνοκράτες κράτησαν χαμηλούς τόνους. Τόνισαν τη σημασία που θα έχει η διεκδίκηση από την Ελλάδα δύο δόσεων (μία τον Απρίλιο και μία τον Σεπτέμβριο) συνολικού ύψους 6,9 δισ. ευρώ, θύμισαν ότι πλέον έχουν μείνει μόνο 30 μήνες για να απορροφηθούν τα υπόλοιπα 21,3 δισ. ευρώ από τα συνολικά 36 δισ. ευρώ, αλλά δεν μίλησαν για καθυστέρηση.

Στις κατ’ ιδίαν επαφές, όμως, που είχαν τα στελέχη της Κομισιόν με Έλληνες αξιωματούχους έδειξαν ότι δεν διέφυγε της προσοχή τους το γεγονός ότι η Ελλάδα δήλωσε για το 2023 ότι θα διαθέσει στην οικονομία της 3,6 δισ. πόρων του ΤΑΑ και τελικά διέθεσε 2,1 δισ. ευρώ. Επίσης, δεν εμφανίστηκαν ιδιαίτερα ικανοποιημένοι από το γεγονός ότι στο μέσο της υλοποίησης του προγράμματος η Ελλάδα έχει κάνει δαπάνες που δεν ξεπερνούν τα 4,8 - 5 δισ. ευρώ από τα συνολικά 14,7 δισ. ευρώ που έχει εισπράξει (από την προκαταβολή και τις τρεις δόσεις που έχει λάβει από το φθινόπωρο του 2021, οπότε ενεργοποιήθηκε το ελληνικό πρόγραμμα). 

Βεβαίως, η Ελλάδα βρίσκεται ακόμη στην πρώτη εξάδα των χωρών που έχουν εισπράξει τις τρεις πρώτες δόσεις του προγράμματος, ενώ πολλές άλλες χώρες της Ε.Ε. δεν έχουν ξεκινήσει την υλοποίησή του. Τούτο δε, ακόμη κι αν δικαιούνται, αναλογικά, πολύ λιγότερα χρήματα απ’ ό,τι η Ελλάδα. Συνεπώς, οι τεχνοκράτες της Επιτροπής δεν θέλουν να χαλάσουν –τουλάχιστον όχι χωρίς πολύ σοβαρό λόγο– τη μεγάλη εικόνα της υλοποίησης του προγράμματος με τις χώρες που προηγούνται.

Κρίσιμο το 2024 

Στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών παραδέχονται ότι το 2024 θα είναι έτος καμπής για το ελληνικό πρόγραμμα. Αυτό με δεδομένο ότι θα πρέπει να απορροφήσουμε 3,4 δισ. ευρώ, επιπλέον της δόσης ύψους 3,5 δισ. ευρώ που λάβαμε την τριετία 2021-2023. Από αυτά, το 1,5 δισ. ευρώ αφορά την υστέρηση που καταγράφηκε το 2023 και ακόμη 1,9 δισ. ευρώ αφορούν τους πρόσθετους πόρους ύψους 5,7 δισ. ευρώ που εξασφάλισε η Ελλάδα για τη συμπερίληψη του REpowerEU στο αναθεωρημένο εθνικό πρόγραμμα Ελλάδα 2.0.

Το πρόβλημα με τις συμβάσεις 

Το δεύτερο σημαντικό ζήτημα που συζητήθηκε είναι το στοίχημα των πολυάριθμων συμβάσεων, οι οποίες θα πρέπει να υλοποιηθούν σε ασφυκτικά χρονικά περιθώρια, χωρίς καθυστερήσεις αλλά και χωρίς αστοχίες. 

Από ελληνικής πλευράς υπήρξαν διαβεβαιώσεις ότι τα "επικίνδυνα" έργα, (προϋπολογισμού ύψους 800 εκατ. ευρώ), δηλαδή αυτά που υπήρχε κίνδυνος να δημιουργήσουν προβλήματα με καθυστερήσεις και πιθανόν αστοχίες, έχουν μεταφερθεί στο ΕΣΠΑ, κατά την ενδιάμεση αναθεώρηση. Παρ’ όλα αυτά, τα μέλη της Επιτροπής, που είχαν από την αρχή αμφιβολίες αν η Ελλάδα μπορεί να ανταπεξέλθει διοικητικά σε ένα εγχείρημα όπως είναι το Ταμείο Ανάκαμψης, θύμισαν τις πρόνοιες που υπάρχουν στο πρόγραμμα σε περίπτωση καθυστερήσεων.

Ευελιξία

Σύμφωνα με τον κανονισμό του Ταμείου, αν μια χώρα έχει εκκρεμότητα σε ορισμένα από τα ορόσημα ή τους στόχους που συνδέονται με κάποια δόση, μπορεί να κάνει αίτημα για δόση, και να λάβει ένα μέρος της. Αν, για παράδειγμα, η Ελλάδα πέτυχε τον στόχο για τα δάνεια, αλλά έχει εκκρεμότητα σε ορόσημα που συνδέονται με κάποια δόση επιχορηγήσεων, μπορεί να διεκδικήσει το μέρος της δόσης που αφορά τα δάνεια. Στη συνέχεια, βέβαια, θα πρέπει να καλύψει σε ένα εξάμηνο τις ελλείψεις και να κάνει αίτημα για το υπόλοιπο της δόσης που εκκρεμεί, μαζί με τη νέα. Τα στελέχη της Επιτροπής σημείωσαν ότι το μέτρο της αναβολής μέρους των δόσεων πρέπει να χρησιμοποιείται με περίσκεψη. 

Επίσης, άφησαν να εννοηθεί ότι επιμέρους παρεμβάσεις στο χρονοδιάγραμμα εκπλήρωσης ενός οροσήμου, ή το φυσικό αντικείμενο κάποιου έργου, μπορούν να γίνουν δεκτά, αν υπάρχει θέμα ανωτέρας βίας ή πρόβλημα με τον προϋπολογισμό του συγκεκριμένου έργου. Και αυτό το μέτρο, τονίστηκε, πρέπει να χρησιμοποιηθεί με φειδώ.