Π. Τσακλόγλου: Το νέο νομοσχέδιο οδηγεί σε εξορθολογισμό του ασφαλιστικού-Τι αλλάζει στις συντάξεις αναπηρίας

Του Δημήτρη Κατσαγάνη

Τον χάρτη των σημαντικότερων αλλαγών στο ασφαλιστικό, οι οποίες προβλέπονται σε νομοσχέδιο που έλθει στη Βουλή την ερχόμενη εβδομάδα –σύμφωνα με πληροφορίες– παρουσιάζει σε αποκλειστική συνέντευξή του στην εφημερίδα "Κεφάλαιο" και το Capital.gr ο υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης, κ. Πάνος Τσακλόγλου.

Ο κ. Τσακλόγλου σε σχέση με το "καυτό" θέμα της παραγραφής ασφαλιστικών χρεών μετά την παρέλευση της 10ετίας (η οποία προβλέπεται στο εν λόγω ν/σ), αναφέρει πως ουσιαστικά ο e-ΕΦΚΑ θα επισπεύσει τις διαδικασίες βεβαίωσης οφειλών τόσο για λόγους ασφάλειας δικαίου όσο και για την επίσπευση είσπραξης οφειλών.

Ο ίδιος επιμένει στη σημασία της διάταξης του εν λόγω νομοσχεδίου η οποία προβλέπει για πρώτη φορά τη δυνατότητα επαγγελματικής διαχείρισης της περιουσίας του Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων μέσω εξειδικευμένων δημόσιων εταιρειών, όπως η ΕΔΕΚΤ.

Επίσης, ο υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης αποκαλύπτει πως στο νομοσχέδιο, που έρχεται στη Βουλή, θα προβλέπεται κατάργηση όλων των επιμέρους συνταξιοδοτικών διατάξεων των φορέων που έχουν ενταχθεί στον e-ΕΦΚΑ για τη χορήγηση αναπηρικής σύνταξης από κοινή νόσο, και δημιουργούμε ένα ενιαίο πλαίσιο για όλα τα Άτομα με Αναπηρία και σταματά η διάκριση σε "παλαιούς" και "νέους" ασφαλισμένους.

-Το 2023 αναμένεται, για πρώτη φορά ύστερα από δώδεκα χρόνια, αύξηση στις κύριες συντάξεις. Πότε θα γνωρίζουμε το τελικό ύψος της αύξησης και πότε θα τη δουν στον λογαριασμό τους οι συνταξιούχοι;

Όπως προβλέπεται στο ισχύον νομικό πλαίσιο, με την έναρξη της νέας χρονιάς οι συντάξεις αυξάνονται με βάση τον πληθωρισμό και τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας. Συγκεκριμένα, το ποσοστό αύξησης των κύριων συντάξεων θα ισούται με το ήμισυ του αθροίσματος του ετήσιου ποσοστού μεταβολής του ΑΕΠ και του μέσου ετήσιου γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή -δηλαδή του πληθωρισμού- του τρέχοντος έτους.

Σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται στο νομοσχέδιο, το οποίο θα συζητηθεί τις αμέσως επόμενες ημέρες στη Βουλή, από εδώ και στο εξής η απόφαση της αναπροσαρμογής των συντάξεων θα εκδίδεται μέχρι το τέλος της χρονιάς λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία της Εισηγητικής Έκθεσης του Κρατικού Προϋπολογισμού του έτους που αφορά. Επειδή τα οριστικά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το ΑΕΠ ενός έτους δημοσιεύονται τον Οκτώβριο του επομένου έτους, τυχόν διαφορές που μπορεί να προκύπτουν θα καλύπτονται στην απόφαση του αμέσως επόμενου έτους και θα αποδίδονται ή θα παρακρατούνται αναλόγως.

Όσοι συνταξιούχοι δεν έχουν "προσωπική διαφορά" θα λάβουν ακέραιη τη αύξηση, όσων η "προσωπική διαφορά" είναι μικρή θα λάβουν μέρος της αύξησης, ενώ για τους υπόλοιπους μειώνεται η προσωπική διαφορά και θα δουν αυξήσεις τα επόμενα χρόνια. Όμως, θα ήθελα να επισημάνω ότι εκτός από τις αυξήσεις στις συντάξεις οι συνταξιούχοι θα δουν και άλλες αυξήσεις στα εισοδήματά τους. Καταργείται η έκτακτη εισφορά αλληλεγγύης, καταβάλλεται εφάπαξ ενίσχυση 250 ευρώ σε συνταξιούχους με σύνολο συντάξεων κάτω των 800 ευρώ και, επίσης, καταβάλλεται η τέταρτη δόση των αυξήσεων του νόμου Βρούτση σε παλαιούς συνταξιούχους με περισσότερα από 30 χρόνια ασφαλιστικού βίου. Συνολικά, έχουμε υπολογίσει ότι περίπου το 95% των συνταξιούχων θα δουν αύξηση στα εισοδήματά τους.

-Πού βρίσκεται σήμερα το θέμα της επίλυσης του χρόνιου προβλήματος των εκκρεμών συντάξεων;

Η έγκαιρη και έγκυρη έκδοση συντάξεων αποτελεί υποχρέωση ενός σύγχρονου ευρωπαϊκού κράτους δικαίου. Από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε η παρούσα κυβέρνηση κινήθηκε αποφασιστικά για την επίλυση του προβλήματος των εκκρεμών συντάξεων, που ταλαιπωρεί την ελληνική κοινωνία πάνω από δέκα χρόνια. Τα τρία τελευταία χρόνια έγιναν, κυριολεκτικά, άλματα και η κυβέρνηση χρησιμοποίησε κάθε διαθέσιμο και πρόσφορο μέσο άσκησης πολιτικής για να απομειωθεί ο όγκος των εκκρεμών συντάξεων. Οι προσπάθειές μας είχαν απτά αποτελέσματα. Συγκεκριμένα, έχει μηδενιστεί το σύνολο των εκκρεμών κύριων συντάξεων (πλην διεθνών και ανελαστικών) για τα έτη μέχρι και το 2020. Για το 2021 το ποσοστό ολοκλήρωσης αγγίζει το 95,5%, ενώ παράλληλα έχει ήδη εκκαθαριστεί πάνω από το 85% των αιτήσεων συνταξιοδότησης που υποβλήθηκαν μέχρι και το τέλος Ιουνίου 2022. Την Παρασκευή 10/11 σε ειδική εκδήλωση που έγινε παρουσία του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, παρουσιάσαμε τα αποτελέσματα των προσπαθειών μας. Με τον ίδιο ζήλο προχωράμε για την επίλυση των αντιστοίχων προβλημάτων στις επικουρικές και στις διεθνείς συντάξεις.

-Όλοι οι εκπρόσωποι των ελευθέρων επαγγελματιών (π.χ. ΓΣΕΒΕΕ, επιμελητήρια κ.λπ.) ζητούν "πάγωμα" των εισφορών τους για το 2023, καθώς αναμένεται σημαντική αύξησή τους βάσει του φετινού πληθωρισμού (8,8% σύμφωνα με το Προσχέδιο του Προϋπολογισμού). Πώς στέκεστε απέναντι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο;

Η ισχύουσα νομοθεσία προβλέπει ότι την επόμενη χρονιά οι εισφορές των ελευθέρων επαγγελματιών θα αναπροσαρμοσθούν με βάση τον πληθωρισμό της φετινής χρονιάς. Γνωρίζω ότι γύρω από το ζήτημα αυτό έχουν υπάρξει αντιδράσεις. Επιτρέψτε μου, όμως, να φωτίσουμε κάποια σημεία γύρω από αυτήν τη συζήτηση. Σε διανεμητικά συστήματα, όπως αυτό της χώρας μας, οι συντάξεις χρηματοδοτούνται από τις εισφορές των σημερινών εργαζόμενων. Συνεπώς, η αύξηση της μίας πλευράς της εξίσωσης χωρίς την αντίστοιχη αύξηση της άλλης πλευράς –δεδομένου ότι φέτος θα αυξηθούν για πρώτη φορά μετά από 12 χρόνια οι συντάξεις– δημιουργεί ή μεγεθύνει δημοσιονομικές ανισορροπίες.

Επίσης, πάνω από το 80% του συνόλου των ελευθέρων επαγγελματιών έχουν επιλέξει τη χαμηλότερη ασφαλιστική κλάση, καταβάλλοντας εντέλει –ακόμα και μετά την προβλεπόμενη αύξηση– εισφορές χαμηλότερες από αυτές που αντιστοιχούν σε ανειδίκευτο εργάτη αμειβόμενο με τον κατώτατο μισθό. Με την αύξηση δε του κατώτατου μισθού την επόμενη χρονιά, η διαφορά αυτή θα γίνει ακόμη πιο μεγάλη. Επιπλέον, επειδή ακριβώς το ανταποδοτικό τμήμα της σύνταξης υπολογίζεται με βάση τις καταβληθείσες εισφορές, αν οι εισφορές δεν αυξηθούν, οι μελλοντικές συντάξεις των μη μισθωτών θα είναι εξαιρετικά χαμηλές, και μάλιστα σημαντικά χαμηλότερες από εκείνες που θα λάβουν ακόμα και οι χαμηλόμισθοι.

Η Κυβέρνηση έχει αποδείξει τα τελευταία τρία χρόνια ότι λαμβάνει υπόψη της πολύ σοβαρά τις γενικότερες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες απαλλάσσοντας τους πολίτες από δυσανάλογα οικονομικά βάρη. Όμως, αυτό δεν ισχύει στη συγκεκριμένη περίπτωση. Στόχος μας ήταν και παραμένει η δημιουργία όλων των αναγκαίων προϋποθέσεων προκειμένου το ασφαλιστικό σύστημα να παραμείνει βιώσιμο και οι ασφαλισμένοι να λαμβάνουν αξιοπρεπείς συντάξεις.
 

-Το νομοσχέδιο το οποίο ετοιμάζεστε να καταθέσετε ως υπουργείο στη Βουλή για τον εξορθολογισμό του ασφαλιστικού συστήματος, προβλέπει μεταξύ άλλων τη δυνατότητα παραγραφής μη βεβαιωμένων ασφαλιστικών οφειλών μετά την παρέλευση της 10ετίας. Με ποια διαδικασία θα προχωρήσει η εφαρμογή της διάταξης αυτής;

Η διάταξη αυτή εναρμονίζεται με την απόφαση του ΣτΕ σύμφωνα με την οποία το εικοσαετές διάστημα που είχε στη διάθεσή του ο e-ΕΦΚΑ προκειμένου να βεβαιωθούν ασφαλιστικές οφειλές ήταν υπερβολικά μεγάλο και υπέσκαπτε την ασφάλεια δικαίου για τον οφειλέτη. Στην πράξη ο e-ΕΦΚΑ -και ειδικά σε ό,τι αφορά τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αυτοαπασχολούμενους- ανέμενε την αίτηση συνταξιοδότησής τους προκειμένου να βεβαιώσει τυχόν οφειλές, γεγονός που δημιουργούσε προβλήματα τόσο στον ασφαλισμένο που υπέβαλε την αίτηση συνταξιοδότησης όσο και στη διοίκηση. Με την παρούσα διάταξη καλείται ουσιαστικά ο e-ΕΦΚΑ να επισπεύσει τις διαδικασίες βεβαίωσης οφειλών τόσο για λόγους ασφάλειας δικαίου όσο και για την επίσπευση είσπραξης οφειλών. Να αποσαφηνίσω πως δεν μιλάμε για παραγραφή βεβαιωμένων οφειλών, αλλά για επίσπευση του χρονικού διαστήματος μεταξύ δημιουργίας της οφειλής και βεβαίωσής της.

Θα ήθελα, επίσης, να επισημάνω ότι, μετά τη δημιουργία του ΚΕΑΟ, η βεβαίωση των οφειλών γίνεται σχεδόν σε πραγματικό χρόνο. Επομένως, η διάταξη αυτή αφορά σχεδόν αποκλειστικά παλαιές οφειλές. Επίσης, στο πλαίσιο της εναρμόνισης των πρακτικών της φορολογικής διοίκησης και της διοίκησης της κοινωνικής ασφάλισης, από το 2027 το χρονικό διάστημα παραγραφής μη βεβαιωμένων οφειλών μειώνεται από τα 10 στα 5 χρόνια, όπως ισχύει στην ΑΑΔΕ.
 

-Σας κατηγορούν ότι ξεπουλάτε την περιουσία του Μετοχικού Ταμειου Πολιτικών Υπαλλήλων, ότι την παραδίδετε στα συμφέροντα των ιδιωτών και ότι η κυβέρνηση δεν έχει το δικαίωμα να παρεμβαίνει στον τρόπο που διαχειρίζεται το ΜΤΠΥ τα κεφάλαιά του γιατί το Ταμείο είναι αυτοχρηματοδοτούμενο και δεν επιχορηγείται από τον κρατικό Προϋπολογισμό. Τι λέτε;

Λέω ότι αυτοί που τα λένε αυτά δεν διάβασαν το νομοσχέδιο και απλώς παραμένουν αγκυλωμένοι στις ιδεοληψίες τους. Στο νομοσχέδιο προβλέπουμε απλά μια επιπλέον δυνατότητα που δεν υπήρχε μέχρι τώρα. Δίνουμε στη διοίκηση του Ταμείου ένα επιπλέον εργαλείο στην φαρέτρα της για καλύτερη αξιοποίηση της περιουσίας του. Εισάγεται για πρώτη φορά η δυνατότητα επαγγελματικής διαχείρισης της περιουσίας του ΜΤΠΥ μέσω εξειδικευμένων δημόσιων εταιρειών (όπως η ΕΔΕΚΤ) που ιδρύθηκαν ακριβώς για αυτόν τον σκοπό, δηλαδή την επαγγελματική, αξιόπιστη και διαφανή διαχείριση των αποθεματικών των Ταμείων, και έχουν να επιδείξουν εξαιρετικά αποτελέσματα και εντυπωσιακές αποδόσεις στα κεφάλαια που διαχειρίστηκαν τα τελευταία 20 χρόνια.

Είναι, άραγε, κακή η επαγγελματική διαχείριση και δεν θα έπρεπε να προβλέπεται ούτε ως δυνατότητα ούτως ώστε οι μερισματούχοι να λαμβάνουν αξιοπρεπές μέρισμα και να μη χάνονται οι εισφορές τους στον χρόνο; Θα ήσασταν ευχαριστημένος ως μερισματούχος από την ποιότητα της διαχείρισης των κεφαλαίων του ΜΤΠΥ αν μαθαίνατε (α) πως τα τελευταία 23 χρόνια το μετοχικό του χαρτοφυλάκιο παρέμεινε "ακίνητο", αδρανές, παρατημένο – δεν άλλαξε τίποτα, (β) πως το 90% του μετοχικού χαρτοφυλακίου τοποθετήθηκε σε μια μόνο (τραπεζική) μετοχή, (γ) πως στα προηγούμενα χρόνια που οι τράπεζες στη χώρα κατέρρευσαν, χρεοκόπησαν και ανακεφαλαιοποιήθηκαν δύο φορές – δεν έγινε καμία κίνηση, δεν κουνήθηκε φύλλο δεν έγινε καμία προσπάθεια να περιοριστεί η ζημιά από αυτή τη θέση του χαρτοφυλακίου, (δ) ότι η σημερινή αξία του χαρτοφυλακίου κινητών αξιών (εκτός καταθέσεων) του ΜΤΠΥ είναι μόλις το 37,5% της αξίας κτήσης του;

Το ΜΤΠΥ έως σήμερα δεν διαθέτει ούτε επενδυτική επιτροπή ούτε εξωτερικό διαχειριστή. Η οργάνωση και η διοικητική δομή του ΜΤΠΥ ως έχει σήμερα δεν μπορεί να υποστηρίξει με επάρκεια την εσωτερική διαχείριση. Όπως ζητάμε από έναν οδηγό λεωφορείου στον οποίο εμπιστευόμαστε τις ζωές 30 ανθρώπων να έχει επάρκεια και επαγγελματικό δίπλωμα, με τον ίδιο τρόπο προνοούμε ώστε ένας οργανισμός με αποθεματικά εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ να είναι οργανωτικά επαρκής. Αυτό αλλάζουμε.

-Σχεδιάζετε να προσθέσετε κάποιες νέες διατάξεις στο νομοσχέδιο το οποίο είναι ήδη γνωστό από την ανάρτησή του στην πλατφόρμα της δημόσιας διαβούλευσης;

Όπως καταλαβαίνετε και από την προηγούμενη συζήτηση, στόχος αυτού του νομοσχεδίου είναι να απλοποιήσουμε διαδικασίες, να απαλλάξουμε τη Διοίκηση από περιττές και χρονοβόρες ενέργειες και κυρίως να αντιμετωπίσουμε μια σειρά από ζητήματα που ταλαιπωρούν τους πολίτες. Η δαιδαλώδης ασφαλιστική νομοθεσία δυστυχώς αποτελεί ένα αγκάθι στη μεταρρυθμιστική προσπάθεια που καταβάλλουμε όλο αυτόν τον καιρό. Για αυτόν το λόγο, οι προσπάθειές μας έχουν ενταθεί και προς αυτήν την κατεύθυνση. Η συνένωση όλων των ασφαλιστικών ταμείων κάτω από την ενιαία διοικητική ομπρέλα του e-ΕΦΚΑ αποκάλυψε με τον πλέον οδυνηρό τρόπο για τους πολίτες τις συνέπειες της πολυνομίας, των ειδικών ρυθμίσεων και των εξαιρέσεων. Στο νομοσχέδιο που έρχεται στη Βουλή, καταργούμε όλες τις επιμέρους συνταξιοδοτικές διατάξεις των φορέων που έχουν ενταχθεί στον e-ΕΦΚΑ για τη χορήγηση αναπηρικής σύνταξης από κοινή νόσο, και δημιουργούμε ένα ενιαίο πλαίσιο για όλα τα Άτομα με Αναπηρία. Σταματά η διάκριση σε "παλαιούς" και "νέους" ασφαλισμένους του ν. 2084/1992. Μάλιστα, για πρώτη φορά, στις ίδιες διατάξεις, ορίζεται ότι από 01/01/2025 οι ασφαλισμένοι του πρώην ΟΓΑ θα υπαχθούν και αυτοί πλήρως στο ενιαίο αυτό πλαίσιο ως προς την παροχή συντάξεων αναπηρία. Με τις ενέργειες αυτές υλοποιούνται κυβερνητικές δεσμεύσεις απέναντι στους συμπολίτες μας με αναπηρία.

-Η Ευρώπη βρίσκεται σε μία δύσκολη οικονομική συγκυρία με τον πόλεμο στην Ουκρανία να συνεχίζεται για πάνω από εννέα μήνες και την ακρίβεια να καλπάζει. Ποιες πιστεύετε πως είναι οι προοπτικές οικονομικής ανάπτυξης της χώρας μας μέσα σε αυτό το αβέβαιο κλίμα και πώς θα βοηθηθεί ο πολίτης, ώστε να αντεπεξέλθει το κύμα ακρίβειας;

Κύριε Κατσαγάνη, όντως, βρισκόμαστε εν μέσω μίας διεθνούς οικονομικής και γεωπολιτικής κρίσης που επηρεάζει καταλυτικά το σήμερα και το αύριο των οικονομιών και των πολιτών σε όλη την υφήλιο. Βασική προτεραιότητα της κυβέρνησής μας -που διατρέχει τις πιο πολλές κυβερνητικές πρωτοβουλίες τα τελευταία τρεισήμισι χρόνια- είναι να αναταχθεί γρήγορα η εθνική οικονομία με διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και πολλές επενδύσεις που θα φέρουν δουλειές, θα αυξήσουν την παραγωγικότητα και θα οδηγήσουν σε υψηλότερους μισθούς. Παρά την αυξημένη αβεβαιότητα, η ελληνική οικονομία επιδεικνύει σημαντικές αντοχές. Η ανάκαμψη της οικονομίας το 2022 αναμένεται να είναι πολύ υψηλότερη από τις αρχικές εκτιμήσεις όλων των διεθνών οίκων και οργανισμών. Παράλληλα, η ανεργία παρότι υψηλή υποχωρεί σταθερά και πλέον βρίσκεται στο 11,8% του εργατικού δυναμικού, ενώ οι άμεσες ξένες επενδύσεις παρουσιάζουν ρεκόρ τριακονταετίας ξεπερνώντας τα 5,7 δισ.

O κυβερνητικός προσανατολισμός εν μέσω διαδοχικών κρίσεων εστιάζει στον εργαζόμενο, τον άνεργο, τον συνταξιούχο. Διότι αυτούς αφορούν και η αύξηση του αφορολόγητου, και η μείωση του ΕΝΦΙΑ και η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών και η κατάργηση της Εισφοράς Αλληλεγγύης και η αύξηση του κατώτατου μισθού και η στήριξη των εισοδημάτων στην περίοδο της πανδημίας και η απορρόφηση του συντριπτικά μεγαλύτερου μέρους των οικονομικών επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης και πολλά άλλα.

Γνωρίζουμε ότι η επόμενη χρονιά θα είναι δύσκολη. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις διεθνών οίκων και οργανισμών οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες αναμένεται να γνωρίσουν ύφεση το 2023. Όχι όμως η Ελλάδα, παρότι ο ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης θα είναι αισθητά χαμηλότερος από αυτόν της φετινής χρονιάς. Γνωρίζουμε ότι οι ανάγκες είναι μεγάλες και, δυστυχώς, λόγω του πληθωρισμού αυξάνονται. Θα συνεχίσουμε να είμαστε δίπλα σε πολίτες, νοικοκυριά και επιχειρήσεις χωρίς σε καμία περίπτωση να παραμελούμε τους δημοσιονομικούς μας στόχους. Η στήριξη που παρέχεται είναι προσεκτικά σχεδιασμένη και στοχευμένη, κινείται εντός των οικονομικών μας δυνατοτήτων, χωρίς να αγνοεί ούτε τον επείγοντα χαρακτήρα της συγκυρίας ούτε όμως και τους περιορισμούς της εθνικής οικονομίας.

--