ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ: 09.17
Του Χάρη Φλουδόπουλου
Οι χθεσινές ανακοινώσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και η ανάληψη της πρωτοβουλίας Repower EU δεν απάντησε στο βασικό ζητούμενο, που δεν είναι άλλο από την εξεύρεση άμεσα διαθέσιμων πόρων για τη χρηματοδότηση μέτρων στήριξης των οικονομιών, των καταναλωτών και των επιχειρήσεων απέναντι στη λαίλαπα της ενεργειακής κρίσης.
Είναι χαρακτηριστικό ότι για σήμερα, μια μέρα μετά τις ανακοινώσεις, οι τιμές του ηλεκτρισμού έχουν εκ νέου ξεφύγει, με την ακριβότερη αγορά, αυτήν της Ιταλίας να πλησιάζει στα 600 ευρώ/MWh (594,83 ευρώ/MWh).
Σε αυτό το εξαιρετικά εύθραυστο περιβάλλον της ενεργειακής αγοράς, η ελληνική κυβέρνηση αναλαμβάνει μια νέα πρωτοβουλία στην κατεύθυνση της αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης.
Σύμφωνα με πληροφορίες ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης απέστειλε επιστολή προς την πρόεδρο της Επιτροπής Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, στην οποία προτείνει να υπάρξει ένα reset στη χρηματιστηριακή τιμή TTF του φυσικού αερίου μέσω ενός σχεδίου 6 σημείων.
Στο πλαίσιο αυτό ζητείται από την πρόεδρο της Επιτροπής να παρέμβει για κάποιο χρονικό διάστημα και να επιβάλει πλαφόν στην χρηματιστηριακή τιμή του φυσικού αερίου σε μια εύλογη τιμή.
Συμπληρωματικά ή εναλλακτικά προτείνονται και μια σειρά από άλλα μέτρα όπως ο αποκλεισμός από τη διαπραγμάτευση των τιμών του φυσικού αερίου των traders ή ακόμη και η επιβολή πλαφόν στα περιθώρια κέρδους των παραγωγών.
Πιο αναλυτικά, ο κ. Μητσοτάκης υπογραμμίζει ότι οι τιμές που διαμορφώνονται αυτή τη στιγμή δεν ανταποκρίνονται στην πραγματική κατάσταση που επικρατεί στην αγορά, με δεδομένο ότι δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα επάρκειας ή τροφοδοσίας.
Στο πλαίσιο αυτό ο κ. Μητσοτάκης προτείνει καταρχάς την επιβολή πλαφόν τιμής στην τιμή TTF του φυσικού αερίου.
Επίσης θα πρέπει να υπάρξουν συγκεκριμένα όρια ημερήσιας διαπραγμάτευσης στη τιμή, παρόμοια με εκείνα που ισχύουν στα χρηματιστήρια. Αυτό θα επιτρέψει να περιοριστεί η μεταβλητότητα στο εύρος διακύμανσης της τιμής TTF, σε ποσοστό πχ 10%.
Επίσης προτείνεται να υπάρξει ένας έκτακτος προσδιορισμός τιμής, που θα ισχύσει μόνο σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης δηλαδή σε περίπτωση που υπάρξει πρόβλημα με τη ροή του φυσικού αερίου από τη Ρωσία.
Παράλληλα, σύμφωνα με τον κ. Μητσοτάκη χρειάζεται η επιβολή πλαφόν στα περιθώρια κέρδους. Για τις χονδρεμπορικές αγορές του ηλεκτρισμού το ποσοστό αυτό θα μπορούσε να είναι το 5%.
Μια ακόμη δυνατότητα που υπάρχει είναι να επιτρέπεται μόνο η συναλλαγή με φυσική παράδοση, που επίσης μπορεί να επιβληθεί για ένα χρονικό διάστημα προκειμένου να αποφευχθεί η χειραγώγηση της αγοράς.
Τέλος ένα ακόμη εργαλείο είναι η ενίσχυση της ρευστότητας της αγοράς αερίου μέσω της σύζευξης των αγορών των ΗΠΑ, της ΕΕ και της Ασίας.
Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί με την προώθηση της συνεργασίας με την Κίνα για φορτία LNG και πιθανόν εισάγοντας όρια στα κόστη μεταφοράς προκειμένου να αποθαρρυνθεί η κερδοσκοπία.
Στην επιστολή Μητσοτάκη υπογραμμίζεται ότι οι προτάσεις αυτές συνιστούν σημαντικές παρεμβάσεις στις αγορές και για αυτό το λόγο πρόκειται για λύσεις με συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα.
Πρόκειται για μέτρα που έχουν ήδη αξιοποιηθεί σε άλλες αγορές κάτω από έκτακτες συνθήκες στο παρελθόν.
Σημειώνεται ότι ο κ. Μητσοτάκης παρουσιάζει την πρότασή του για το σχέδιο 6 σημείων για την αγορά του φυσικού αερίου σε άρθρο του στο Politico.
Στο άρθρο ο κ. Μητσοτάκης επισημαίνει ότι οι τιμές του φυσικού αερίου δεν διαμορφώνονται αυτήν την έκτακτη περίοδο από τις αρχές της προσφοράς και της ζήτησης και τονίζει ότι το σπιράλ της σπέκουλας και των "πολιτικοποιημένων" τιμών του φυσικού αερίου θα πρέπει να σταματήσει.
"Όταν οι αγορές παύουν να λειτουργούν ομαλά, είναι υποχρέωση των κυβερνήσεων και των ρυθμιστών να παρέμβουν και να διασφαλίσουν ότι οι αγορές μπορούν να επανεκκινήσουν και να βρούν νέα ισορροπία", αναφέρει ο κ. Μητσοτάκης.
Πρέπει να δράσουμε τώρα, το πρόβλημα δεν θα φύγει έτσι απλά καθώς θα υποχωρεί η ζήτηση για φυσικό αέριο για θέρμανση. Το πρόβλημα θα επιμείνει και την άνοιξη και το καλοκαίρι και θα επηρεάσει τις τιμές του ρεύματος, που συνδέονται με τις τιμές του φυσικού αερίου, αναφέρει ο κ. Μητσοτάκης.
Το σχέδιο που προτείνεται έχει σχεδιαστεί προκειμένου να προστατεύσει τη λειτουργία των χονδρεμπορικών αγορών του φυσικού ερίου και του ηλεκτρισμού και να διασφαλίσει ότι οι πολίτες της ΕΕ δε θα υποφέρουν υπερβολικά σε μια περίοδο που είναι ήδη γεμάτη από προκλήσεις καταλήγει ο πρωθυπουργός
Υπενθυμίζεται ότι χθες ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Φ. Τίμμερμανς και η Επίτροπος Ενέργειας παρουσίασαν τις προτάσεις της ΕΕ για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και την απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Στόχος της ΕΕ είναι μέχρι το τέλος του έτους να υπάρξει περιορισμός κατά 100 δισ. κυβικά μέτρα των εισαγωγών ρωσικού αερίου, μέσω της ενίσχυσης των προμηθειών LNG, της αξιοποίησης πράσινων αερίων (βιοαερίου, υδρογόνου) και της αύξησης της χρήσης των ΑΠΕ.
Για την αντιμετώπιση των συνεπειών της ενεργειακής κρίσης, η Ε.Ε. προτείνει στα κράτη μέλη:
Είτε να ρυθμίσουν τις λιανικές τιμές του ρεύματος
Είτε να φορολογήσουν τα έκτακτα κέρδη των παραγωγών ηλεκτρισμού που προκύπτουν εξαιτίας των υψηλών χονδρεμπορικών τιμών
Είτε να αξιοποιήσουν τα έσοδα από τους ρύπους για να εξασφαλίσουν πόρους για επιδοτήσεις προς τους καταναλωτές.
"Αγαπητή Πρόεδρε,
Σας γράφω αυτή την επιστολή σχετικά με την αυξανόμενη οικονομική απειλή που αφορά την χονδρική αγορά φυσικού αερίου, την οποία πιστεύω πως θα πρέπει άμεσα και αποφασιστικά να αντιμετωπίσουμε, ώστε να αποτρέψουμε να επιφέρει επιπλέον κόστος στις ζωές των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στις οικονομίες των κρατών-μελών και στην επιτυχή εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
Η εξέλιξη των τιμών αναφοράς στη χονδρική αγορά φυσικού αερίου τους τελευταίους μήνες, και ειδικά από τον Δεκέμβριο του 2021, δεν καθοδηγείται πια από τις κανονικές δυνάμεις της προσφοράς, όπως προκύπτει από πρόσφατη έρευνα του Οργανισμού Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER) και της Ομάδας Συντονισμού για το Φυσικό Αέριο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στην πραγματικότητα, καθοριστικό ρόλο πλέον στη διαμόρφωση των τιμών διαδραματίζουν πολιτικές δηλώσεις και φόβοι που πηγάζουν από τη Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία που οδηγούν σε αβεβαιότητα, τεράστιες διακυμάνσεις τιμών και κερδοσκοπία.
Η κρίση που είναι σε εξέλιξη στην Ουκρανία έχει ουσιαστικά παρακάμψει τους φυσικούς μηχανισμούς διαμόρφωσης των τιμών και δυστυχώς κάθε προσπάθεια εκ μέρους της Ένωσής μας μέχρι τώρα, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε αυτό το ζήτημα, δεν κατέστη δυνατόν να αντισταθμίσει το τεράστιο βάρος που επωμίζονται τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις. Το παράδοξο είναι πως ούτε η παραγωγική δυνατότητα ούτε οι εφοδιαστικές αλυσίδες φυσικού αερίου έχουν επηρεαστεί από την τρέχουσα κρίση. Αυτό σημαίνει πως δεν έχουμε πρόβλημα ποσότητας, αλλά έχουμε πρόβλημα στις τιμές.
Σε μεσομακροπρόθεσμο ορίζοντα αυτό μπορεί να αμβλυνθεί, μειώνοντας την εξάρτηση της Ένωσης από το Ρωσικό φυσικό αέριο. Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, ωστόσο, πιστεύω ότι μία στοχευμένη και χρονικά περιορισμένη παρέμβαση στην αγορά είναι απαραίτητη προκειμένου να ομαλοποιήσουμε την κατάσταση. Όλα αυτά τα μέτρα θα πρέπει να εστιάζουν στις τιμές του φυσικού αερίου και όχι στις ποσότητες, θα πρέπει να εφαρμοστούν για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, και να έχουν σαφώς προσδιορισμένες προϋποθέσεις ενεργοποίησης, αλλά και ρήτρες εξόδου. Με μία τέτοιου είδους παρέμβαση στην αγορά, η Ένωσή μας μπορεί να προστατεύσει τα μέλη της, σταματώντας την "εργαλειοποίηση” του φυσικού αερίου σε βάρος των οικονομιών μας και αποσυνδέοντας την γεωπολιτική απο την ενεργειακή κρίση, χωρίς να επηρεάζεται η παραγωγή και η προσφορά του φυσικού αερίου βραχυπρόθεσμα.
Πρέπει να σημειωθεί ότι είναι απίθανο το πρόβλημα αυτό να εκλείψει μόλις υποχωρήσει η ζήτηση για επιδοτήσεις για αέριο θέρμανσης. Αν δεν δράσουμε τώρα,το πρόβλημα θα συνεχιστεί στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος -που συνδέονται με τις τιμές του φυσικού αερίου στις αγορές χονδρικής- τους επόμενους μήνες της άνοιξης και του καλοκαιριού, θέτοντας ένα τεράστιο βάρος στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
Κατόπιν προσεκτικής αξιολόγησης των διαθέσιμων επιλογών, θα ήθελα να σας προτείνω ένα "Σχέδιο Έξι Σημείων. Κάθε στοιχείο του Σχεδίου έχει ως στόχο να αντιμετωπίσει την υφιστάμενη κλιμάκωση που παρατηρείται στη χονδρική αγορά του φυσικου αερίου.
1. Πλαφόν Τιμών: Πλαφόν στις τιμές του Ταμείου Μεταφοράς Τίτλων, το οποίο θα έχει ως σημείο αναφοράς την ιστορικά υψηλότερη τιμή αερίου πριν από την κρίση
2. Ημερήσιο Όριο Τιμών ως Προστατευτικό Μέτρο: Ένα εύρος διακύμανσης στις τιμές του Ταμείου Μεταφοράς Τίτλων, για παράδειγμα της τάξεως του +/- 10%
3. Καθορισμός Τιμών σε περίπτωση Έκτακτης Ανάγκης: Καθορισμός τιμών στο Ταμείο Μεταφοράς Τίτλων, ως μέτρο έκτακτης ανάγκης στην περίπτωση που υπάρξουν ανακοινώσεις που αφορούν τις ροές φυσικού αερίου μέσω αγωγών από τη Ρωσία
4. Πλαφόν στο Κέρδος: Πλαφόν στο μικτό περιθώριο κέρδους στην χονδρική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, για παράδειγμα της τάξεως του 5%, βάσει της παρακολούθησης του κόστους παραγωγής από τους ρυθμιστές της αγοράς και το Σταθμισμένο Κόστος Παραγωγής Ενέργειας (LCOE) στις μονάδες παραγωγής.
5.Εμπόριο με Φυσική Παράδοση: Θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο να επιτραπεί, η επιλογή για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, που θα επιτρέπει τις συναλλαγές μόνο με φυσική παράδοση.
6.Ενίσχυση Ρευστότητας: Αύξηση της ρευστότητας στην αγορά φυσικού αερίου συνδέοντας τις αγορές ΗΠΑ/ ΕΕ/ Ασίας. Για παράδειγμα, ενισχύοντας τη συνεργασία με την Κίνα όσον αφορά τα φορτία Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG), με πιθανό πλαφόν στο κόστος μεταφοράς για να εξουδετερωθούν κίνητρα κερδοσκοπίας.
Όλες αυτές οι επιλογές αποτελούν σημαντικές παρεμβάσεις στην αγορά που έχουν χρησιμοποιηθεί και στο παρελθόν σε έκτακτες περιπτώσεις σε άλλες αγορές, με στόχο την εξισορρόπησή τους, ενώ σε κάποιες άλλες αγορές συνιστούν πάγια χαρακτηριστικά. Πιστεύω ακράδαντα πως οι ασυνήθιστες εποχές επιβάλλουν ασυνήθιστα μέτρα. Οι ενέργειες αυτές αποβλέπουν μόνο στην προστασία της εύρυθμης λειτουργίας της χονδρικής αγοράς αερίου, η οποία έχει υποστεί μεγάλη πίεση εξαιτίας της διαρκώς εντεινόμενης κρίσης στην Ουκρανία, με σοβαρές συνέπειες και στην ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από το αέριο.
Ενώ ο μεσομακροπρόθεσμος στόχος θα πρέπει να είναι η επιστροφή σε μια αγορά που λειτουργεί κανονικά, είναι υποχρέωση των κυβερνήσεων και των ρυθμιστών να παρεμβαίνουν όταν έκτακτες περιστάσεις διαταράσσουν κατά τα άλλα υγιείς μηχανισμούς της αγοράς.
Το Σχέδιο Έξι Σημείων έχει σχεδιαστεί για να προστατεύσει και να επαναφέρει τις αγορές χονδρικής φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και να διασφαλίσει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι πολίτες και οι οικονομίες των κρατών-μελών της, αλλά και η παγκόσμια οικονομία, δεν θα υποφέρουν αδικαιολόγητα σε μια περίοδο που ήδη χαρακτηρίζεται από μεγάλες προκλήσεις.
Ελπίζω ότι θα βρείτε το σκεπτικό μου και την πρότασή μου επίκαιρα και παραμένω στη διάθεσή σας για μια πιο λεπτομερή ανταλλαγή απόψεων πάνω στο ζήτημα.
Με εκτίμηση,
Κυριάκος Μητσοτάκης
Κοινοποίηση:
Frans Timmermans, Αντιπρόεδρος Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Kadri Simson, Επίτροπος Ενέργειας
Ditte Juul Jorgensen, Γενική Διευθύντρια Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής"
"Δεν αξιοποίησε τη θέση του μη μόνιμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, που κατέχει αυτή την περίοδο η Ελλάδα, για μια πρωτοβουλία όπως μια Διάσκεψη Ασφάλειας και Ειρήνης στην Ανατολική...
Βάσει των πρώτων στοιχείων το φετινό χειμώνα δεν θα βιώσουμε τις ακραίες διακυμάνσεις στις τιμές φυσικού αερίου.
Πολυμερείς επαφές πραγματοποίησε η ελληνική αντιπροσωπεία στο πλαίσιο της 80ης Γ.Σ. του ΟΗΕ.
Στο μικροσκόπιο τα αποτελέσματα του τετ α τετ Τραμπ - Ερντογάν και οι εξελίξεις με τα F-35.
Συζητήθηκαν ζητήματα περιφερειακού ενδιαφέροντος.
Στο πλαίσιο της 80ής Γενικής Συνέλευσης.
Με μηνύματα προς τους γείτονες της Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο, με κύριους αποδέκτες την Τουρκία, την Λιβύη, τη Συρία και το Ισραήλ, συνόδευσε ο πρωθυπουργός την ομιλία του στη γενική συνέλευση...
"Δεν έχουμε προχωρήσει όσο θα έπρεπε στην ΕΕ με βάση την Έκθεση Ντράγκι" - Τι απάντησε για την πιθανότητα κυβέρνησης συνεργασίας μετά τις εκλογές.
Η εγκατάλειψη της ρωσικής ενέργειας θα κατέστρεφε την οικονομία μας, είπε.
Αναλυτικά το πρόγραμμα του πρωθυπουργού.
Τα μηνύματα για την αμυντική θωράκιση της χώρας. Τα F-16 και τα F-35. Το απόγευμα η ομιλία Μητσοτάκη στον ΟΗΕ.
