Πώς θα λειτουργήσει το νέο Επικουρικό για τους νέους ασφαλισμένους

Του Δημήτρη Κατσαγάνη

Στον "αέρα” είναι από χθες η ιστοσελίδα του του νέου Ταμείου Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ) teka.gov.gr. Μέσω αυτής μπορούν πλέον να ενημερώνονται οι ασφαλισμένοι για το νέο δημόσιο σύστημα κεφαλαιοποιητικής ασφάλισης.

Υπενθυμίζεται πως το ΤΕΚΑ ξεκίνησε να λειτουργεί από 1.1.2022 και σε αυτό ασφαλίζονται πλέον οι νεοεισερχόμενοι στην αγορά εργασίας με υποχρέωση υπαγωγής στην επικουρική ασφάλιση.

Από 1.1.2023, όλοι ανεξαιρέτως οι ασφαλισμένοι κάτω των 35 ετών, θα μπορούν προαιρετικά να ενταχθούν στο ΤΕΚΑ.

Το Capital.gr παρουσιάζει τα βασικά πεδία ενημέρωσης των ασφαλισμένων τα οποία βρίσκονται στην ιστοσελίδα του ΤΕΚΑ, τα οποία αφορούν:

1. Τους ασφαλισμένους (μισθωτούς, μη μισθωτούς, προαιρετικά ασφαλισμένους κλπ.) και τις εισφορές τους

2. Τους ατομικούς λογαριασμούς των ασφαλισμένων

3.Τις εγγυήσεις για τις παροχές

4. Τις παροχές προς τους μελλοντικούς συνταξιούχους

Πιο αναλυτικά: 

1. Ασφαλισμένοι

α) Νέοι Ασφαλισμένοι Μισθωτοί

-Υπάγομαι στην ασφάλιση του ΤΕΚΑ;

Από 1.1.2022 εντάσσονται υποχρεωτικά στο ΤΕΚΑ όλοι οι νεοεισερχόμενοι στην αγορά εργασίας, εφόσον αναλάβουν εργασία για την οποία υπήρχε υποχρέωση υπαγωγής στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ. 

Στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης υπάγονται υποχρεωτικά όλοι οι μισθωτοί του δημοσίου, καθώς και οι μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα οι οποίοι θα υπάγονταν υποχρεωτικά στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ.

Από 1.1.2023 έως 31.12.2023, οι ήδη ασφαλισμένοι στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ με ηλικία κάτω των 35 ετών (γεννημένοι από 1.1.1987 και εφεξής) μπορούν προαιρετικά να επιλέξουν αλλαγή ταμείου επικουρικής ασφάλισης και να μεταβούν στο ΤΕΚΑ.

-Τι εισφορές πληρώνω στο ΤΕΚΑ;

Το ύψος των εισφορών για το νέο επικουρικό σύστημα ασφάλισης παραμένει ως έχει. Δηλαδή, οι ασφαλισμένοι καταβάλλουν τις ίδιες εισφορές για την επικουρική ασφάλισή τους είτε υπάγονται στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ είτε υπάγονται στο ΤΕΚΑ.

Σήμερα, το ύψος των εισφορών ανέρχεται στο 6,5% των μεικτών αποδοχών των εργαζομένων (3,25% για τον εργοδότη και 3,25% για τον εργαζόμενο) και από 1.6.2022 το ποσοστό μειώνεται στο 6% (3% για τον εργοδότη και 3% για τον εργαζόμενο).

Τα ποσοστά αφορούν την πλειοψηφία των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα. Ωστόσο, υπάρχουν και κατηγορίες μισθωτών με διαφοροποιημένα ποσοστά εισφορών (π.χ. μισθωτοί σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα).

-Πώς πληρώνω εισφορές;

Οι εισφορές για τους μισθωτούς καταβάλλονται από τον εργοδότη τους. Ο εργοδότης παρακρατά από τις μεικτές αποδοχές του εργαζομένου τις εργατικές εισφορές (3,25% των μεικτών αποδοχών) και τις αποδίδει στο ΤΕΚΑ μαζί με τις εργοδοτικές εισφορές (3,25% των μεικτών αποδοχών) υπέρ επικουρικής ασφάλισης.

-Τι είναι οι ασφαλιστέες αποδοχές και ποιο είναι το ανώτατο μηνιαίο όριο ασφαλιστέων αποδοχών;

Ασφαλιστέες αποδοχές είναι οι αποδοχές για τις οποίες υπάρχει υποχρέωση απόδοσης ασφαλιστικών εισφορών.

Οι αποδοχές που ξεπερνούν ένα ορισμένο όριο παύουν να λογίζονται ως ασφαλιστέες.

Το ανώτατο μηνιαίο όριο ασφαλιστέων αποδοχών (πλαφόν) σήμερα είναι 6.500€, που σημαίνει πως όταν οι μηνιαίες αποδοχές ενός εργαζομένου ξεπερνούν το πλαφόν, για το τμήμα των αποδοχών που ξεπερνά το πλαφόν δεν υπάρχει υποχρέωση απόδοσης των εισφορών. Το ως άνω ανώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών εφαρμόζεται και επί πολλαπλής μισθωτής απασχόλησης ή έμμισθης εντολής όσον αφορά την εισφορά του ασφαλισμένου. Ως προς την εργοδοτική εισφορά, το ανώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών εφαρμόζεται χωριστά για κάθε εργοδότη.

-Πώς γίνεται η μεταβολή στοιχείων επικοινωνίας στο Μητρώο του ΤΕΚΑ;

To TEKA αντλεί τα στοιχεία του μητρώου των ασφαλισμένων του από τον e-ΕΦΚΑ. Συνεπώς, η μεταβολή στοιχείων επικοινωνίας γίνεται είτε στο Τμήμα Μητρώου σε οποιοδήποτε Υποκατάστημα e-ΕΦΚΑ είτε διαδικτυακά στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες του e-ΕΦΚΑ.

β) Νέοι Ασφαλισμένοι Μη Μισθωτοί

-Υπάγομαι στην ασφάλιση του ΤΕΚΑ;

Από 1.1.2022 εντάσσονται υποχρεωτικά στο ΤΕΚΑ όλοι οι νεοεισερχόμενοι στην αγορά εργασίας, εφόσον δραστηριοποιούνται σε επαγγελματικό κλάδο για τον οποίο υποχρέωση υπαγωγής στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ.

Στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης υπάγονται υποχρεωτικά οι αυτοαπασχολούμενοι δικηγόροι, συμβολαιογράφοι και μηχανικοί, καθώς και ορισμένες κατηγόριες ελεύθερων επαγγελματιών.

Από 1.1.2023 έως 31.12.2023, οι ήδη ασφαλισμένοι στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ με ηλικία κάτω των 35 ετών (γεννημένοι από 1.1.1987 και εφεξής) μπορούν προαιρετικά να επιλέξουν αλλαγή ταμείου επικουρικής ασφάλισης και να μεταβούν στο ΤΕΚΑ.

Επιπλέον, από 1.1.2023 μπορούν προαιρετικά να υπαχθούν οι αυτοαπασχολούμενοι υγειονομικοί, οι ασκούντες επάγγελμα υπαγόμενο στην ασφάλιση του π. ΟΓΑ, καθώς και πρόσωπα που βάσει ειδικής ή γενικής διάταξης εξαιρούνται από την υποχρεωτική υπαγωγή στην ασφάλιση άλλων φορέων επικουρικής ασφάλισης, εφόσον κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησής τους δεν έχουν συμπληρώσει το 35ο έτος της ηλικίας τους. 

-Τι εισφορές πληρώνω στην κοινωνική ασφάλιση;

Οι μη μισθωτοί ασφαλισμένοι πληρώνουν σταθερά ποσά μηνιαίως ανά κλάδο ασφάλισης, τα οποία διαφέρουν ανάλογα με την ασφαλιστική κατηγορία στην οποία κατατάσσονται.

Δεν είναι υποχρεωτικοί όλοι οι κλάδοι ασφάλισης για όλους τους μη μισθωτούς. Οι κλάδοι ασφάλισης για τους οποίους όλοι οι μη μισθωτοί υποχρεούνται να αποδίδουν εισφορές είναι ο κλάδος κύριας σύνταξης, ο κλάδος υγείας καθώς και οι εισφορές υπέρ του ειδικού λογαριασμού ανεργίας του ΟΑΕΔ.

Ειδικές κατηγορίες μη μισθωτών με μεγαλύτερες εξ αυτών τους δικηγόρους και τους μηχανικούς υποχρεούνται στην απόδοση εισφορών και για τους κλάδους επικουρικής ασφάλισης και εφάπαξ παροχών.

Άλλες επαγγελματικές ομάδες, όπως π.χ. οι υγειονομικοί, υποχρεούνται στην απόδοση εισφορών μόνο για τον κλάδο εφάπαξ παροχών.

-Τι είναι οι ασφαλιστικές κατηγορίες;

Oι μη μισθωτοί ασφαλισμένοι, καθώς και οι έμμισθοι δικηγόροι και οι μισθωτοί μηχανικοί μπορούν να επιλέξουν μεταξύ διαφορετικών ασφαλιστικών κατηγοριών, οι οποίες αντιστοιχούν σε διαφορετικά ποσά μηνιαίας καταβολής στους διάφορους κλάδους ασφάλισης. Με αυτόν τον τρόπο, παρέχεται η ευελιξία στους ασφαλισμένους να ρυθμίζουν το ύψος των εισφορών που αποδίδουν και ειδικότερα των εισφορών στους κλάδους σύνταξης ανάλογα με τα εισοδήματά τους, έτσι ώστε να μην εισφέρουν δυσανάλογα πολλά όταν έχουν λίγα εισοδήματα, αλλά και να μπορούν να αποταμιεύουν περισσότερα όταν έχουν ικανοποιητικά εισοδήματα.Η κατάταξη σε μία από τις ασφαλιστικές κατηγορίες είναι υποχρεωτική και γίνεται με ελεύθερη επιλογή μετά από υποβολή ηλεκτρονικής αίτησης μέσω της ηλεκτρονικής υπηρεσίας του e-ΕΦΚΑ.

Η επιλογή ασφαλιστικής κατηγορίας είναι ανεξάρτητη για κάθε κλάδο ασφάλισης.

Το δικαίωμα επιλογής ασκείται από υποχρεωτικά και προαιρετικά ασφαλισμένους.

Η δυνατότητα επιλογής ασφαλιστικής κατηγορίας ανανεώνεται ετησίως.

-Τι ύψος εισφορών ασφάλισης πληρώνω στο ΤΕΚΑ;

Οι εισφορές επικουρικής ασφάλισης για το ΤΕΚΑ είναι ίδιες με τις εισφορές του κλάδου επικουρικής ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ (παλιά επικουρική).

Το ύψος των μηνιαίων εισφορών καθορίζεται μέσω της ασφαλιστικής κατηγορίας στην οποία υπάγεται ο ασφαλισμένος μετά από ελεύθερη επιλογής μεταξύ των τριών ασφαλιστικών κατηγοριών ως εξής:

Ασφαλιστική κατηγορία

Μηνιαία εισφορά επικουρικής ασφάλισης έως 31.05.2022

1η: 42€

2η: 51€

3η: 61€

Ασφαλιστική κατηγορία

Μηνιαία εισφορά επικουρικής ασφάλισης από 01.06.2022

1η :39€

2η: 47€

3η: 56€

-Πώς επιλέγω ασφαλιστική κατηγορία εισφορών επικουρικής;

Οι ασφαλισμένοι με δικαίωμα υπαγωγής στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης επιλέγουν ελεύθερα την κατάταξή τους σε μία από τις ασφαλιστικές κατηγορίες επικουρικής ασφάλισης, με υποβολή ηλεκτρονικής αίτησης μέσω της ηλεκτρονικής υπηρεσίας του e-ΕΦΚΑ.

-Ποια ασφαλιστική κατηγορία να επιλέξω;

Tο ύψος των εισφορών καθορίζει και το ύψος της μελλοντικής σύνταξης. Οι ασφαλισμένοι χαμηλού εισοδήματος πιθανότατα ωφελούνται από την επιλογή χαμηλότερης κατηγορίας. Όσο αυξάνεται το εισόδημα όμως είναι πιο φρόνιμη η επιλογή υψηλότερης κατηγορίας, προκειμένου να προκύψει σταδιακά υψηλότερο κεφάλαιο και κατά συνέπεια υψηλότερη σύνταξη. Όσες περισσότερες εισφορές καταβάλλονται, τόσο υψηλότερες παροχές λαμβάνονται κατά τη συνταξιοδότηση.

-Πώς πληρώνω τις εισφορές μου στο ΤΕΚΑ;

Κάθε μήνα εκδίδεται ειδοποιητήριο πληρωμής ασφαλιστικών εισφορών ΤΕΚΑ. Μέσω των ηλεκτρονικών υπηρεσιών του e-ΕΦΚΑοι ασφαλισμένοι μπορούν να ενημερώνονται και για τις εισφορές στο ΤΕΚΑ, καθώς και να λαμβάνουν και να εκτυπώνουν τα ειδοποιητήριά τους.

Οι πληρωμές πραγματοποιούνται σε όλες τις τράπεζες μέσω του Διατραπεζικού Συστήματος (ΔΙΑΣ), με εντολές πληρωμής ή με άμεση χρέωση λογαριασμού (πάγια εντολή).

Για την εκτέλεση των πληρωμών οι ασφαλισμένοι μπορούν να χρησιμοποιούν τα διαθέσιμα από κάθε Τραπεζικό Ίδρυμα μέσα (web banking, mobile banking, ταμείο κ.ά.). Όλα τα απαραίτητα στοιχεία για την εκτέλεση των συναλλαγών (ποσό, κωδικός εντολής πληρωμής / πάγιας εντολής) αναγράφονται στα ειδοποιητήρια.

Για χρήση των ηλεκτρονικών υπηρεσιών του e-ΕΦΚΑ, χρειάζονται οι προσωπικοί κωδικοί πρόσβασης στο taxisnet και ο ΑΜΚΑ.

-Πώς παίρνω ασφαλιστική ενημερότητα;

 

Η ασφαλιστική ενημερότητα χορηγείται από τον e-ΕΦΚΑ μέσω των ηλεκτρονικών του υπηρεσιών. Απαραίτητη προϋπόθεση προκειμένου να χορηγηθεί η ασφαλιστική ενημερότητα είναι ο υπόχρεος να έχει εξοφλήσει/τακτοποιήσει/ρυθμίσει όλες τις οφειλές του και προς το ΤΕΚΑ και προς τον e-ΕΦΚΑ.

 

-Είμαι δικηγόρος, τα γραμμάτια προείσπραξης συμψηφίζονται με τις εισφορές μου;

Τα ποσά που καταβάλλονται μέσω γραμματίων προείσπραξης δεν συμψηφίζονται με τις ασφαλιστικές εισφορές του ΤΕΚΑ.

-Γιατί δεν συμψηφίζονται τα γραμμάτια προείσπραξης με τις εισφορές του ΤΕΚΑ;

Οι εισφορές που καταβάλλουν οι δικηγόροι στο ΤΕΚΑ έχουν ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που δεν συναντάται στις υπόλοιπες εισφορές που καταβάλλονται υπέρ e-ΕΦΚΑ. Η καταβολή τους συναρτάται με άμεση ταμειακή κίνηση πίστωσης του ατομικού λογαριασμού τους. Αν δεν καταβληθούν οι εισφορές, δεν πιστώνεται ο ατομικός τους λογαριασμός και δεν μπορεί να πιστωθεί ο ατομικός τους λογαριασμός χωρίς ταμειακή κίνηση εξόφλησης των εισφορών. Για αυτό δεν δύναται να υπάρξει εξόφληση μέσω λογιστικού συμψηφισμού έναντι των γραμματίων προείσπραξης.

- Είμαι μηχανικός εγγεγραμμένος στο ΤΕΕ ή δικηγόρος εγγεγραμμένος στον οικείο Δικηγορικό Σύλλογο. Πρέπει να πληρώνω εισφορές στο ΤΕΚΑ;

Όχι απαραίτητα. Η υπαγωγή στην ασφάλιση έχει αποσυνδεθεί από την ιδιότητα και πλέον βασικό στοιχείο της υπαγωγής στην ασφάλιση είναι η έναρξη της επαγγελματικής δραστηριότητας στη ΔΟΥ.

-Πώς γίνεται η μεταβολή στοιχείων επικοινωνίας στο Μητρώο του ΤΕΚΑ;

To TEKA αντλεί τα στοιχεία του μητρώου των ασφαλισμένων του από τον e-ΕΦΚΑ. Συνεπώς η μεταβολή στοιχείων επικοινωνίας γίνεται είτε στο Τμήμα Μητρώου σε οποιοδήποτε Υποκατάστημα e-ΕΦΚΑ είτε διαδικτυακά στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες του e-ΕΦΚΑ.

γ) Προαιρετική υπαγωγή στην ασφάλιση

Υφιστάμενοι ασφαλισμένοι στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ

Από 1.1.2023 έως 31.12.2023 μπορούν προαιρετικά να υπαχθούν οι ήδη ασφαλισμένοι στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ με ηλικία κάτω των 35 ετών (ημερομηνία γέννησης από 1.1.1987 και εφεξής). Σε αυτήν την περίπτωση, για την παροχή σύνταξης συνυπολογίζονται ο χρόνος ασφάλισης που διανύεται στο ΤΕΚΑ και ο χρόνος ασφάλισης που έχει προηγουμένως διανυθεί σε άλλους φορείς επικουρικής ασφάλισης.

Ασφαλισμένοι με δικαίωμα προαιρετικής υπαγωγής στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης

Επιπλέον, από 1.1.2023 μπορούν προαιρετικά να υπαχθούν, οι αυτοαπασχολούμενοι υγειονομικοί, οι ασκούντες επάγγελμα υπαγόμενο στην ασφάλιση του π. ΟΓΑ, καθώς και πρόσωπα που βάσει ειδικής ή γενικής διάταξης εξαιρούνται από την υποχρεωτική υπαγωγή στην ασφάλιση άλλων φορέων επικουρικής ασφάλισης, εφόσον κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησής τους δεν έχουν συμπληρώσει το 35ο έτος της ηλικίας τους.

Το ποσό της σύνταξης υπολογίζεται διακριτά για το σύνολο του χρόνου που έχει διανυθεί σε κάθε φορέα. Δηλαδή, ο εργαζόμενος που ήταν ήδη ασφαλισμένος στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του e ΕΦΚΑ και επιλέξει να ενταχθεί στο νέο Ταμείο, τη στιγμή της συνταξιοδότησης του θα εισπράξει και από τα δυο ταμεία με τη μορφή της μηνιαίας επικουρικής σύνταξης το αναλογούν ποσό.

δ) Ασφαλισμένοι άνω των 35

Για τους ήδη ασφαλισμένους άνω των 35 ετών δεν αλλάζει τίποτα. Θα συνταξιοδοτηθούν με το ισχύον σύστημα και οι συντάξεις τους θα υπολογιστούν με βάση τους σημερινούς κανόνες.

2. Ατομικός Λογαριασμός
 

Ο ατομικός λογαριασμός είναι ο προσωποποιημένος συνταξιοδοτικός λογαριασμός, στον οποίο σωρεύονται οι εισφορές και οι αποδόσεις των επενδύσεων των εισφορών των ασφαλισμένων.

Η επικουρική σύνταξη υπολογίζεται στη βάση του σωρευμένου ποσού των εισφορών και των αποδόσεων στον ατομικό λογαριασμό. Όσο περισσότερα κεφάλαια έχουν σωρευτεί, τόσο υψηλότερη η επικουρική σύνταξη.

Στον ατομικό λογαριασμό, τα στοιχεία εμφανίζονται με χρονική υστέρηση. Αυτό οφείλεται στη διαδικασία δήλωσης, εξόφλησης και εκκαθάρισης των ασφαλιστικών εισφορών.

Συγκεκριμένα, οι εργοδότες υποβάλλουν σε μηνιαία βάση Αναλυτική Περιοδική Δήλωση (ΑΠΔ) και εξοφλούν τις εισφορές μέχρι την τελευταία εργάσιμη, για τις δημόσιες υπηρεσίες, ημέρα του επόμενου μήνα από τον μήνα εντός του οποίου παρασχέθηκε η εργασία ή η υπηρεσία.

Ακολουθεί έλεγχος και εκκαθάριση της συναλλαγής.

Στο τέλος της διαδικασίας, το ΤΕΚΑ λαμβάνει την προσωποποιημένη πληροφόρηση για τις εισφορές που δηλώνονται και καταβάλλονται για κάθε εργαζόμενο 2- 3 μήνες μετά τη λήξη του μήνα αναφοράς/εργασίας, και μόνον τότε μπορεί ο ασφαλισμένος του ΤΕΚΑ να τις δει να εμφανίζονται στον ατομικό του λογαριασμό.

Δηλαδή, οι εισφορές για τον μήνα Ιανουάριο εμφανίζονται στον ατομικό λογαριασμό τον Απρίλιο, του Φεβρουαρίου τον Μάιο, του Μαρτίου τον Ιούνιο κ.ο.κ.

Ανάλογη διαδικασία απόδοσης και απεικόνισης στους ατομικούς λογαριασμούς ακολουθείται και για τους μη μισθωτούς ασφαλισμένους.

MyTEKA

Το MyTΕΚΑ είναι η ενημερωτική ηλεκτρονική πλατφόρμα του ΤΕΚΑ και θα είναι διαθέσιμη εντός του πρώτου εξαμήνου του 2022. Μέσω του MyTEKA, οι ασφαλισμένοι αποκτούν πρόσβαση μέσα από τον υπολογιστή, το tablet και το κινητό, στον ατομικό λογαριασμό τους, χρησιμοποιώντας τους προσωπικούς κωδικούς του taxisnet και τον ΑΜΚΑ.

Στον ατομικό λογαριασμό παρέχονται αναλυτικές πληροφορίες για την εξέλιξη των αποταμιεύσεων, τις εισφορές που έχουν καταβληθεί, τις αποδόσεις των επενδύσεων 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα, 365 ημέρες τον χρόνο.

3. Εγγυήσεις

-Εγγύηση μη αρνητικών αποδόσεων επενδύσεων

Το νέο Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης είναι μέρος του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης (πρώτος πυλώνας του ασφαλιστικού συστήματος) και το κράτος εγγυάται το συνολικό κεφάλαιο σε πραγματικούς όρους, δηλαδή το σύνολο των εισφορών που καταβάλλονται από τους ασφαλισμένους και/ή τον εργοδότη τους. Κατά συνέπεια, απονέμεται στους ασφαλισμένους επικουρική σύνταξη τουλάχιστον ίση με αυτή που αντιστοιχεί στις εισφορές τις οποίες κατέβαλαν, λαμβανομένου υπόψη και του πληθωρισμού.

Με τον τρόπο αυτό, οι ασφαλισμένοι του ΤΕΚΑ απολαμβάνουν την πλέον αποτελεσματική προστασία απέναντι στον επενδυτικό κίνδυνο. Στην πράξη η εγγύηση του κράτους εκτιμάται πως θα ενεργοποιείται πολύ σπάνια. Διότι, η εμπειρία δείχνει ότι παρά τις διακυμάνσεις που έχουν οι αποδόσεις των χρηματαγορών σε βραχυχρόνιο ορίζοντα, σε βάθος χρόνου αντίστοιχου των συνταξιοδοτικών προγραμμάτων οι αποδόσεις είναι ιδιαίτερα ικανοποιητικές και σημαντικά υψηλότερες από τον πληθωρισμό.

-Επενδύσεις

Το ΤΕΚΑ διαχειρίζεται τις εισφορές των ασφαλισμένων, τις οποίες επενδύει με στόχο τη δημιουργία υψηλότερου κεφαλαίου που οδηγεί σε υψηλότερη σύνταξη και την προστασία των αποταμιεύσεων των ασφαλισμένων από την επίδραση του πληθωρισμού.

Οι εισφορές που σωρεύονται στον ατομικό συνταξιοδοτικό λογαριασμό επενδύονται για μακρύ χρονικό διάστημα, αντίστοιχο του εργασιακού βίου.

Προκειμένου να επιτευχθούν οι παραπάνω στόχοι, απαιτείται πιο σύνθετη προσέγγιση από την παραδοσιακή τραπεζική κατάθεση. Για τον λόγο αυτό, οι εισφορές των ασφαλισμένων επενδύονται σε ευρέως διαφοροποιημένα χαρτοφυλάκια καταθετικών, ομολογιακών και μετοχικών επενδυτικών προϊόντων.

-Ευθύνη και δεσμεύσεις

Η ευθύνη της διαχείρισης και επένδυσης των εισφορών ανήκει αποκλειστικά στο νέο δημόσιο Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ).

Η διαχείριση των αποταμιεύσεων των ασφαλισμένων γίνεται με σύνεση, υπευθυνότητα, διαφάνεια, επαγγελματική επάρκεια και με την εγγύηση του κράτους.

Για τον σκοπό αυτό, το ΤΕΚΑ ακολουθεί τις βέλτιστες πρακτικές καλής διακυβέρνησης, εισάγοντας όρους ενισχυμένης διαφάνειας, λογοδοσίας, επαγγελματικής διακυβέρνησης και διαχείρισης στο κοινωνικοασφαλιστικό σύστημα.

Το Διοικητικό Συμβούλιο του ΤΕΚΑ, το οποίο φέρει και την τελική ευθύνη των επενδύσεων, συνεπικουρούμενο από την Επενδυτική Επιτροπή του Ταμείου χαράσσει τη στρατηγική των επενδύσεων, θέτει τα αποδεκτά όρια επενδυτικού κινδύνου, εγκρίνει τον Κανονισμό Επενδύσεων του Ταμείου και φροντίζει για την ευθυγράμμιση με τους ευρωπαϊκούς Κανονισμούς και Οδηγίες για τις επενδύσεις, περί συνετής διαχείρισης, διαφάνειας και διασποράς κινδύνου αγορών.

Η Διεύθυνση Επενδύσεων του ΤΕΚΑ, στελεχωμένη από άρτια καταρτισμένους επαγγελματίες διαχειριστές, σε συνεργασία με εξωτερικούς διαχειριστές, υλοποιεί την καθορισμένη επενδυτική στρατηγική με τον βέλτιστο τρόπο για το συμφέρον των ασφαλισμένων.

Η Διεύθυνση Διαχείρισης Κινδύνων του ΤΕΚΑ έχει την ευθύνη της αναγνώρισης, της παρακολούθησης, της μέτρησης, της αξιολόγησης και της διαχείρισης του ρίσκου των επενδύσεων των ασφαλισμένων. Ο επικεφαλής της Διεύθυνσης Διαχείρισης Κινδύνων αναφέρεται απευθείας στο Διοικητικό Συμβούλιο.

-Φάσεις ανάπτυξης επενδυτικής λειτουργίας

Η επενδυτική λειτουργία του Ταμείου αναπτύσσεται σταδιακά σε τρεις περιόδους.

Το επίπεδο, η δομή και η διαβάθμιση του ρίσκου των τοποθετήσεων των εισφορών των ασφαλισμένων είναι αποκλειστική ευθύνη του Διοικητικού Συμβουλίου του ΤΕΚΑ.

Πρώτη περίοδος

Κατά την πρώτη μεταβατική περίοδο, οι εισφορές των ασφαλισμένων επενδύονται σε χρηματοοικονομικά προϊόντα πολύ χαμηλού κινδύνου (υψηλότοκες καταθέσεις του Κοινού Κεφαλαίου των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου και Ασφαλιστικών Φορέων που διαχειρίζεται η Τράπεζα της Ελλάδος). Η μεταβατική περίοδος διαρκεί έως ότου το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο διαμορφώσει και παραμετροποιήσει την επενδυτική στρατηγική του Ταμείου και αναπτύξει το προκαθορισμένο (default) χαρτοφυλάκιο. Εκτιμώμενος χρόνος διάρκειας της μεταβατικής περιόδου είναι από τον Ιανουάριο 2022 έως και 6 μήνες μετά τον ορισμό του πρώτου Διοικητικού Συμβουλίου.

Δεύτερη περίοδος

Κατά τη δεύτερη περίοδο, προσφέρεται στους ασφαλισμένους το προκαθορισμένο (default) χαρτοφυλάκιο με επενδύσεις σε ένα διευρυμένο και διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο αξιογράφων, το οποίο έχει δομή κύκλου ζωής. Στην πράξη, σε αυτήν τη φάση όλοι οι ασφαλισμένοι έχουν τον ίδιο τύπο χαρτοφυλακίου λόγω του ομοιόμορφου/παραπλήσιου της ηλικίας τους.

Η επενδυτική επιτροπή της ΕΔΕΚΤ ΑΕΠΕΥ θα υποστηρίζει το Διοικητικό Συμβούλιο στη διαμόρφωση της επενδυτικής στρατηγικής του Ταμείου, ενώ η ΕΔΕΚΤ ΑΕΠΕΥ θα λειτουργεί ως εξωτερικός διαχειριστής και θα υποστηρίζει την υλοποίηση της επενδυτικής στρατηγικής του Ταμείου. Η δεύτερη φάση αναμένεται να διαρκέσει έως το τέλος του 2024. Κατά το διάστημα αυτό, η Διεύθυνση Επενδύσεων του Ταμείου θα στελεχωθεί και θα αποκτήσει επιχειρησιακή επάρκεια.

Τρίτη περίοδος

Κατά την τρίτη περίοδο (από τις αρχές 2025 και εφεξής), μετά και την προσθήκη των προαιρετικά ασφαλισμένων στο ΤΕΚΑ (όσων γεννήθηκαν μετά την 1.1.1987), η δομή κύκλου ζωής στο default χαρτοφυλάκιο αποκτά και λειτουργική διάσταση

Δηλαδή, τα χαρτοφυλάκια των ασφαλισμένων διαφοροποιούνται στο επίπεδο ρίσκου ανάλογα με την ηλικία τους.

Ταυτόχρονα, προσφέρονται στους ασφαλισμένους και επιπλέον, κατάλληλα διαμορφωμένα συνταξιοδοτικά/επενδυτικά προϊόντα διαβαθμισμένου ρίσκου για εκείνους τους ασφαλισμένους που επιθυμούν να επιλέγουν και να ρυθμίζουν μόνοι τους το επίπεδο κινδύνου των συνταξιοδοτικών αποταμιεύσεών τους.

Παράλληλα, το Ταμείο συστήνει τη δική του Επενδυτική Επιτροπή, η Διεύθυνση Επενδύσεων αναλαμβάνει πιο ενεργητικό ρόλο, ενώ η ΕΔΕΚΤ ΑΕΠΕΥ θα συνεχίσει να υποστηρίζει την επενδυτική λειτουργία του ΤΕΚΑ ως εξωτερικός διαχειριστής. Εντός διετίας από την έναρξη της τρίτης περιόδου, το ΤΕΚΑ δημιουργεί μητρώο πιστοποιημένων εξωτερικών διαχειριστών, διευρύνοντας τις επενδυτικές του επιλογές.

-Επιλογές επενδυτικών χαρτοφυλακίων

Το ΤΕΚΑ προσφέρει (κατά την τρίτη περίοδο) στους ασφαλισμένους έναν μικρό αριθμό κατάλληλα διαμορφωμένων συνταξιοδοτικών προϊόντων (επενδυτικών χαρτοφυλακίων) διαβαθμισμένου ρίσκου (επιθετικό-ισορροπημένο-συντηρητικό) για εκείνους τους ασφαλισμένους που επιθυμούν να επιλέγουν και να ρυθμίζουν μόνοι τους το επίπεδο κινδύνου των συνταξιοδοτικών αποταμιεύσεών τους.

Ο ασφαλισμένος μπορεί να επιλέξει το συνταξιοδοτικό προϊόν όπου θα τοποθετούνται οι εισφορές του μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας MyTEKA, ενώ εάν το επιθυμεί, θα έχει τη δυνατότητα να μεταβάλλει την επιλογή του κάθε τρία χρόνια.

-Προκαθορισμένο (default) συνταξιοδοτικό προϊόν

H επιλογή συνταξιοδοτικού προϊόντος είναι προαιρετική. Ο ασφαλισμένος κατατάσσεται αυτομάτως στο προκαθορισμένο (default) προϊόν και μπορεί μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας MyTΕΚΑ να επιλέξει διαφορετικό συνταξιοδοτικό προϊόν.

Το προκαθορισμένο (default) συνταξιοδοτικό προϊόν είναι το βασικό συνταξιοδοτικό προϊόν που προσφέρεται στους ασφαλισμένους του ΤΕΚΑ και το οποίο συνδυάζει το κατάλληλο μείγμα κινδύνου, απόδοσης και ασφάλειας για όλη τη διάρκεια του εργασιακού βίου ενός τυπικού ασφαλισμένου, χωρίς ο ίδιος να χρειάζεται να ασχοληθεί περισσότερο με τη διαχείριση των εισφορών του.

-Δομή "κύκλου ζωής"

Το προκαθορισμένο συνταξιοδοτικό προϊόν θα αντιστοιχεί σε ένα επενδυτικό χαρτοφυλάκιο που θα έχει δομή κύκλου ζωής. Δηλαδή, η σύνθεσή του θα είναι προσωποποιημένη, θα διαφοροποιείται ανάλογα με την ηλικία του κάθε ασφαλισμένου και θα αντιστοιχεί σε σύνθεση με υψηλότερο ρίσκο για τους νεότερους σε ηλικία ασφαλισμένους, το οποίο βαθμιαία θα μειώνεται, καθώς ο ασφαλισμένος πλησιάζει στην ηλικία συνταξιοδότησης.

Η δομή κύκλου ζωής είναι ο πλέον ενδεδειγμένος τρόπος δόμησης των συνταξιοδοτικών προγραμμάτων, γιατί ενσωματώνει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που έχει ο χρονικός ορίζοντας των συνταξιοδοτικών αποταμιεύσεων/επενδύσεων, δηλαδή το γεγονός πως οι εισφορές που αποταμιεύει ο ασφαλισμένος στην αρχή του εργασιακού του βίου έχουν πολύ μακρύ χρονικό ορίζοντα, ενώ όταν πλησιάζει στην ηλικία συνταξιοδότησης, ο χρονικός ορίζοντας των αποταμιεύσεών του μειώνεται.

4. Παροχές

Στο νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης καλύπτονται οι κίνδυνοι γήρατος, ασθένειας και θανάτου.

α) Σύνταξη λόγω γήρατος

-Προϋποθέσεις θεμελίωσης

Το ΤΕΚΑ ακολουθεί τους γενικούς κανόνες θεμελίωσης σύνταξης γήρατος. Οι ασφαλισμένοι που έχουν συμπληρώσει τουλάχιστον 15 έτη ασφάλισης στο ΤΕΚΑ δικαιούνται ισόβια μηνιαία επικουρική σύνταξη γήρατος, εφόσον συνταξιοδοτηθούν για την ίδια αιτία από τον φορέα κύριας ασφάλισής τους.

Στην περίπτωση που ο ασφαλισμένος δεν συμπληρώσει 15 έτη ασφάλισης, οι καταβληθείσες εισφορές του επιστρέφονται κατά τη συμπλήρωση του γενικού ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης (67ο έτος ηλικίας).

Σε περίπτωση που ο ασφαλισμένος έχει συμπληρώσει τουλάχιστον 12 έτη ασφάλισης, τότε μπορεί να καταβάλει εφάπαξ το σύνολο των εισφορών που αντιστοιχεί στο χρονικό διάστημα που υπολείπεται, προκειμένου να συμπληρωθεί χρόνος ασφάλισης 15 ετών.

- Προϋποθέσεις θεμελίωσης σε περίπτωση διαδοχικής επικουρικής ασφάλισης σε e-ΕΦΚΑ και ΤΕΚΑ

Σε αυτήν την περίπτωση, για την παροχή σύνταξης συνυπολογίζονται ο χρόνος ασφάλισης που διανύεται στο ΤΕΚΑ και ο χρόνος ασφάλισης που έχει προηγουμένως διανυθεί σε άλλους φορείς επικουρικής ασφάλισης. Το ποσό της σύνταξης υπολογίζεται διακριτά για το σύνολο του χρόνου που έχει διανυθεί σε κάθε φορέα. Δηλαδή, ο εργαζόμενος που ήταν ήδη ασφαλισμένος στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ και επιλέξει να ενταχθεί στο νέο Ταμείο, τη στιγμή της συνταξιοδότησής του θα εισπράξει το αναλογούν ποσό και από τα δύο ταμεία με τη μορφή της μηνιαίας επικουρικής σύνταξης.

-Διαδικασία απονομής

Η απόφαση της επικουρικής σύνταξης ακολουθεί την έκδοση της απόφασης της κύριας σύνταξης. Το ΤΕΚΑ ενημερώνεται αυτόματα από τον e-ΕΦΚΑ και προχωρά άμεσα στην έκδοση της απόφασης της επικουρικής σύνταξης.

- Υπολογισμός επικουρικής σύνταξης γήρατος

Η επικουρική σύνταξη γήρατος χορηγείται ισόβια και υπολογίζεται στη βάση των καταβληθεισών εισφορών, των αποδόσεων των επενδύσεων και του στατιστικού μέσου προσδόκιμου ζωής, όπως συμβαίνει και σήμερα.

β) Σύνταξη λόγω αναπηρίας

Το Ταμείο χορηγεί συντάξεις αναπηρίας, εφόσον λαμβάνεται σύνταξη για την ίδια αιτία από τον φορέα κύριας ασφάλισης. Η επικουρική σύνταξη αναπηρίας υπολογίζεται με βάση το ποσό που έχει σωρεύσει ο ασφαλισμένος στον ατομικό του λογαριασμό. Σε περίπτωση που το ποσό υπολείπεται αυτού που θα είχε σωρευθεί, εάν ο ασφαλισμένος λάμβανε αποδοχές ίσες με τον κατώτατο μισθό υπαλλήλου με πλήρη απασχόληση για 15 χρόνια, τότε η διαφορά καλύπτεται από τον κρατικό προϋπολογισμό.

γ) Σύνταξη λόγω θανάτου

Το ΤΕΚΑ χορηγεί επικουρική σύνταξη στα δικαιοδόχα μέλη στις περιπτώσεις θανάτου συνταξιούχου και ασφαλισμένου.

-Επικουρική σύνταξη λόγω θανάτου συνταξιούχου

Υπολογίζεται ως ποσοστό της επικουρικής που λάμβανε ο θανών συνταξιούχος με τους ίδιους ακριβώς όρους που ισχύουν και σήμερα (άρθρο 20 Ν. 4387/2016, όπως ισχύει).

-Επικουρική σύνταξη λόγω θανάτου ασφαλισμένου

Υπολογίζεται με βάση το ποσό που έχει σωρεύσει ο ασφαλισμένος στον ατομικό του λογαριασμό. Σε περίπτωση που το ποσό υπολείπεται αυτού που θα είχε σωρευθεί, εάν ο ασφαλισμένος λάμβανε αποδοχές ίσες με τον κατώτατο μισθό υπαλλήλου με πλήρη απασχόληση για 15 χρόνια, τότε η διαφορά καλύπτεται από τον κρατικό προϋπολογισμό.