Γκαργκάνας: "Σε σχετικά χαμηλά επίπεδα τα επιτόκια"

Άμεσου ενδιαφέροντος για την ελληνική οικονομία χαρακτήρισε ο κ. Ν. Γκαργκάνας τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει το διεθνές πιστωτικό σύστημα, κατά τη διάρκεια ομιλίας του στο Ελληνοβρετανικό Επιμελητήριο. Αυτό αποδίδεται αφενός στο γεγονός ότι η παγκοσμιοποίηση, η οποία έχει προχωρήσει γρήγορα στο χρηματοοικονομικό σύστημα, "έχει ενισχύσει την αλληλεξάρτηση των οικονομιών και αφετέρου επειδή ο ελληνικός χρηματοοικονομικός τομέας είναι ιδιαίτερα δυναμικός και παίζει σημαντικό και διαρκώς αυξανόμενο ρόλο στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης".

Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, ο διοκητής της ΤτΕ επισήμανε τη ραγδαία εξέλιξη του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος τα τελευταία έτη. Το χρηματοπιστωτικό σύστημα περιλαμβάνει τόσο τις τράπεζες (δηλαδή το πιστωτικό σύστημα) όσο και επιχειρήσεις ή οργανισμούς όπως είναι τα αμοιβαία κεφάλαια που δραστηριοποιούνται στην αγορά χρήματος και επενδυτικού χαρακτήρα, οι ασφαλιστικές εταιρίες και τα ταμεία συντάξεων. Τέσσερις σημαντικές αλλαγές παρατηρούνται στο διεθνή χρηματοπιστωτικό τομέα την τελευταία 25ετία και μάλιστα προχωρούν ταχύτερα τα τελευταία χρόνια. 

Όσον αφορά τις ελληνικές τράπεζες, η διεθνής παρουσία τους διευρύνθηκε σημαντικά κατά τη διάρκεια του 2006, κυρίως λόγω της ταχείας επέκτασής τους στη Νοτιανατολική Ευρώπη, με προεξάρχουσα εξέλιξη την εξαγορά της τουρκικής Finansbank από την Εθνική Τράπεζα.

Στο τέλος του 2006 οι όμιλοι των ελληνικών τραπεζών διέθεταν στο εξωτερικό περίπου 1900 καταστήματα με 32.000 υπαλλήλους, που αντιστοιχούσαν περίπου στο 1/3 του συνολικού αριθμού των καταστημάτων και του προσωπικού τους. Το ενεργητικό των θυγατρικών και υποκαταστημάτων τους στο εξωτερικό ανερχόταν στα 56,3 δισεκ. ευρώ, ήταν αυξημένο κατά 75% έναντι του 2005, και αποτελούσε το 19% του συνολικού ενεργητικού των ελληνικών εμπορικών τραπεζικών ομίλων. Για την οικονομική χρήση 2006, περίπου το 22% των προ φόρων κερδών τους προερχόταν από τις δραστηριότητες του εξωτερικού. Λόγω των σημαντικών επενδύσεων τους, οι ελληνικές τράπεζες έχουν αποκτήσει σημαντικό μερίδιο αγοράς στις περισσότερες χώρες της ΝΑ Ευρώπης. Συγκεκριμένα το μερίδιό τους με βάση το ενεργητικό στο τέλος του 2006 διαμορφώνεται σε άνω του 30% στην ΠΓΔΜ, σε 20-25% στη Βουλγαρία, την Αλβανία και τη Σερβία, σε 15% στη Ρουμανία και σε 4% στην Τουρκία. Για το σύνολο της ΝΑ Ευρώπης το μερίδιό τους διαμορφώνεται περίπου στο 8%.

Τρεις παράγοντες εξηγούν την ραγδαία εξέλιξη του χρηματοπιστωτικού τομέα διεθνώς την τελευταία 25ετία.

- Ο πρώτος είναι η απελευθέρωση της λειτουργίας του χρηματοπιστωτικού τομέα από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 (αρχικά στις ΗΠΑ). Η εισαγωγή του ευρώ επιτάχυνε την ολοκλήρωση της χρηματοοικονομικής αγοράς στην ζώνη του ευρώ.

- Ο δεύτερος παράγοντας είναι η μεγάλη τεχνολογική πρόοδος στην πληροφορική και τις επικοινωνίες: χωρίς αυτήν δεν θα ήταν δυνατή η τεράστια αύξηση του αριθμού των χρηματοοικονομικών συναλλαγών και η δημιουργία και η τιμολόγηση σύνθετων προϊόντων (όπως είναι τα παράγωγα).

- Ο τρίτος παράγοντας είναι οι ευνοϊκές διεθνείς οικονομικές συνθήκες, όπως η ραγδαία άνοδος του παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας και του διεθνούς εμπορίου, ο χαμηλός πληθωρισμός, τα χαμηλά επιτόκια και η χαμηλή μεταβλητότητα των τιμών στις αγορές χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων. Εξάλλου, η νομισματική πολιτική στις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου, μεταξύ των οποίων είναι και η ζώνη του ευρώ, έχει συμβάλει σημαντικά στη δημιουργία συνθηκών που στηρίζουν την οικονομική ανάπτυξη και τη χρηματοοικονομική σταθερότητα.

Η κεφαλαιακή επάρκεια και η σταθερότητα του διεθνούς πιστωτικού συστήματος  έχουν ενισχυθεί περαιτέρω τα τελευταία έτη, όπως αυτό φαίνεται από τους ισολογισμούς και τα οικονομικά αποτελέσματα των μεγάλων διεθνών τραπεζών. Το διεθνές πιστωτικό σύστημα έχει επίσης αντιμετωπίσει επιτυχώς σοβαρές διαταραχές στη διεθνή οικονομία, όπως την πτώση των χρηματιστηριακών αξιών το 2000, τις τρομοκρατικές ενέργειες το 2001 και, πιο πρόσφατα, το Φεβρουάριο-Μάρτιο του τρέχοντος έτους, την αύξηση της μεταβλητότητας των τιμών σε ευρύ φάσμα αγορών και την αύξηση της διαφοράς αποδόσεων μεταξύ εταιρικών και κρατικών χρεογράφων.

Αν και οι προοπτικές του πιστωτικού συστήματος παραμένουν ευνοϊκές εφόσον συνεχιστεί η ανάπτυξη της διεθνούς οικονομίας, οι εποπτικές αρχές δεν μπορούν να εφησυχάζουν, καθώς υπάρχουν κίνδυνοι οι οποίοι, ιδίως αν εκδηλωθούν ταυτόχρονα, θα μπορούσαν να θέσουν το διεθνές πιστωτικό σύστημα σε σημαντική δοκιμασία. 

Έτσι ενώ οι μεμονωμένοι επενδυτές ίσως δρουν σύμφωνα με τα σήματα που μεταδίδει η αγορά, η συλλογική συμπεριφορά τους μπορεί να προκαλέσει υπερβολική συσσώρευση επενδυτικών θέσεων, δημιουργώντας το ενδεχόμενο απότομης και μη ομαλής προσαρμογής σε περίπτωση μεταβολής των συνθηκών.

Οσον αφορά την Νοτιοανατολική Ευρώπη, πριν από λίγες ημέρες έγινε ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της στενότερης περιφερειακής συνεργασίας στον τομέα της τραπεζικής εποπτείας με την υπογραφή στην Αθήνα, μετά από πρωτοβουλία της Τράπεζας της Ελλάδος, ενός Πολυμερούς Μνημονίου Συνεργασίας από τους Διοικητές των Κεντρικών Τραπεζών επτά χωρών της περιοχής. Στη συνάντηση αυτή επισης αποφασίστηκε πρόγραμμα δράσης για τη διευκόλυνση και υποστήριξη της εφαρμογής του νέου πλαισίου συνεργασίας.  

Αναφορικά με το ελληνικό τραπεζικό σύστημα ο κ. Ν. Γκαργάνας δήλωσε πως "Η αποδοτικότητα και η κεφαλαιακή επάρκεια των ελληνικών τραπεζών διατηρούνται σε επίπεδα που παρέχουν περιθώρια για τη διασφάλιση της σταθερότητας του ελληνικού τραπεζικού συστήματος και, σε συνδυασμό με την αποτελεσματικότερη διαχείριση των τραπεζικών κινδύνων, ενισχύουν διαχρονικά την ευρωστία του τραπεζικού συστήματος, καθώς και την εμπιστοσύνη των καταθετών και του επενδυτικού κοινού". 

Όσον αφορά τον πιστωτικό κίνδυνο, το πρώτο τρίμηνο του 2007 παρατηρήθηκε οριακή μείωση του λόγου των δανείων σε καθυστέρηση προς το σύνολο των δανείων των ελληνικών εμπορικών τραπεζών (σε 5,3% το Μάρτιο εφέτος, από 5,4% το Δεκέμβριο του 2006), επίπεδο όμως που παραμένει  σημαντικά υψηλότερο από ό,τι εκείνο των μεσαίου μεγέθους τραπεζών της ΕΕ-25 (2,9% το Δεκέμβριο του 2006).

Η Τράπεζα της Ελλάδος, έχοντας υπόψη τα ανωτέρω, έχει ζητήσει να λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα από τις τράπεζες για την  περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας του χαρτοφυλακίου τους και την αύξηση του ποσοστού κάλυψης των καθυστερήσεων με προβλέψεις, ούτως ώστε να αποφεύγονται σημαντικές διακυμάνσεις του Δείκτη Κεφαλαιακής Επάρκειας, ενόψει μάλιστα της εφαρμογής του νέου  εποπτικού πλαισίου (Βασιλεία II).  

Παράλληλα, τα νοικοκυριά θα πρέπει να σταθμίζουν προσεκτικά τις δυνατότητές τους για εξυπηρέτηση των δανειακών τους υποχρεώσεων, λαμβάνοντας υπόψη, μεταξύ άλλων, τις οικονομικές τους προοπτικές, καθώς και το ενδεχόμενο περαιτέρω αύξησης των επιτοκίων.

* Δείτε το πλήρες κείμενο της ομιλίας του διοικητή της ΤτΕ, κ. Ν. Γκαργκάνα στη δεξιά στήλη "Σχετικά Αρχεία".