Ανακατεύει την "τράπουλα" της διαπραγμάτευσης ο νέος ρόλος του ΔΝΤ

Της Δήμητρας Καδδά

Το ΔΝΤ από το απόγευμα της Πέμπτης - όταν ολοκληρωνόταν η διαπραγμάτευση στο κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας – ξεκίνησε μία κλιμάκωση δηλώσεων/τοποθετήσεων αναφορικά με το ελληνικό "ζήτημα", κάνοντας μεν σαφές ότι συνεχίζει σταθερά να συζητά νέο δάνειο προς την Ελλάδα, αλλά και ότι θέτει συγκεκριμένους όρους που ανακατεύουν την "τράπουλα" της διαπραγμάτευσης.

Το "σερί" κορυφώθηκε χθες με τις τοποθετήσεις Λαγκάρντ και Τόμσεν, προηγήθηκε η δήλωση Ράις περί… χρόνου, ενώ αίσθηση προκάλεσε και δημοσίευμα του Bloomberg για.. άλλου τύπου δάνειο (το οποίο εν μέρει διαψεύσθηκε πάντως από το ΔΝΤ). Αποτυπώνει την έντονη "κινητικότητα" που υπάρχει, τις ισχυρές απαιτήσεις για παρεμβάσεις στο χρέος και για μεταρρυθμίσεις, αλλά και τις διαφωνίες με την ΕΕ για τα πρωτογενή πλεονάσματα και για την χρονοβόρα διαδικασία που θα ακολουθήσει έως την τελική συμφωνία ακόμη και στο πιο καλό σενάριο.

Στην.. άλλη άκρη του Ατλαντικού, ξεκινά ένας νέος γύρος διαπραγματεύσεων που έχει ως ελάχιστο στόχο να οδηγήσει έως το Eurogroup της 20ης Μαρτίου σε τέτοια σύγκλιση που να παράσχει στην Ελλάδα ένα προσωρινό "σωσίβιο" λεκτικής/επικοινωνιακής στήριξης. Και τούτο δεδομένου ότι η οριστική συμφωνία αργεί ακόμη και η οικονομία μπορεί μεν να μην χρειάζεται άμεσα τις δόσεις, αλλά έχει απόλυτη ανάγκη από την "συντήρηση" (αν όχι την ταχεία αποκλιμάκωση) των πιέσεων που επανακάμπτουν στις καταθέσεις, στον τζίρο στην ανεργία και στο γενικότερο κλίμα.

Το "σερί" του ΔΝΤ

Την ανάγκη αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους και την προσπάθεια που κάνει, προκειμένου να πείσει επ' αυτού τους Ευρωπαίους ηγέτες, επισήμανε χθες σε συνέντευξή της η επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ, αποκαλύπτοντας και το "αίτημα" του Έλληνα Πρωθυπουργού. "Για να δεσμευθούμε δίπλα στην Ελλάδα -πράγμα που μου έχει ζητήσει ο Έλληνας πρωθυπουργός- εκτός από τις μεταρρυθμίσεις, θα πρέπει να είναι βιώσιμο το χρέος της χώρας. Τούτο απαιτεί μια αναδιάρθρωση, που θα μπορούσε να γίνει με διάφορες ενέργειες όπως, με σημαντική επιμήκυνση των αποπληρωμών, ή με πολύ χαμηλά τα ανώτατα όρια των επιτοκίων" ανέφερε. Και πρόσθεσε "παίρνουμε το ραβδί του προσκυνητή και περιοδεύουμε, εξηγώντας και ξαναεξηγώντας και ξαναεξηγώντας. Αυτό προσπαθώ να κάνω".   

Επιπλέον, χθες ο P. Thomsen μίλησε για "μη βιώσιμο" χρέος, για χαμηλότερα πλεονάσματα του 3,5% του ΑΕΠ που ζητούν οι θεσμοί (και ειδικά η Γερμανία) καθώς θεώρησε δεδομένο ότι θα φέρουν πλήγμα στην οικονομία, αλλά και κάλεσε για ισχυρότερες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. "Φυσικά θα έχει αρνητική επίδραση στην ανάπτυξη για ένα διάστημα, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία" είπε για τα πλεονάσματα και τα μέτρα των 3,6 δις ευρώ που θα τα στηρίξουν σε αντίθεση με τον Επίτροπο Οικονομικών Υποθέσεων της Ε.Ε., Πιερ Μοσκοβισί που είχε πιο πριν αναφέρει ότι "η Ελλάδα μπορεί να επιτύχει πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 3,5% του ΑΕΠ το 2018 και να το διατηρήσει επί σειρά ετών στη συνέχεια, χωρίς να υπονομευθεί η οικονομική ανάκαμψη".

Οι δηλώσεις ήρθαν την ίδια ημέρα με πληροφορίες του Bloomberg (που εν μέρει όμως διαψεύσθηκαν από το ΔΝΤ) για εναλλακτική πρόταση παροχής του ΔΝΤ στην Ελλάδα δανείου στο πλαίσιο της τακτικής και όχι της κατ' εξαίρεση διαδικασίας του καταστατικού του (σ.σ. όπως ήταν τα 2 προηγούμενα δάνεια) κάτι που σημαίνει ότι πρόκειται για δάνειο προς κράτος με προβλήματα βιωσιμότητας στο χρέος που αντιμετωπίζονται με παρεμβάσεις (ενώ το κατ εξαίρεση δάνειο δεν απαιτεί παρεμβάσεις αφού γίνεται σε κράτος με βιώσιμο χρέος). Σύμφωνα με το δημοσίευμα με αυτή τη "μέθοδο" και ένα μικρό δάνεια – 6 δις ευρώ (σ.σ. προ εβδομάδων πληροφορίες έκαναν λόγο για δάνειο 5 δις εύρω), φέρεται ότι μπορεί να παρακάμψει την απαίτηση να βεβαιώσει, με υψηλό βαθμό πιθανότητας, ότι το ελληνικό χρέος είναι βιώσιμο. Αλλά αυτό απαιτεί παρεμβάσεις στο χρέος που ενδεχομένως θα... προηγηθούν της συμφωνίας και του νέου μνημονίου (ΜEFP). Στο δημοσίευμα αναφέρεται οι συνομιλίες σχετικά με ένα νέο πρόγραμμα του ΔΝΤ για την Ελλάδα θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν το νωρίτερο στις 21-23 Απριλίου, κατά την εαρινή σύνοδο του Ταμείου στην Ουάσιγκτον. Θύμισε μάλιστα και την συνάντηση της καγκελαρίου Merkel και η Γενική Διευθύντρια του ΔΝΤ Christine Lagarde στο Βερολίνο τον Φεβρουάριο, όταν συζήτησαν για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους.

Πάντως εκπρόσωπος του ΔΝΤ διαψεύδοντας το δημοσίευμα παρέπεμψε στις δηλώσεις του εκπροσώπου του Ταμείου Τζέρι Ράις την Πέμπτη, ότι δεν έχει υπάρξει καμία συζήτηση σε επίπεδο Εκτελεστικού Συμβούλιου του ΔΝΤ για χρηματοδοτική συνεισφορά προς την Ελλάδα.

Ωστόσο, ο κος Ράις την Πέμπτη είπε και άλλα. Μιλώντας την ώρα που ολοκληρωνόταν τα ραντεβού στην Αθήνα και πριν τελειώσουν οι θεσμοί της ΕΕ τις – ξεχωριστές – δηλώσεις τους για την ολοκλήρωση της 4^ης αποστολής των θεσμών, έκανε σαφές ότι η συμφωνία θα αργήσει. "Είναι πολύ νωρίς να κάνουμε υποθέσεις για το πότε θα επιτευχθεί συμφωνία. Ακόμη απαιτείται πολύ δουλεία να γίνει" επισήμανε...

Το χάσμα κυβέρνησης – θεσμών

Η "δουλειά" που απαιτείται δεν αφορά μόνο στο χρέος και στο ΔΝΤ, αλλά και στο … 1^ο στάδιο, αυτό της συμφωνίας επί της αρχής.

Οι θεσμοί, έφυγαν από την Αθήνα με συγκλίσεις σε πολλά πεδία αλλά και ανοικτά τα μεγάλα μέτωπα. Με κάποια εκ των οποίων να αναζητούν πλέον πολιτική λύση κατά την κυβέρνηση.

Ο εξωδικαστικός συμβιβασμός ήταν ίσως το πεδίο με την πιο μεγάλη σύγκλιση, ενώ αντιθέτως ανοικτό μένει το πεδίο της ενέργειας ( περιλαμβανομένης της έρευνας της Κομισιόν για την δεσπόζουσα θέση της ΔΕΗ). Αυτό που "ματώνει" είναι το μέτωπο του εργασιακού (σ.σ. επιμένουν οι θεσμοί σε κατάργηση της προέγκρισης των ομαδικών απολύσεων και στην υπερίσχυση των επιχειρησιακών συμβάσεων έναντι των κλαδικών).

Η κυβέρνηση επιχειρεί επίσης να κλείσει τις επόμενες ημέρες το δημοσιονομικό κενό για το 2018. Σύμφωνα με πληγές του ΥΠΟΙΚ θα καλυφθεί από τα μέτρα που έχει προτείνει από τον Δεκέμβριο η κυβέρνηση και εκτείνονται από περικοπές στον ΕΟΠΥΥ και στις εκπτώσεις φόρου έως τις αμυντικές δαπάνες, καθώς και φόρο στις ηλεκτρονικές μισθώσεις κατοικιών.

Αντιθέτως, μεγάλες είναι οι αποστάσεις στα μέτρα 3,6 δισ. ευρώ με εφαρμογή το 2019 και το 2020. Η κυβέρνηση ζητά την μείωση του λογαριασμού, αλλά και διατηρεί διαφωνίες επί του περιεχομένου και του χρόνου εφαρμογής. Βρίζεται πιο κοντά στην μείωση του αφορολογήτου (που οι θεσμοί θέλουν να έρθει από το 2019). Αντιθέτως, μεγάλη είναι η απόσταση στην κατάργηση της προσωπικής διαφοράς στις συντάξεις που ζητείται να εφαρμοσθεί από το 2020 (η κυβέρνηση επιχειρεί σταδιακή και μερική εφαρμογή του μέτρου σε βάθος χρόνου).

Πρόοδος υπάρχει και στα αντίμετρα/ισοδύναμα με εφαρμογή το 2019 και το 2020, αλλά παραμένουν "αγκάθια". Η κυβέρνηση ήθελε την παράλληλη εφαρμογή τους με τα 3,6 δις ευρώ μέτρων, αλλά οι θεσμοί ζητούν να πρέπει πρώτα να πιστοποιηθεί ο δημοσιονομικός στόχος. Συζητείται μηχανισμός πρόβλεψης πλεονασμάτων που θα ενεργοποιηθεί το καλοκαίρι του 2018. Διαφωνίες υπάρχουν και επί του περιεχομένου. Η κυβέρνηση επιμένει σε παρεμβάσεις στον ΕΝΦΙΑ ενώ οι θεσμοί σε μείωση υψηλών συντελεστών φορολογίας εισοδήματος και εισφοράς αλληλεγγύης, ενώ σχετική σύγκλιση υπάρχει στην επιδοματική πολιτική στήριξης αδύναμων.

Η ανάγκη στήριξης

Πάντως, στις (ξεχωριστές) δηλώσεις των θεσμών (Κομισιόν και ΕΚΤ) κατά την αναχώρησή τους από την Αθήνα την προηγούμενη Πέμπτη, μετά και την ολοκλήρωση του 4ου γύρου διαπραγματεύσεων για την 2η επικαιροποίηση του μνημονίου ειδική αναφορά για την πρόοδο υπήρχε μόνο σε 1πεδίο: στα μέτρα του χρηματοπιστωτικού τομέα.

Πλέον, επιχειρείται μεγαλύτερη σύγκλιση ειδικά στα.. εφικτά μέτωπα τόσο με εξ αποστάσεως διαβουλεύσεις όσο και με πιθανά δια "ζώσης" ραντεβού στις Βρυξέλλες και όχι μόνο.

Με στόχο την πρώτη/μερική συμφωνία. Οσο για την συνολική θα απαίτησες – μεταξύ πολλών άλλων – και νέα κάθοδο στην Αθήνα. Πηγές της κυβέρνησης ομιλούσαν την προηγούμενη εβδομάδα για τεχνική συμφωνία σε επίπεδο θεσμών (SLA) που όμως θα γίνει εφικτό μόνο με τα δημοσιονομικά μέτρα έως και το 2018 και με τις διαρθρωτικές παρεμβάσεις χωρίς το εργασιακό. Ωστόσο, η "διαδικασία" του μνημονίου είναι δεδομένη, και ποτέ δεν έχει παρακαμφθεί. Άλλωστε και η ελληνική πλευρά παραδέχεται ότι εκταμίευση δόσης δεν γίνεται χωρίς την συνολική συμφωνία.

Αυτό που μπορεί όμως να γίνει, εξηγούν πηγές της Κομισιόν, είναι να κλείσουν τα εφικτά μέτωπα για να δοθεί ένα στίγμα προόδου.

Άλλωστε, επισημαίνουν και μετά το SLA τα στάδια που πρέπει να μεσολαβήσουν έως την τελική συμφωνία είναι πολλά: οι εφαρμοστικοί, η συμφωνία με το ΔΝΤ και η υπογραφή μνημονίου/δανειακής σύμβασης αλλά και οι πολιτικές αποφάσεις που θα πρέπει να ολοκληρωθούν για τα πρωτογενή πλεονάσματα του μέλλοντος και για το χρέος.

 Σημειώνεται ότι στην 2η αξιολόγηση περιλαμβάνονται μία σειρά από προαπαιτούμενα τα οποία πρέπει να συμφωνηθούν και να γίνουν νόμοι ή να εφαρμοσθούν για να ολοκληρωθεί η διαδικασία. Η συμφωνία που γίνεται σε επίπεδο επικεφαλής κλιμακίων θεσμών λέγεται Staff Level Agreement, συνήθως ακολουθείται από εφαρμοστικούς και μετά έρχεται η πολιτική της επικύρωση από το Eurogroup. To πρώτο στην λίστα από τα προαπαιτούμενα της 2ης αξιολόγησης (εξ αναβολής από την 1η του Ιουνίου του 2016) είναι το "Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα", δηλαδή ο προϋπολογισμός των ετών 2017-2021 (σ.σ. που περιλαμβάνει και τα 3,6 δις ευρώ για το 2019-2020). Επίσης βασικό μέτρο της αξιολόγησης είναι το εργασιακό.

Διαβάστε ακόμα:

- Bloomberg: Το ΔΝΤ συζητά δάνειο 3-6 δισ. προς την Ελλάδα -Διαψεύδει το Ταμείο

- Διαψεύδει το ΔΝΤ τη σύνδεση με το Ελληνικό Πρόγραμμα και τα περί μίνι δανείου