Βαρύ το πλήγμα της αβεβαιότητας για τα νοικοκυριά

της Νένας Μαλλιάρα

Ανησυχητικά σημάδια από το μέτωπο των νοικοκυριών, τα οποία "ναρκοθετούν" τις προσδοκίες για ανάκαμψη που θα βασιστεί στην αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης, προσλαμβάνουν οι τράπεζες. Τα σημάδια αυτά προδιαγράφουν επίσης πολύ δύσκολη επιστροφή στην τάση αποκλιμάκωσης που είχαν τα "κόκκινα" δάνεια κατά το β΄ εξάμηνο του 2016 και η οποία αντιστράφηκε σε ανοδική από τις αρχές του 2017.

Η αβεβαιότητα από την παρατεταμένη αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος, δημοσιονομικά μέτρα 2,6 δις. ευρώ που θα εφαρμοστούν εντός του 2017 και το ενδεχόμενο λήψης πρόσθετων μέτρων, αφήνουν βαρύ "αποτύπωμα" στα νοικοκυριά, βυθίζοντας στο ναδίρ κάθε προοπτική για κατανάλωση ή αποταμίευση.

Ενδεικτικά προς αυτή την κατεύθυνση είναι τα στοιχεία που ανακοίνωσε χθες το ΙΟΒΕ για τον μήνα Φεβρουάριο. 

Για δεύτερο συνεχή μήνα, ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης υποχώρησε τον Φεβρουάριο και διαμορφώθηκε στις -73,3 μονάδες (από -67,8 τον Ιανουάριο), σημαντικά χαμηλότερα και από την αντίστοιχη περυσινή του επίδοση (-66,8 μονάδες). Το συγκεκριμένο επίπεδο του δείκτη είναι οριακά υψηλότερο εκείνου του Απριλίου 2016, το οποίο ήταν το χαμηλότερο από τον Αύγουστο του 2013. 

Οι πληθωριστικές προσδοκίες εντάθηκαν περαιτέρω. Το ισοζύγιο των 28,3 μονάδων στις προβλέψεις μεταβολών στις τιμές τους προσεχείς 12 μήνες τον Ιανουάριο, διευρύνθηκε τον Φεβρουάριο στις 30,9 μονάδες, με το 60% (από 59%) των νοικοκυριών να προβλέπει αύξηση τιμών με τον ίδιο ή ταχύτερο ρυθμό.

Μεγάλη επιδείνωση κατέγραψαν οι προβλέψεις για την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών. Οι προβλέψεις των καταναλωτών για την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους το προσεχές 12μηνο αναθεωρήθηκαν αισθητά επί τα χείρω τον Φεβρουάριο, με το σχετικό δείκτη να υποχωρεί έντονα, στις -67,8 μονάδες (από -58,6 τον Ιανουάριο). 

Σε ιστορικό χαμηλό, παραμένει η πρόθεση για αποταμίευση. Ο δείκτης της πρόθεσης για αποταμίευση τους προσεχείς 12 μήνες διατηρήθηκε τον Φεβρουάριο στο ιστορικά χαμηλό επίπεδο του προηγούμενου μήνα, στις -84,2 (από -84,1) μονάδες. Το 94% των νοικοκυριών θεωρεί λίγο έως καθόλου πιθανή την αποταμίευση στο επόμενο 12μηνο.

Οι καταναλωτές που δηλώνουν ότι αποταμιεύουν λίγο ή πολύ μειώθηκαν στο 5% (από 7% τον Ιανουάριο) του συνόλου των ερωτηθέντων κατά την έρευνα του ΙΟΒΕ, ενώ όσοι δηλώνουν ότι "έχουν χρεωθεί" αυξάνονται στο 17% (από 13%).

Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε η ΤτΕ για τον μήνα Ιανουάριο, οι καταθέσεις επιχειρήσεων και νοικοκυριών υποχώρησαν κατά 1,63 δισ. ευρώ ή κατά 1,34% σε μηνιαία βάση, στα 119,75 δισ. ευρώ από 121,38 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο 2016. Πρόκειται για το χαμηλότερο επίπεδο από το Νοέμβριο του 2001. 

Δυσμενέστερες, τέλος, είναι οι προβλέψεις των νοικοκυριών για την πορεία της ανεργίας. Ο δείκτης πρόβλεψης για την εξέλιξη της ανεργίας τους προσεχείς 12 μήνες αυξήθηκε και τον Φεβρουάριο, φθάνοντας στις 63 μονάδες (από 61,2 μονάδες τον Ιανουάριο). Το ποσοστό των νοικοκυριών που προβλέπει ελαφρά ή αισθητή άνοδο της ανεργίας διαμορφώθηκε στο 77% (από 76%).

Όλα τα παραπάνω ευρήματα διατηρούν την Ελλάδα στην πρώτη θέση στην ΕΕ σε όρους απαισιοδοξίας των νοικοκυριών, με το 61% των νοικοκυριών να δηλώνει τον Φεβρουάριο ότι "μόλις τα βγάζει πέρα". Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι για πρώτη φορά στην πεντάδα των πιο απαισιόδοξων νοικοκυριών στην ΕΕ, μπήκε η Ιταλία (στην 4η θέση μετά από Ελλάδα, Βουλγαρία, Λετονία), ακολουθούμενη από τις "ισοψηφούσες" στην 5η θέση Κροατία και Ρουμανία.