Της Δήμητρας Καδδά

Η σύνοδος των υπουργών Οικονομικών σήμερα στις Βρυξέλλες ούτως ή άλλως ήταν χαμηλών προσδοκιών. Το καλύτερο δυνατό σενάριο δεν είναι μία πολιτική συμφωνία αλλά ένα "προσύμφωνο" αμοιβαίων δεσμεύσεων για μέτρα και για ανταλλάγματα, το οποίο θα μπορεί να ξεκλειδώσει την άφιξη των δανειστών σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων μέσα στις επόμενες ημέρες στην Αθήνα, πιθανότατα μετά την Καθαρή Δευτέρα και αφού προηγηθεί ένα ακόμα κρίσιμο πολιτικό ραντεβού: την Τετάρτη, η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ θα συναντηθεί στο Βερολίνο με την επικεφαλής του Ταμείου Κριστίν Λανγκάρντ και με τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.

Το πολιτικό αυτό "προσύμφωνο” για να τελεσφορήσει, οδηγώντας σε μία δήλωση/κοινή θέση, απαιτεί πολλά βήματα, τα οποία δεν ήταν καθόλου σαφές ότι θα μπορούσαν να επιτευχθούν. Έως αργά χθες το βράδυ στελέχη των δανειστών αλλά και της ελληνικής κυβέρνησης χαμήλωναν τον πήχη των προσδοκιών για την σημερινή ημέρα. Τα μέτωπα είναι πολλά:

1. Η ελληνική πλευρά ζητά να καμφθούν οι πιέσεις για την εκ των προτέρων ψήφιση των μέτρων μετά το 2018, αλλά και για την ψήφιση μέτρων κατά τη διάρκεια του προγράμματος δηλαδή για το 2018 (300 εκατ. ευρώ) οι οποίες σύμφωνα με πληροφορίες παραμένουν στο τραπέζι.

2. Στο δημοσιονομικό πεδίο το επιτελείο του υπουργού οικονομικών Ευκλείδη Tσακαλώτου (με μοχλό πίεσης τις προβλέψεις για ψηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα έως 3% του ΑΕΠ) ζητά επίσης την μείωση του λογαριασμού των μέτρων (που βρίσκεται σύμφωνα με τους θεσμούς μεταξύ των 2,7 και 3,6 δισ. ευρώ), ισχυρά ανταλλάγματα ισοδύναμων μέτρων, αλλά και μία συμφωνία για την διατήρηση των πρωτογενών πλεονασμάτων στο 3,5% του ΑΕΠ το πολύ τρία έτη σύμφωνα με την ελληνική πλευρά.

3. Από πλευράς δανειστών σε πλήρη εξέλιξη τελεί μία εσωτερική "μάχη" για την αναγκαιότητα των μέτρων, για τα πρωτογενή πλεονάσματα με δημοσιεύματα μέσα το Σαββατοκύριακο να αναδεικνύουν μία νέα αντίδραση της κοινοτικής πλευράς αναφορικά με τις στατιστικές του ΔΝΤ και τα "λάθη" του στις προβλέψεις.

4. Το άλλο πεδίο μάχης είναι αυτό του χρέους και των μεσοπρόθεσμων μέτρων. Οι τελικές εκθέσεις βιωσιμότητάς του και οι αποφάσεις που θα ληφθούν αναφορικά με το QE θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό και την πορεία αλλά και το χρόνο ολοκλήρωσης των διαπραγματεύσεων.

5. Υπάρχει και η "πραγματικότητα" του μνημονίου και των προαπαιτούμενων, τα οποία βρίσκονται ακόμα στο… δρόμο. Πέρα από τα δημοσιονομικά μέτρα υπάρχουν και πολλές μεταρρυθμίσεις στις αγορές που παραμένουν ανοιχτές. Πέρα από τα "μεγάλα" μέτωπα των μέτρων και του εργασιακού, εκκρεμούν και παρεμβάσεις στον εξωδικαστικό συμβιβασμό και στις τράπεζες, στις ιδιωτικοποιήσεις, στην αγορά ενέργειας, στις τιμές των φαρμάκων, στην δαπάνη υγείας, αλλά και στις συστάσεις της εργαλειοθήκης του ΟΟΣΑ.
 
Το "πακέτο" που καλείται να αποδεχθεί πολιτικά η Αθήνα θα πρέπει να εξειδικευθεί στην συνέχει επί ελληνικού εδάφους. Από πλευράς θεσμών περιέχει παρεμβάσεις στις συντάξεις και στο αφορολόγητο που θα πρέπει (μαζί με άλλα μέτρα) να ψηφιστούν τώρα για να ισχύσουν από το 2019- 2020 με "αντάλλαγμα" παροχές που θα ενεργοποιηθούν μόνο αν υπάρχουν υπερ-πλεονάσματα (μείωση σε φορολογικούς συντελεστές, σε ΦΠΑ, στον ΕΝΦΙΑ και σε άλλα "χαράτσια", καθώς και νέο κοινωνικό επίδομα). Επίσης οι θεσμοί επιμένουν και σε άλλες παρεμβάσεις για να κλείσει το "κενό" έως 300 εκατ. ευρώ για το 2018 οι οποίες προτείνεται να καλυφθούν από κατάργηση φοροαπαλλαγών και από άλλες περικοπές.

Και σενάριο "μικρής" καθόδου
Το επόμενο βήμα είναι η κάθοδος των "κλιμακίων" των θεσμών στην Αθήνα. Δεν αποκλείουν πηγές των θεσμών η κάθοδος να ξεκινήσει και χωρίς να λυθεί όλος ο "γρίφος" των παραμέτρων. Και τούτο προκειμένου να συλλεχθούν δημοσιονομικά στοιχεία, να μην χειροτερεύσει και άλλο το κλίμα, αλλά και για να λυθούν τα "περιφερειακά" μέτωπα.

Τα κλιμάκια των θεσμών στην Aθήνα θα πρέπει να καταλήξουν σε μία πρώτη τεχνική συμφωνία (staff level agreement) η οποία "απαιτεί" την οριστικοποίηση των άρθρων του επικαιροποιημένου μνημονίου, τη νέα γενιά των προαπαιτούμενων (κάποια από τα οποία μαζί με τον κόφτη θα ζητηθεί να νομοθετηθούν εκ των προτέρων) και την συμφωνία με το ΔΝΤ (νέο MEFP αν μετέχει με δάνειο). Μετά θα μπορεί η συζήτηση να επιστρέψει σε επίπεδο Eurogroup που θα λάβει την τελική πολιτική απόφαση

Τα επόμενα ορόσημα είναι η σύνοδος των ΥΠΟΙΚ στις 20 Μαρτίου, αλλά και οι εκλογές στις 15/3 στην Ολλανδία και τον Μάιο στην Γαλλία.

Το μήνυμα στην ελληνική κυβέρνηση εστάλη από τον επικεφαλής του EuroWorking Group (EWG), Thomas Wieser. Σε τηλεφωνική συνέντευξη που παραχώρησε στο business stories του "Πρώτου Θέματος", ο κ. Wieser σημείωσε πως η επιστροφή της τρόικας στην Αθήνα είναι δυνατή μόνο αν βρεθεί σημείο εκκίνησης για τα μέτρα μετά το 2018. Δηλώνει μάλιστα ότι θεωρεί τεχνικά εφικτή μία συμφωνία όχι στο Eurogroup της Δευτέρας αλλά σε αυτό της 20ής Μαρτίου, αν συντρέξουν πρώτα οι πολιτικές προϋποθέσεις.