Συντεταγμένες χρεοκοπίες στη φαρέτρα διαχείρισης των NPLs

Από τη Νένα Μαλλιάρα

Μεταξύ σφύρας και άκμονος κινούνται οι τράπεζες για τις αναδιαρθρώσεις των μεγάλων επιχειρηματικών δανείων, καθώς από τη μια πλευρά έχουν την εντεινόμενη πίεση του SSM να προχωρήσουν σε "εκκαθαρίσεις" και από την άλλη καλούνται να βρουν τη "χρυσή" ισορροπία μεταξύ προβλέψεων και επιπτώσεων στην κεφαλαιακή τους βάση.

Το δίλημμα αυτό θα απαιτήσει συντεταγμένες χρεοκοπίες επιχειρήσεων, καθώς οι τράπεζες αντιλαμβάνονται ότι η κεφαλαιακή τους επάρκεια, που διαφυλάχθηκε ως κόρη οφθαλμού με την πρόσφατη ανακεφαλαιοποίηση, δεν "σηκώνει παλληκαριές" από ένα πολύ δραστικό ξεκαθάρισμα στα επιχειρηματικά δάνεια.

Παράλληλα, τα περιθώρια διαγραφών, που θα γίνουν στο πλαίσιο των αναδιαρθρώσεων υπερχρεωμένων επιχειρήσεων, δεν μπορούν να είναι ανεξέλεγκτα, αφού τα όριά τους τίθενται ουσιαστικά από τα επίπεδα του αναβαλλόμενου φόρου που έχει η κάθε τράπεζα και της συμμετοχής του στα εποπτικά της κεφάλαια. Έτσι, διαμορφώνεται ένα σύνθετο πρόβλημα για τις τράπεζες, το οποίο θα πρέπει να λύσουν και υπό την παράμετρο της υποχρεωτικής επιστροφής τους σε κερδοφορία από φέτος.

Η εντολή του SSM

Ο μεγάλος όγκος των μη εξυπηρετούμενων δανείων, και δη των επιχειρηματικών, που υπολογίζονται σε περίπου 60 δισ. ευρώ, συνδυαστικά με την κινητοποίηση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο για τα "κόκκινα" δάνεια, έχει εντείνει τις πιέσεις του SSM. Η εντολή του επόπτη προς τις ελληνικές τράπεζες είναι να ξεμπερδεύουν άμεσα με μη υγιείς επιχειρήσεις και αυτή είναι μια εξέλιξη που δεν μπορεί να αποφευχθεί στο αμέσως προσεχές μέλλον.

Ειδικά όταν το οικονομικό κλίμα έχει επιδεινωθεί ή παραμένει αβέβαιο, "παγώνοντας" κάθε επιχειρηματική κίνηση και συμπαρασύροντας βαθύτερα στον "βούρκο" ακόμα και υγιείς επιχειρήσεις.

Στο επίκεντρο για οριστικές αναδιαρθρώσεις αναμένεται να βρεθούν κατά προτεραιότητα μη εξυπηρετούμενα δάνεια 4,5 δισ. ευρώ από πέντε κλάδους της οικονομίας. Πρόκειται για δάνεια επιχειρήσεων, με συνολικό δανεισμό 7,5 δισ. ευρώ, από τους τομείς του τουρισμού, των τροφίμων και ποτών, της υγείας και φαρμάκων, των μεταφορών και των ιχθυοκαλλιεργειών, στα οποία υπάρχουν περιθώρια παρεμβάσεων για αναδιαρθρώσεις.

Τα συγκεκριμένα μεγάλα "κόκκινα" επιχειρηματικά δάνεια αποτελούν μέρος ενός υποσυνόλου δανείων που ανήκουν σε 21 επιχειρηματικούς κλάδους, αυξημένης σπουδαιότητας για την οικονομία, δεδομένων της συμβολής τους στην προστιθέμενη αξία του ΑΕΠ, της επίπτωσής τους στην απασχόληση και του χαρακτήρα τους (εξαγωγικού ή μη).

Πρόκειται για δάνεια "αμέσου προτεραιότητας" για την ελληνική οικονομία, τα οποία έχουν εντοπιστεί από τη McKinsey σε μελέτη της για λογαριασμό του ΤΧΣ. Η McKinsey, μάλιστα, έχει προτείνει για τις αναδιαρθρώσεις των δανείων την εφαρμογή μηχανισμού των τραπεζών. Στον μηχανισμό αυτό θα μπορούσαν να υπαχθούν προς επίλυση τα "κόκκινα" δάνεια 168 ομίλων με 820 επιχειρήσεις, οι οποίοι έχουν περίπου 11 δισ. ευρώ μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα επί συνολικής δανειακής έκθεσης περίπου 15 δισ. ευρώ.

Το δίλημμα των τραπεζών

Την ίδια στιγμή, ωστόσο, που οι τράπεζες θα πρέπει να ανταποκριθούν στην απαίτηση του SSM και να βγάλουν από τη μηχανική υποστήριξη πολλές ημιθανείς επιχειρήσεις, θα έχουν και οι ίδιες κόστος.

Αφενός θα είναι αναγκασμένες να κάνουν ευρεία χρήση των προβλέψεων που έχουν σχηματίσει για επισφάλειες, διαγράφοντας, έτσι, κεφάλαια. Μάλιστα, σε αρκετές περιπτώσεις θα είναι αναγκασμένες να πάρουν και επιπλέον προβλέψεις για επιχειρηματικά δάνεια που είναι υποκαλυμμένα σε σχέση με την έκθεσή τους σε τραπεζικό δανεισμό και την αξία των εμπράγματων εξασφαλίσεών τους. Τα παραπάνω περιορίζουν το δυνητικό εύρος κερδών για τις τράπεζες φέτος.

Αφετέρου, οι διαγραφές δανείων που εμπεριέχονται στις αναδιαρθρώσεις υπερχρεωμένων επιχειρήσεων μπορεί να πλήξουν ευθέως την κεφαλαιακή βάση των τραπεζών, η οποία έτσι κι αλλιώς είναι πολύ περιορισμένη, αν υπολογιστεί ότι κατά το 1/3 αποτελείται από αναβαλλόμενο φόρο που προσμετράται ως εποπτικό κεφάλαιο.

Η τάση των προβλέψεων

Οι πτυχές του δύσκολου "παζλ" για τις τράπεζες αρχίζουν να διαφαίνονται με την περίπτωση της διάσωσης του Μαρινόπουλου.

Όπως αποκάλυψε το Capital.gr, τόσο από τα χρήματα που έχουν δώσει στην εταιρεία όσο και από αυτά που θα δώσουν στο πλαίσιο της διάσωσής της, καθεμία από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες εκτιμάται ότι θα επιβαρυνθεί με πρόσθετες προβλέψεις τουλάχιστον 50-60 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, οι προβλέψεις που έχουν σχηματίσει για τη Μαρινόπουλος οι τράπεζες ανέρχονται σε 60 εκατ. ευρώ για την Τράπεζα Πειραιώς, από 112 εκατ. ευρώ για τη Eurobank και την Εθνική και 300 εκατ. ευρώ για την Alpha Bank.

Όπως αναφέρουν τραπεζίτες, τόσο από τις περιπτώσεις προβληματικών μεγάλων επιχειρήσεων όσο και από προβληματικά δάνεια της λιανικής τραπεζικής, τα οποία θα παρουσιάσουν επίσης δυσκολία στην ανάκτηση λόγω κρίσης και υπερφορολόγησης, οι προβλέψεις των τραπεζών για επισφαλή δάνεια αναμένεται να επιβαρυνθούν φέτος σε ποσοστό 20%-30%.

Αν και η επιβάρυνση αυτή δεν θα αναιρέσει την πτωτική πορεία των προβλέψεων, η οποία διαπιστώθηκε και στα δύο τρίμηνα που μεσολάβησαν από το τελευταίο τρίμηνο του 2015, εντούτοις βγάζει εκτός "τροχιάς" τον αρχικό στόχο των τραπεζών για τις προβλέψεις.

Ειδικότερα, ο στόχος για τις προβλέψεις που καλύπτουν μη εξυπηρετούμενα δάνεια ήταν αυτές να περιοριστούν φέτος στα 2,8-3 δισ. ευρώ. Ο στόχος αυτός πλέον αναδιαμορφώνεται 20%-30% υψηλότερα, δεδομένου ότι αναμένονται περισσότερα "κανόνια" επιχειρήσεων, αλλά και σημαντικά εμπόδια από την υπερφορολόγηση στην ανάκτηση καθυστερούμενων δανείων φυσικών προσώπων.

Σημειώνεται ότι το "στοίχημα" των προβλέψεων θα κρίνει το ύψος της κερδοφορίας των τραπεζών φέτος, καθώς οι τελευταίες θα κληθούν να "αναμετρηθούν" με το ύψος των πραγματικών τους καλύψεων έναντι προβληματικών δανείων. Μεγάλο κομμάτι προβληματικών επιχειρήσεων για τις οποίες καταβάλλονται προσπάθειες διάσωσης, μεταξύ αυτών ο όμιλος Μαρινόπουλος, καλύπτονται με προβλέψεις από τις τράπεζες σε ποσοστό μόλις 20% έως 40% των ανοιγμάτων τους.

Η προοπτική σχηματισμού υψηλότερων προβλέψεων μεταθέτει και τις εκτιμήσεις για την κορύφωσή τους στο β' τρίμηνο του 2017.