Το παιχνίδι των hedge funds ενόψει της υποβάθμισης του Χρηματιστηρίου

Από τον Βασίλη Γεώργα

"Game changer" για την οικονομία και την κεφαλαιαγορά μπορούν να αποδειχθούν στο πολύ κοντινό μέλλον οι εξελίξεις που δρομολογούνται στο μέτωπο της αξιολόγησης και της αναδιάρθρωσης του χρέους, σε μια περίοδο που παράλληλα το Χρηματιστήριο υποβαθμίζεται στις αναδυόμενες αγορές, ενώ και η οικονομία εισέρχεται σε τροχιά αναβαθμίσεων.

Η άνοδος κατά 35% που κατέγραψε το Χρηματιστήριο της Αθήνας σε διάστημα τεσσάρων εβδομάδων ερμηνεύεται από πολλούς αναλυτές ως ένα πρώτο βήμα προεξόφλησης των θετικών εξελίξεων που αναμένονται ως αποτέλεσμα της επανεκκίνησης των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές και της "υπόσχεσης" έναρξης της συζήτησης για τη διευθέτηση του χρέους από τον Απρίλιο.

Για τους προσεκτικούς παρατηρητές της αγοράς, η αλλαγή κλίματος έγινε στις 29 Φεβρουαρίου, όταν η Γερμανίδα καγκελάριος, Άνγκελα Μέρκελ σε συνέντευξή της στην κρατική τηλεόραση ανέφερε: "Τα κράτη-μέλη του ευρώ τον τελευταίο χρόνο δεν πάλεψαν έως το τέλος –και σε αυτό εμείς ήμασταν οι πιο αυστηροί– ώστε η Ελλάδα να παραμείνει στην Ευρωζώνη μόνο και μόνο για να τη ρίξουμε στο χάος έναν χρόνο αργότερα"...

Ισχυρή ένδειξη

Για πολλούς αυτό ερμηνεύτηκε ως μια νέα ένδειξη στήριξης απέναντι στην Ελλάδα έπειτα από καιρό. Το θετικό κλίμα που άρχισε να διαμορφώνεται ξεκίνησε να αποτυπώνεται και στις εισαγόμενες εντολές αγοράς ξένων ενεργητικών χαρτοφυλακίων ενόψει των αναδιαρθρώσεων που θα γίνουν στις 18 Μαρτίου λόγω της υποβάθμισης του Χ.Α. στις αναδυόμενες αγορές από τον FTSE.

Εκτιμήσεις χρηματιστηριακών εταιρειών τοποθετούν σε περίπου 290 εκατ. δολάρια τις προβλεπόμενες εισροές μετοχών που θα σημειωθούν λόγω αναδιάρθρωσης των δεικτών και οι οποίες θα έρθουν να προστεθούν στα 1,1 δισ. ευρώ που έχουν ήδη εισρεύσει από το εξωτερικό σε μετοχές του FTSE Large Cap από τον Αύγουστο του 2015 μέχρι σήμερα.

Το κομβικό δίμηνο

Ο Μάρτιος και ο Απρίλιος είναι το δίμηνο που, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, θα τεθούν οι βάσεις για το υπόλοιπο της χρονιάς σε οικονομικό, πολιτικό, κοινωνικό και χρηματιστηριακό επίπεδο, χωρίς ωστόσο τίποτα να έχει ξεκαθαρίσει. Η προοπτική ολοκλήρωσης της αξιολόγησης μέσα στον μήνα θα αποτελέσει καταλυτικής σημασίας εξέλιξη για την οικονομία και το Χρηματιστήριο, παρότι η κρίσιμη δοκιμασία το επόμενο διάστημα θα είναι πρωτίστως πολιτική και θα αφορά τη διατήρηση της κυβερνητικής και κοινωνικής συνοχής ενόψει των σκληρών μέτρων στο δημοσιονομικό σκέλος της διαπραγμάτευσης και στο ασφαλιστικό.

Στις "θετικές εκπλήξεις" της διαπραγμάτευσης προστίθεται πλέον και το αφήγημα της μικρής ή μεγαλύτερης αναδιάρθρωσης του χρέους το καλοκαίρι, ως αντιστάθμισμα στα δημοσιονομικά μέτρα που θα ληφθούν, με αποτέλεσμα πολλοί αναλυτές να θεωρούν ότι διανοίγονται προοπτικές μιας σημαντικής ανατιμολόγησης του ρίσκου στην αγορά μεσοπρόθεσμα.

Από μόνη της η ολοκλήρωση της αξιολόγησης είναι συνδεδεμένη με τη σημαντική απόφαση επαναφοράς της εξαίρεσης αποδοχής των ελληνικών ομολόγων ως ενέχυρο στην ΕΚΤ, που θα λειτουργήσει θετικά στους ισολογισμούς των τραπεζών, αντικαθιστώντας τον ακριβό δανεισμό του ELA, ενώ η έναρξη συζήτησης για τη βιωσιμότητα του χρέους ανοίγει δρόμο για την προοπτική ένταξης της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης ίσως από το καλοκαίρι και διαμορφώνει προϋποθέσεις συμπίεσης των αποδόσεων των ομολόγων από τα σημερινά υψηλά επίπεδα του 10%. Αυτό, με τη σειρά του, αναμένεται να επηρεάσει θετικά και το risk premium των ελληνικών μετοχών, που παραμένει στα ύψη, με αποτέλεσμα οι τιμές-στόχοι που δίνονται από τους αναλυτές να υπολείπονται κατά 40%-60% των αντίστοιχων δίκαιων αποτιμήσεων ομοειδών επιχειρήσεων του εξωτερικού.

Τι προεξοφλείται

Υπό τις παραπάνω προϋποθέσεις, έχει ήδη αρχίσει να προεξοφλείται μέσω του Χρηματιστηρίου και η έναρξη ενός "ενάρετου κύκλου" αναβαθμίσεων στην πιστοληπτική αξιολόγηση της οικονομίας, που διακόπηκε απότομα το 2014.

Τις επόμενες εβδομάδες, καλώς εχόντων των πραγμάτων, οι αναλυτές εκτιμούν ότι, μετά την S&P και τη Fitch, θα ακολουθήσει και η Moody's. Ωστόσο, θα πρέπει να επισημανθεί ότι, για να σταματήσουν τα ελληνικά ομόλογα να βαθμολογούνται ως "junk" (σκουπίδια) από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης, θα πρέπει η πιστοληπτική αξιολόγηση να ανέβει κατά τουλάχιστον έξι βαθμίδες από τα σημερινά επίπεδα, και για μια τέτοια σημαντική αλλαγή δεν επαρκεί μόνο η θετική αξιολόγηση, αλλά απαιτούνται βαθύτερες μεταρρυθμιστικές τομές, πολιτική σταθερότητα και βιώσιμη ρύθμιση χρέους.

Κερδισμένες οι τράπεζες

Η διόρθωση των αρνητικών υπερβολών που είχαν δημιουργηθεί στο πρώτο δίμηνο του έτους αποτυπώνεται στη σημαντική άνοδο κυρίως των τραπεζών (+133%), αλλά και πολλών επιμέρους μετοχών μεγάλης και μεσαίας κεφαλαιοποίησης στο Χ.Α. Ενδεικτικό είναι ότι στις μετοχές των τραπεζών οι αποτιμήσεις διπλασιάστηκαν σε διάστημα 4 εβδομάδων, με τη Eurobank να έχει ενισχυθεί κατά 200% και την Πειραιώς κατά 170%. Σε αυτήν τη φάση, ο δείκτης των τραπεζών βρίσκεται αρκετά κοντά στον στόχο της ανοδικής κίνησης, που ορίζεται στη ζώνη των 40-45 μονάδων, σύμφωνα με αναλυτές.

Από τον FTSE Large Cap 25 τη σημαντικότερη άνοδο συγκριτικά με τις ελάχιστες τιμές του Φεβρουαρίου καταγράφουν μέχρι στιγμής οι τίτλοι των Ελλάκτωρ (65%), ΕΧΑΕ (55%), ΕΛΠΕ (46%), ΓΕΚ Τέρνα (45%), Folli Follie (43%), ΔΕΗ (40%) κ.ά.

Το παιχνίδι των hedge funds

Η χρηματιστηριακή αγορά έχει περάσει πλέον από τη φάση της καθοδικής υπερβολής των 420 μονάδων σε εκείνη της μεγάλης ευφορίας κοντά στις 600 μονάδες, χωρίς επί της ουσίας να υπάρχουν απτά αποτελέσματα, παρά μόνο προσδοκίες, που αποτυπώνονται στο χρηματιστηριακό ταμπλό ως αποτέλεσμα του βραχυπρόθεσμου κερδοσκοπικού παιχνιδιού των hedge funds.

Θα χρειαστεί να κυλήσει ακόμη αρκετό νερό στο αυλάκι μέχρι να αποτυπωθούν οι πραγματικές προθέσεις των επενδυτών στην ελληνική κεφαλαιαγορά, λένε αναλυτές, σημειώνοντας πως μπορεί στο Χ.Α. να επιχειρείται να μπει φρένο στην ταχεία απαξίωση, όμως, όσο ο Γενικός Δείκτης δεν κάνει το αποφασιστικό βήμα να κινηθεί πάνω από τις 800 μονάδες, η μακροχρόνια τάση θα παραμένει καθοδική και θα είναι απόλυτος κυρίαρχος του παιχνιδιού.

Επιπλέον, οι διεθνείς επενδυτές γνωρίζουν άριστα πως δεν αρκεί να κλείσει μόνο η μία εσωτερική πληγή της Ελλάδας για να ξεφύγει η οικονομία από το σπιράλ της κρίσης και της ανυποληψίας, αλλά είναι απαραίτητο να δρομολογηθούν πλέον βιώσιμες λύσεις τόσο στο πρόβλημα διαχείρισης της προσφυγικής κρίσης όσο και στο άλλο πολύ μεγάλο πανευρωπαϊκό μέτωπο για την αποτροπή αναζωπύρωσης της ύφεσης και μιας νέας χρηματοπιστωτικής κρίσης.

Το σενάριο νέας υποχώρησης

Αυτό στην πράξη σημαίνει πως το σενάριο υποχώρησης σε νεότερα χαμηλά για να κλείσει ο πτωτικός κύκλος δεν έχει φύγει από το τραπέζι. Αντίθετα, παραμένει ενεργό και δίνει τιμές-στόχους κάτω από τις 400 μονάδες, με τη διαφορά ότι, αν ο σχηματισμός καταληκτικού τριγώνου που βρίσκεται υπό διαμόρφωση στον Γενικό Δείκτη αποδειχθεί έγκυρος, σηματοδοτεί πλέον και το τέλος της μακροχρόνιας υποχώρησης του Χρηματιστηρίου στο αμέσως επόμενο μεγάλο καθοδικό κύμα. Το βέλτιστο σενάριο είναι αυτό που θέλει την αγορά να έχει πλέον τελειώσει τη μακροχρόνια υποχώρησή της και να διαμορφώνει σχηματισμό αντιστροφής που θα αποκτήσει σάρκα και οστά στην επόμενη διορθωτική κίνηση.

Ακόμα, πάντως, και αν εσωτερικά οι προσδοκώμενες εξελίξεις αποκτούν πλέον μια πιο αισιόδοξη πνοή, το διεθνές περιβάλλον συνεχίζει να αποτελεί έναν κρίσιμο παράγοντα πιθανής αστάθειας για το μέλλον. Η υποψία πως οι αιτίες της πτώσης των διεθνών κεφαλαιαγορών δεν έχουν εκλείψει και ότι μια βαθύτερη υποχώρηση κρατιέται σε λανθάνουσα μορφή, εν αναμονή των εκτιμήσεων για ακόμα πιο επιθετική διεύρυνση των πολιτικών ποσοτικής χαλάρωσης από την ΕΚΤ τούς προσεχείς μήνες, αποτελεί ικανό λόγο για να κρατά κανείς μικρό καλάθι για την κατάσταση στις διεθνείς αγορές. Το ερώτημα είναι αν η αποεπένδυση στις αναδυόμενες οικονομίες με αφορμή τις αυξήσεις επιτοκίων της Fed και μια νέα κρίση στις ευρωπαϊκές τράπεζες, που εμμέσως θα έχει αντίκτυπο στην ελληνική προσπάθεια ανάκαμψης, μπορούν τελικά να αποφευχθούν. 

*Αναδημοσίευση από το "Κεφάλαιο" που κυκλοφορεί