Της Νένας Μαλλιάρα

malliara@kefalaio.gr

Με τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων έχουν ασχοληθεί ήδη έντονα οι τράπεζες της ανατολικής Ευρώπης. Την εμπειρία του από το πώς λειτούργησαν εκεί οι αγορές μεταφέρει στο "Κ" ο κ. Δημήτρης Σκαλαίος, partner της εταιρείας Sigma Catalyst Partners, η οποία δραστηριοποιείται στην αγορά αυτή υποστηρίζοντας διεθνείς επενδυτές που ενδιαφέρονται για εξαγορές ΜΕΔ στην ανατολική Ευρώπη.

Αναφέροντας ότι η ύπαρξη δευτερογενούς αγοράς μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) αποτελεί την προϋπόθεση για την ορθολογική διαχείριση του προβλήματος των NPLs, που θα οδηγήσει, με τη σειρά της, σε εξυγίανση των ισολογισμών των τραπεζών και στην ενίσχυση της ρευστότητας τους, o κ. Σκαλαίος επισημαίνει ότι διεθνώς αγοραστές χαρτοφυλακίων ΜΕΔ δεν είναι αμιγώς επενδυτικά funds, αλλά και πλατφόρμες διαχείρισης ή εταιρείες είσπραξης απαιτήσεων.

Οι εταιρείες αυτές εξειδικεύονται συνήθως σε ξεχωριστά είδη δανείων (asset classes), π.χ. καταναλωτικά δάνεια χωρίς εξασφαλίσεις, εταιρικά δάνεια και απαιτήσεις, χαρτοφυλάκια leasing, ενώ σημαντικό είναι και το μέρος της αγοράς που στοχεύει σε δάνεια με εξασφάλιση εμπορικά ή οικιστικά ακίνητα.

Γιατί δίνουν χαμηλές αποτιμήσεις

Κοινό χαρακτηριστικό των δανείων αυτών είναι ο προχωρημένος βαθμός καθυστέρησης, που συχνά ξεπερνά τις 1.000 μέρες. Εκεί αποδίδονται και οι χαμηλές προσφορές που ακούγονται από τους επενδυτές, οι οποίοι αξιολογούν τα δάνεια αυτά ως "risky assets", στα οποία η απαιτούμενη απόδοση είναι υψηλότερη. "Αναρωτιέται συχνά κανείς ποιοι από τους "κατηγόρους” των αποκαλούμενων vulture funds θα αγόραζαν, με δικά τους κεφάλαια, δάνεια με καθυστέρηση 1.000 ημερών σε μια αγορά όπου η ανεργία ξεπερνά το 25%;", διερωτάται ο κ. Σκαλαίος, σχολιάζοντας τα όσα έχουν ακουστεί στη χώρα μας για τους "γύπες" που θα αγοράσουν "κοψοχρονιά" τα δάνεια. Περιγράφοντας τη λογική των επενδυτικών funds, ο κ. Σκαλαίος επισημαίνει ότι τα ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου προσφέρουν σήμερα αποδόσεις άνω του 10% και δυνατότητα άμεσης ρευστοποίησης στη δευτερογενή αγορά (έστω και με ζημιά). "Τι απόδοση θα θεωρούσε κανείς εύλογη για την ανάληψη κινδύνου στα ΜΕΔ, όταν παράλληλα η ρευστότητα στην αγορά δανείων είναι περιορισμένη και οι διαδικασίες ρευστοποίησης των εξασφαλίσεων χρονοβόρες και με σημαντικά νομικά και διαχειριστικά έξοδα;", αναφέρει.

Οι "συσσωρευτές" δανείων

Σύμφωνα με τον κ. Σκαλαίο, στην αγορά των ΜΕΔ ενδιαφέρον έχει η κατηγορία των μεγάλων distress funds που λειτουργούν ως aggregators τέτοιων δανείων, δηλαδή αγοράζουν πολύ μεγάλα χαρτοφυλάκια μικτής σύνθεσης, με σκοπό όχι τόσο τη διαχείριση των επιμέρους απαιτήσεων, αλλά κυρίως το πακετάρισμα, ανάλογα με το είδος, και τη μεταπώλησή τους στους εξειδικευμένους επενδυτές. Η λογική αυτή εξηγεί σε κάποιο βαθμό και τα μεγαλύτερα discount που προσφέρονται στις περιπτώσεις αυτές, δεδομένου ότι τα funds αυτά αγοράζουν συχνά με high-level due diligence, προσδοκώντας σε συμφωνίες μεταπώλησης όπου κάθε μέρος της αλυσίδας αποσκοπεί, φυσικά, σε απόδοση επί των κεφαλαίων και του κινδύνου που αναλαμβάνει.

Σημειώνεται ότι σε διαγωνισμό πώλησης χαρτοφυλακίου ΜΕΔ ονομαστικής αξίας 2,5-3 δισ. ευρώ που πραγματοποίησε τράπεζα αυστριακών συμφερόντων στη Ρουμανία κατά το περασμένο έτος υποβλήθηκαν δεσμευτικές προσφορές μόνο από δύο μεγάλα distress funds, καθώς, λόγω του μεγέθους της συναλλαγής, ήταν αδύνατο σε μικρότερα εξειδικευμένα funds να υποβάλουν προσφορά. Το αποτέλεσμα ήταν η τράπεζα να θεωρήσει το αποτέλεσμα ασύμφορο και να πραγματοποιεί φέτος νέο διαγωνισμό για μέρος μόνο του χαρτοφυλακίου.

Η κατηγοριοποίηση χαρτοφυλακίων

Η κατηγοριοποίηση (segmentation) των προς πώληση χαρτοφυλακίων ΜΕΔ από πλευράς τραπεζών δημιουργεί προϋποθέσεις για συμμετοχή περισσότερων funds με εξειδίκευση στα επιμέρους είδη ενεργητικού, αυξάνοντας, έτσι, την προσδοκώμενη αποτίμηση.

Αντίστοιχος διαγωνισμός "τρέχει" αυτήν τη στιγμή και στην Πολωνία, όπου μια τράπεζα έχει ξεκινήσει ανοιχτή διαδικασία πώλησης 5 επιμέρους χαρτοφυλακίων, συνολικής ονομαστικής αξίας 400 εκατ. ευρώ, δίνοντας τη δυνατότητα σε επενδυτές να υποβάλουν προσφορές για το σύνολό ή και επιμέρους χαρτοφυλάκια, ενώ η τελική φάση κατακύρωσης του διαγωνισμού προβλέπει και ανοιχτό auction (δημοπρασία).

Η Τουρκία είναι επίσης ανεπτυγμένη στο αντικείμενο διαχείρισης ΜΕΔ, έχοντας αντιμετωπίσει τραπεζική κρίση αντίστοιχη με της Ελλάδας προ δεκαετίας. Σήμερα ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών στην Τουρκία δεν ξεπερνά το 7%- 8%, καθώς τα υπερήμερα δάνεια τα διαχειρίζονται εξειδικευμένες εταιρείες διαχείρισης, που διαθέτουν εμπειρία και κεφαλαιακή επάρκεια. Έτσι, το τραπεζικό σύστημα μπορεί να επικεντρώνεται στη χρηματοδότηση υγιών εταιρειών και νοικοκυριών, αντικείμενο το οποίο γνωρίζει καλά.

"Όσο πιο ευρεία είναι η συμμετοχή διεθνών funds και όσο περισσότερη διαφάνεια στους κανόνες επιβληθεί στην αγορά των ΜΕΔ, τόσο περισσότερο αναμένεται να βελτιωθεί το επίπεδο αποτιμήσεων, κάτι που αποτελεί το βασικό πρόβλημα στις διαδικασίες αυτές. Κερδισμένες θα είναι οι τράπεζες και η οικονομία και τελικά το σύνολο της κοινωνίας", καταλήγει ο κ. Σκαλαίος.

Αναδημοσίευση από το "Κεφάλαιο της 27^ης Φεβρουαρίου.