Το σχέδιο για τους ιδιώτες μετόχους των τραπεζών

Της Νένας Μαλλιάρα

Σχέδιο να γίνει με δύο "είδη" κεφαλαίων η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, προκειμένου να διευκολυνθεί η συμμετοχή ιδιωτών μετόχων ετοιμάζει η ΤτΕ σε συνεργασία με τις ευρωπαϊκές αρχές, σύμφωνα με διασταυρωμένες πληροφορίες του "Κ". 

Συγκεκριμένα, πρόκειται αφενός για τα κεφάλαια που θα καλύπτουν τις ανάγκες που θα προκύψουν από το βασικό σενάριο των stress tests και, αφετέρου, για αυτά που θα προορίζονται να καλύψουν μελλοντικά τις επιπλέον κεφαλαιακές ανάγκες από ένα εξαιρετικά δυσμενές σενάριο. Το πρώτο κομμάτι, που είναι βέβαια και το μεγαλύτερο, θα καλυφθεί με "μετρητά" και το δεύτερο με ένα φθηνότερο υβριδικό προϊόν, πιθανώς υπό την μορφή των ήδη γνωστών CoCos. 

Το υπό επεξεργασία σχέδιο ενέχει αβεβαιότητες, τόσο λόγω των πολιτικών εξελίξεων όσο και επειδή ακόμη δεν έχει εκφραστεί η τελική άποψη από τον SSM, αφού οι πρώτες συναντήσεις αρμόδιων στελεχών της ΤτΕ με τη διοίκηση του SSM θα γίνουν τις επόμενες ημέρες. 

Το σκεπτικό του σχεδίου, πάντως, έχει λάβει υπόψη του και τις προτάσεις των ξένων μεγαλομετόχων των τραπεζών, τις οποίες έχει αποκαλύψει το "Κ", και αφορά ουσιαστικά:

1) Την παροχή κινήτρων ώστε αυτοί να συμμετάσχουν στις νέες αυξήσεις κεφαλαίου χωρίς να υποστούν δριμύ dilution και

2) τον τρόπο με τον οποίο κάτι τέτοιο θα μπορούσε να γίνει. 

Το σχέδιο της ΤτΕ 

Ειδικότερα, ο σχεδιασμός προβλέπει το βασικό ποσό των αυξήσεων κεφαλαίου να καλυφθεί από τους μετόχους άμεσα με μετρητά και ένα επιπλέον ποσό, που θα αντιστοιχεί στις εν δυνάμει μεγαλύτερες κεφαλαιακές ανάγκες στο μέλλον (οι οποίες θα προκύπτουν από το δυσμενές σενάριο των stress tests), να καλυφθεί σε δεύτερο χρόνο μέσω υβριδικών προϊόντων, όπως, π.χ., μετατρέψιμα ομόλογα (CoCos).

Αυτά θα διατεθούν με διαφορετική τιμή από την τιμή των μετοχών στις αυξήσεις κεφαλαίου και με ευνοϊκούς όρους, ώστε να ενθαρρύνονται οι ιδιώτες μέτοχοι να διατηρήσουν την παρουσία τους στις τράπεζες.

Η αλήθεια είναι ότι, μετά την ψήφιση της Οδηγίας για το bail in τον Ιούλιο, οι ξένοι μεγαλομέτοχοι των τραπεζών σχημάτισαν ισχυρό lobbying και πραγματοποιούν συνεχείς επαφές σε Βρυξέλλες και Φρανκφούρτη προκειμένου να εξασφαλίσουν τους καλύτερους όρους για τη συμμετοχή τους στις νέες αυξήσεις κεφαλαίου των τραπεζών.

Επαφές έχουν υπάρξει και στην Αθήνα και, όπως έχει αποκαλύψει το "Κ", εκπρόσωποι του μεγαλοεπενδυτή Wilbur Ross είχαν παρουσιάσει στην κυβέρνηση ένα υβριδικό προϊόν, ειδικά σχεδιασμένο για την περίπτωση της ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών και συνδεδεμένο με τον δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας (8%). Με βάση το προϊόν αυτό, οι μέτοχοι καλύπτουν με μετρητά τις κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών μέχρι να καλυφθεί ο ελάχιστος δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας και για τις επιπλέον κεφαλαιακές ανάγκες μπορούν να "αγοράσουν" με ευνοϊκούς όρους το συγκεκριμένο προϊόν.

Το dilution των ιδιωτών μετόχων 

Το dilution που θα υποστούν οι μέτοχοι θα κριθεί από το ύψος και την τιμή των νέων αυξήσεων κεφαλαίου. Όσο μεγαλύτερες θα είναι οι αυξήσεις και όσο μικρότερη η τιμή που θα πραγματοποιηθούν, τόσo περισσότερες νέες μετοχές θα εκδοθούν και, άρα, τόσο μεγαλύτερο θα είναι το dilution που θα υποστούν οι μέτοχοι. Άρα, η επιδίωξή τους είναι να περιοριστεί στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό ο αριθμός των νέων μετοχών που θα εκδοθούν και τα αναγκαία κεφάλαια να καλυφθούν και από μη μετοχικά μέσα. Σημειώνεται ότι το εύρος των κεφαλαιακών αναγκών εκτιμάται από τα 6 έως και τα 15 δισ. ευρώ, ενώ το συνολικό "πακέτο" για τις τράπεζες ανέρχεται σε 25 δισ. ευρώ.

Πώς θα διασώζονται οι ομολογιούχοι

Καλύτερες συνθήκες φαίνεται να διαμορφώνονται για τους κατόχους των senior ομολόγων των τραπεζών. Καθώς τα ποσά των συγκεκριμένων ομολόγων στις ελληνικές τράπεζες δεν ξεπερνούν τα 2 δισ. ευρώ, εξετάζεται να μη θιγούν στο όνομα βραχυπρόθεσμου οφέλους, καταστρέφοντας τη μετέπειτα δυνατότητα χρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών. Και αυτό, διότι τα συγκεκριμένα ομόλογα είχαν εκδοθεί από τις ελληνικές τράπεζες αμέσως μετά τις περσινές αυξήσεις κεφαλαίου, προκειμένου να καλύψουν ανάγκες χρηματοδότησης των τραπεζών (εργαλείο wholesale funding). Μέσω αυτών, οι ελληνικές τράπεζες είχαν καταφέρει να δανειστούν σε επιτόκια 3,5%-4,5% για περίοδο 3-5 ετών. 

Τώρα, με το δεδομένο ότι οι ελληνικές τράπεζες έχουν χάσει ευρεία μάζα καταθέσεων, από την οποία θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν, και από την άλλη έχουν ένα τεράστιο χάσμα να καλύψουν από τον δανεισμό τους μέσω Ευρωσυστήματος, επιστρέφοντας σταδιακά στην ΕΚΤ ρευστότητα 130 δισ. ευρώ, τα διάφορα χρηματοδοτικά εργαλεία είναι παραπάνω από αναγκαία. Άρα, δεν κρίνεται σκόπιμο να θιγούν όσες μεγάλες ξένες τράπεζες, οργανισμοί και funds δάνεισαν τις ελληνικές τράπεζες επενδύοντας σε ομόλογά τους. Εκτός και αν κριθεί κάποια ελληνική τράπεζα ως μη βιώσιμη και, άρα, θα πρέπει να εξυγιανθεί "σπάζοντας" σε καλή και κακή, οπότε στο resolution θα κληθούν να συμμετάσχουν και οι ομολογιούχοι. 

To dilution ξεκίνησε από το 2013

Το dilution για τους μετόχους ξεκίνησε ήδη από τις πρώτες αυξήσεις κεφαλαίου του 2013. Τότε στις τράπεζες είχαν επενδυθεί συνολικά 28,7 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 25,6 δισ. ευρώ από το ΤΧΣ και 3,1 δισ. ευρώ από ιδιώτες. Από την τότε αύξηση κεφαλαίου της Εθνικής Τράπεζας, που είχε γίνει στα 4,29 ευρώ, οι απώλειες για τους μετόχους αγγίζουν το 90%. Για τους μετόχους της Alpha Bank, που είχαν αγοράσει νέες μετοχές στα 0,44 ευρώ, οι απώλειες φτάνουν στο 81%. Στο 95% ανέρχονται οι απώλειες για τους μετόχους της Τράπεζας Πειραιώς, που είχαν μπει στα 1,70 ευρώ. Στην αύξηση κεφαλαίου της Eurobank (στο 1,54 ευρώ) είχε συμμετάσχει τότε μόνο το ΤΧΣ, το οποίο καταγράφει απώλειες 97%.

Το δεύτερο dilution ήρθε το 2014, με τη δεύτερη ανακεφαλαιοποίηση. Έκτοτε τις μεγαλύτερες απώλειες, -95%, καταγράφουν οι μέτοχοι της Τράπεζας Πειραιώς (οι ιδιώτες είχαν καλύψει 1,75 δισ. ευρώ με τιμή μετοχής 1,70 ευρώ).

Απώλειες 87% καταγράφουν οι μέτοχοι των τραπεζών Alpha Bank και Eurobank: Στην πρώτη είχαν καλύψει 1,2 δισ. ευρώ σε τιμή 0,65 ευρώ και στη δεύτερη 2,86 δισ. ευρώ προς 0,31 ευρώ ανά μετοχή. Στην "καλύτερη" θέση βρίσκονται οι μέτοχοι της Εθνικής Τράπεζας, οι οποίοι είχαν καλύψει αύξηση κεφαλαίου 2,5 δισ. ευρώ με τιμή ανά μετοχή 2,20 ευρώ και χάνουν τώρα το 81% της επένδυσής τους.

* Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Κεφάλαιο" της 29ης Αυγούστου