Ποια τα σενάρια για ΦΠΑ και αυξήσεις στο ρεύμα

Του Χάρη Φλουδόπουλου

Με βάση τα όσα έχουν γίνει γνωστά για το αντικείμενο των διαπραγματεύσεων και τις προτάσεις της Ελλάδας και των δανειστών, φαίνεται ότι η αύξηση του συντελεστή ΦΠΑ στο ρεύμα μάλλον απομακρύνεται. Η ελληνική πρόταση περιλαμβάνει τη διατήρηση του ΦΠΑ για την ηλεκτρική ενέργεια στο συντελεστή 13%. Αλλά και στο κείμενο των παρατηρήσεων των δανειστών δε φαίνεται να υπάρχει κάποια παρατήρηση και ο συντελεστής παραμένει στο 13% για τα μη επεξεργασμένα τρόφιμα, την ενέργεια και το νερό. Σημειώνεται ότι με βάση τη συνολική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα πιθανή αύξηση στο ΦΠΑ στα τιμολόγια του ρεύματος θα σήμαινε ότι όλοι οι καταναλωτές, νοικοκυριά, επαγγελματίες, επιχειρήσεις, βιοτεχνίες και βιομηχανίας θα επιβαρύνονταν με ένα ποσό που θα υπερέβαινε το μισό δις ευρώ, εάν βεβαίως δεν εντείνονταν εκ νέου τα προβλήματα εισπραξιμότητας των λογαριασμών, όπως προειδοποίησε η ΔΕΗ.

Τώρα στην ελληνική πρόταση υπάρχει μια αναφορά για διαμόρφωση των τιμολογίων του ρεύματος με βάση το κόστος. Η αναφορά αυτή ερμηνεύτηκε από κάποιους ως παράθυρο για πιθανές αυξήσεις. Τι πραγματικά σημαίνει αυτό; Πράγματι μετά και τις τελευταίες αυξήσεις στο ρεύμα τον Ιούλιο του 2014, έχουν καταργηθεί σχεδόν όλες οι "σταυροειδείς επιδοτήσεις" (έτσι αποκαλείται το φαινόμενο να υπάρχουν κάποια τιμολόγια κάτω του κόστους, τα οποία επιδοτούνται από υψηλότερες τιμές σε άλλες κατηγορίες καταναλωτών). Αυτό ίσχυε μέχρι πέρυσι πχ για τις καταναλώσεις από 0 έως 800 κιλοβατώρες. Ωστόσο οι αυξήσεις του Ιουλίου του 2014 "διόρθωσαν" τη συγκεκριμένη στρέβλωση. Μια κατηγορία καταναλωτών ωστόσο που συνεχίζει να απολαμβάνει χαμηλά τιμολόγια, είναι οι αγρότες, για τους οποίους πιθανότατα να γίνεται και η αναφορά στις προτάσεις της κυβέρνησης. Αντίθετα από την πρόταση της κυβέρνησης δεν επηρεάζονται: το κοινωνικό οικιακό τιμολόγιο ΚΟΤ καθώς και τα ειδικά τιμολόγια των νησιών τα οποία δεν καλύπτονται από τη ΔΕΗ αλλά από το τέλος ΥΚΩ (υπηρεσίες κοινής ωφέλειας) που πληρώνουν οι υπόλοιποι καταναλωτές.

Πάντως η αναφορά στα κοστοστρεφή τιμολόγια θα μπορούσε να διαφοροποιήσει το τοπίο μόνο εάν η ΔΕΗ δηλώσει ότι αυτή τη στιγμή τα κόστη της δεν καλύπτονται από συγκεκριμένες κατηγορίες τιμολογίων και ο ισχυρισμός της επιβεβαιωθεί από πιθανό έλεγχο της ΡΑΕ (αυτός είναι ένας από τους λόγους που έχει σημασία η ανεξαρτησία της ρυθμιστικής αρχής). Εδώ βεβαίως να σημειώσουμε και το γεγονός ότι η ΔΕΗ έχει προχωρήσει σε σημαντικές μειώσεις του μισθολογικού της κόστους, λόγω των περικοπών που έγιναν σε όλες τις ΔΕΚΟ ενώ και η πτώση της τιμής του πετρελαίου και του φυσικού αερίου έφερε νέες χαμηλότερες δαπάνες για αγορά καυσίμου. Τέλος η ΔΕΗ έχει ωφεληθεί και από τις αλλαγές στη χονδρεμπορική αγορά που μείωσαν σημαντικά τα κόστη που πληρώνουν οι προμηθευτές προς τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας (στην παραγωγή υπάρχουν ανεξάρτητες εταιρείες, ενώ στην προμήθεια η ΔΕΗ έχει μερίδιο 98%). Με αυτά τα δεδομένα, πιθανή κοστοστρέφεια των τιμολογίων εφόσον εφαρμοστεί ορθολογικά, εκτιμάται ότι μπορεί να οδηγήσει όχι σε αυξήσεις αλλά αντίθετα στην κατεύθυνση της μείωσης του κόστους του ρεύματος.