Ομολογιακές εκδόσεις χρηματοδοτούν τις χορηγήσεις των τραπεζών

Της Νένας Μαλλιάρα

Ρευστότητα μέσω της κεφαλαιαγοράς αντλούν οι τράπεζες προκειμένου να χρηματοδοτήσουν την περαιτέρω ανάπτυξή τους στη λιανική τραπεζική.

Καθώς η ρευστότητα μέσω των καταθέσεων αυξάνεται με επιβραδυνόμενους ρυθμούς χωρίς να μπορεί να καλύψει τη διαφορά ρυθμών στην αύξηση των δανειοδοτήσεων, φέτος οι τράπεζες αναμένεται να αντλήσουν πολύ περισσότερα κεφάλαια μέσω ομολογιακών εκδόσεων, τα οποία στη συνέχεια θα χρησιμοποιήσουν για την αύξηση των δανειακών χαρτοφυλακίων τους.

Ειδικότερα, οι τραπεζίτες βλέπουν τις χορηγήσεις να "τρέχουν" με μέσο ρυθμό της τάξεως του 15% έναντι ρυθμού μόλις 9% για τις καταθέσεις. Αναλυτικά στο σκέλος των χορηγήσεων, τα στεγαστικά δάνεια αυξάνονται με ρυθμό της τάξεως του 26,5%, τα καταναλωτικά με ρυθμό 21,5% και τα δάνεια προς επιχειρήσεις με 14%. Από την άλλη πλευρά, ο μέσος ρυθμός αύξησης των καταθέσεων είναι στο 9%, καθώς τάσεις όπως η εξαφάνιση των repos ή η μεταφορά κεφαλαίων από ομολογιακά αμοιβαία κεφάλαια σε προθεσμιακές καταθέσεις και σύνθετα αποταμιευτικά προϊόντα διαφοροποιεί τους ρυθμούς αύξησης από κατηγορία σε κατηγορία, ξεκινώντας από μηδενική αύξηση στις καταθέσεις ταμιευτηρίου και φτάνοντας σε αύξηση της τάξεως του 15% στις προθεσμιακές καταθέσεις.

Η ανισορροπία μεταξύ ρυθμών αύξησης καταθέσεων και χορηγήσεων υποχρεώνει τις τράπεζες να αναζητήσουν ρευστότητα στις κεφαλαιαγορές για να χρηματοδοτήσουν νέες χορηγήσεις.

Στο πλαίσιο αυτό, η Alpha Bank προχώρησε την προηγούμενη εβδομάδα σε ομολογιακή έκδοση σε ευρώ, ύψους 500 εκατ., η οποία απορροφήθηκε από θεσμικούς επενδυτές του εξωτερικού και η Eurobank πραγματοποίησε προχθές έκδοση σε ελβετικό φράγκο, ύψους 250 εκατ., επιχειρώντας διασπορά όχι μόνο σε νέες γεωγραφικές αγορές, αλλά και σε νόμισμα και επενδυτές.

Η έκδοση της Eurobank απορροφήθηκε από θεσμικούς και private banks της Ελβετίας, ενώ πρόκειται να υπάρξει και άλλη ομολογιακή έκδοση, αφού πέρυσι, στο α΄ εξάμηνο του έτους, η τράπεζα είχε αντλήσει 500 εκατ. δολάρια μέσω ομολογιακής έκδοσης. Οσον αφορά στη διασπορά αγορών, επενδυτών και νομίσματος, υπενθυμίζεται ότι στα τέλη του προηγούμενου έτους η Εθνική Τράπεζα είχε προβεί σε ομολογιακή έκδοση σε στερλίνες. Σε αντίθεση, πάντως, με τις εκδόσεις που ανακοίνωσαν τώρα η Alpha Bank και η Eurobank, η έκδοση της Εθνικής ήταν της κατηγορίας υβριδικών κεφαλαίων Tier I, δηλαδή πέραν της ενίσχυσης της ρευστότητας, στόχευε και στην ενίσχυση των εποπτικών κεφαλαίων της τράπεζας.

Σημειώνεται ότι μέχρι στιγμής οι πέντε μεγάλες τράπεζες έχουν χρέος μέσω των ομολόγων κάθε τύπου που έχουν εκδώσει άνω των 27 δισ. ευρώ.

Οι ομολογιακές εκδόσεις των τραπεζών διακρίνονται βασικά στις κλασσικές εκδόσεις ομολόγων (senior debt), στις εκδόσεις ομολόγων μειωμένης εξασφάλισης (Tier II) και στις υβριδικές εκδόσεις.

Οι εκδόσεις senior debt χρησιμοποιούνται για την άντληση ρευστότητας και δεν προσμετρώνται στα κεφάλαια της τράπεζας όσον αφορά στο σχηματισμό των δεικτών κεφαλαιακής επάρκειας. Αυτό σημαίνει ότι οι κάτοχοι των εν λόγω ομολόγων εξομοιώνονται με τους καταθέτες της τράπεζας, δηλαδή σε περίπτωση πτώχευσης της τελευταίας, καταθέτες και κομιστές ομολόγων senior debt ικανοποιούνται κατά προτεραιότητα (ακολουθούν οι κάτοχοι ομολόγων Tier II, κατόπιν οι κάτοχοι υβριδικών ομολόγων και τέλος οι μέτοχοι). Τα ομόλογα senior debt έχουν διάρκεια 3 – 5 χρόνια και μέσο περιθώριο πάνω από το euribor τριμήνου που αποτελεί την βάση τιμολόγησης, 15 – 35 μονάδες βάσης. Το spread αυτό κινείται στα επίπεδα των άλλων ευρωπαϊκών τραπεζών, αν υπολογιστεί ότι η πιστοληπτική αξιολόγηση των ελληνικών τραπεζών κινείται μεταξύ Α και ΒΒΒ.

Στις εκδόσεις ομολόγων μειωμένης εξασφάλισης ένα ποσοστό των αντλούμενων κεφαλαίων χρησιμοποιείται για κεφαλαιακή ενίσχυση και το υπόλοιπο για ενίσχυση της ρευστότητας. Τα δάνεια Tier II, όπως ονομάζονται, δεν μπορούν να έχουν διάρκεια μικρότερη των 10 ετών και να ανακληθούν από τον εκδότη σε λιγότερο από 5 χρόνια. Η τιμολόγησή τους είναι ακριβότερη σε ποσοστό 50% από τα senior debts, με το περιθώριο πάνω από το τρίμηνο euribor να κυμαίνεται στις 45 – 50 μονάδες βάσης. Σημειώνεται ότι η τράπεζα έχει υποχρέωση να πληρώνει στον ομολογιούχο το κουπόνι του ομολόγου Tier II που έχει εκδώσει, ακόμη και εάν δεν είναι σε θέση να πληρώνει μερίσματα. Η δυνατότητα εκδόσεων ομολόγων Tier II δεν είναι απεριόριστη, αλλά φτάνει μέχρι το 50% του αθροίσματος των κεφαλαίων από μετοχές και κεφάλαια Tier I (πρωτοβάθμια).

Οι υβριδικές εκδόσεις, τέλος, αν και αποτελούν ομόλογα, εντούτοις λειτουργούν ως μετοχές. Προσμετρώνται στα βασικά κεφάλαια της τράπεζας, είναι αέναης διάρκειας (συνήθως ανακαλούνται από τις εκδότριες τράπεζες στη δεκαετία) και η τιμολόγησή τους είναι περίπου διπλάσια από αυτήν των ομολόγων Tier II (το περιθώριο πάνω από το 3μηνο euribor κινείται στις 80 – 100 μονάδες βάσης).Οι υβριδικές εκδόσεις δεν μπορούν να ξεπερνούν το 25% των συνολικών Tier I (βασικών εποπτικών) κεφαλαίων, ενώ σε περίπτωση που η τράπεζα δεν έχει επαρκή κερδοφορία, μπορεί είτε να μεταχρονολογήσει είτε να μην πληρώσει καθόλου το κουπόνι του κατόχου υβριδικού ομολόγου της.