Eurobank: Αύξηση παραγωγικότητας και όχι νέα μείωση μισθών

Την ανάγκη για αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας και όχι περαιτέρω μείωση των μισθών προκειμένου να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα της ελληνική οικονομίας, υπογραμμίζει στην εβδομαδιαία έκθεσή της η Eurobank. 

Όπως παρατηρεί η τράπεζα, από το 2000 μέχρι και το 2009 το ελληνικό ονομαστικό μοναδιαίο κόστος εργασίας αυξήθηκε κατά 34,60%. Από το 2009 μέχρι και το 2013 το αντίστοιχο μέγεθος υπέστη μια μείωση της τάξης του 13%.

Η διεύρυνση της ψαλίδας (2000-2009) ανάμεσα στις ελληνικές ονομαστικές αμοιβές ανά απασχολούμενο και στην αντίστοιχη παραγωγικότητα (σε όρους απασχόλησης) ήταν της τάξης του 3,41% κατά έτος.

Σύμφωνα με την ίδια έκθεση, από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 μέχρι και το 2008 η συνεχής (και με αυξητική τάση) ύπαρξη ελλειμμάτων στο εμπορικό ισοζύγιο σηματοδοτούσε την μόνιμη μείωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας.

Αντιστρόφως, η Γερμανική οικονομία, ενώ είχε μικρότερη αύξηση της παραγωγικότητας σε σχέση με την αντίστοιχη αύξηση που καταγράφηκε στην ελληνική οικονομία (0,37% σε σχέση με 1,41%), σημείωσε μικρότερη αύξηση του ονομαστικού μοναδιαίου κόστους παραγωγής (0,63% σε σχέση με 3,41%) γιατί η αύξηση των ονομαστικών αμοιβών ανά απασχολούμενο ήταν της τάξης του 1,00% σε σχέση με την αντίστοιχη ελληνική αύξηση που ήταν της τάξης του 4,82%. Για τις υπόλοιπες οικονομίες του δείγματός μας, δηλαδή για τον μέσο όρο του συνόλου των
κρατών της ευρωζώνης των 12, για την Ιρλανδία, την Ισπανία, την Ιταλία και την Πορτογαλία, ο ποσοστιαίος ρυθμός μεταβολής (μέσος όρος 2000-2009) των ονομαστικών αμοιβών ανά απασχολούμενο ήταν της τάξης του 2,30%, 4,92%, 3,69%, 2,31% και 3,26% αντίστοιχα. Αναφορικά με την συνιστώσα της παραγωγικότητας οι αντίστοιχοι ποσοστιαίοι ρυθμοί μεταβολής ήταν της τάξης του 0,28%, 1,19%, 0,45%, -0,66%, 0,58%. Στο σημείο αυτό αξίζει να τονιστεί ο αρνητικός ρυθμός αύξησης της παραγωγικότητας της εργασίας για την οικονομία της Ιταλίας και σε γενικές γραμμές οι πολύ χαμηλοί (χαμηλότεροι από την μακροχρόνια τάση του 2%) ρυθμοί αύξησης της παραγωγικότητας για το σύνολο των κρατών της ευρωζώνης.

Η πτώση (2009-2013) του ελληνικού ονομαστικού μοναδιαίου κόστους εργασίας προήλθε επί το πλείστον μέσω μείωσης των ονομαστικών αμοιβών ανά απασχολούμενο και όχι λόγω αυξήσεως της παραγωγικότητας.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, από το 2009 μέχρι και το 2013 στην ελληνική οικονομία καταγράφηκε η μεγαλύτερη πτώση αναφορικά με τα επίπεδα του ονομαστικού μοναδιαίου κόστους εργασίας (συνολική πτώση -13% και μέσος όρος κατά έτος - 3,48%). Συνεπώς, σε όρους εργασιακού κόστους παραγωγής η ελληνική οικονομία αύξησε την ανταγωνιστικότητα της σε σχέση με τις υπόλοιπες οικονομίες του δείγματος μας. Ωστόσο, όπως μας φανερώνει η εξίσωση (1) και τα στοιχεία του Πίνακα 1, το γεγονός αυτό προήλθε κυρίως μέσω μείωσης των ονομαστικών αμοιβών ανά απασχολούμενο και όχι μέσω αυξήσεως της παραγωγικότητας της εργασίας. Πιο συγκεκριμένα, οι ονομαστικές αμοιβές ανά απασχολούμενο μειώθηκαν συνολικά κατά -15% (μέσος όρος ποσοστιαίας μεταβολής κατά έτος -4,04%) ενώ η παραγωγικότητα μειώθηκε συνολικά κατά -2% (μέσος όρος ποσοστιαίας μεταβολής κατά έτος -0,56%).

Η μείωση του ονομαστικού μοναδιαίου κόστους εργασίας δεν αποτέλεσε μόνο ελληνικό φαινόμενο. Τόσο στην Ιρλανδία, όσο και στην Ισπανία και στην Πορτογαλία υπήρξε μείωση, βέβαια μικρότερου μεγέθους από την αντίστοιχη που καταγράφηκε στην Ελλάδα. Στην Ελλάδα η μείωση του ονομαστικού μοναδιαίου κόστους παραγωγής προήλθε επί το πλείστον μέσω του δίαυλου της μείωσης των ονομαστικών αμοιβών ανά απασχολούμενο ενώ στις υπόλοιπες οικονομίες ο κινητήριος μοχλός για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας σε όρους εργασιακού κόστους παραγωγής προήλθε κυρίως από την ενίσχυση της παραγωγικότητας. 

Συνεπώς, πολιτικές ενίσχυσης της εγχώριας παραγωγικότητας, π.χ. μέσω διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, μέσω ενίσχυσης της αποτελεσματικότητας του κράτους, μέσω υιοθέτησης καινοτόμων μεθόδων στον τρόπο οργάνωσης της παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών από την πλευρά των επιχειρήσεων, και μέσω συσσώρευσης ανθρώπινου κεφαλαίου, μπορούν να αποτελέσουν τον δίαυλο μέσω του και η ανταγωνιστικότητα θα μπορεί να αυξηθεί (ή τουλάχιστον να μην χειροτερεύσει) και οι αμοιβές θα μπορούν να σταθεροποιηθούν ή ακόμα και να αυξηθούν. 

Περαιτέρω μείωση των ονομαστικών μισθών με σκοπό την αύξηση της εγχώριας ανταγωνιστικότητας είναι πολύ πιθανό να μην οδηγήσει σε περαιτέρω μείωση του ονομαστικού μοναδιαίου κόστους εργασίας καθώς από ένα σημείο και έπειτα η εν λόγω μείωση μπορεί να συνοδευτεί και από αντίστοιχη μείωση της παραγωγικότητας διότι τα κίνητρα για παραγωγικό έργο μειώνονται σημαντικά.