Τράπεζες: Στεγαστικά και ναυτιλιακά δάνεια στη “μέγγενη” της EΚΤ

του Κωνσταντίνου Μαριόλη

Τα άνω των 8 δισ. ευρώ δάνεια που έχουν χορηγήσει οι τέσσερις «συστημικές» τράπεζες σε ναυτιλιακές εταιρείες και το «κούρεμα» στην αξία των ακινήτων που έχουν δοθεί ως ενέχυρα για στεγαστικά, κυρίως, δάνεια αποτελούν μέχρι στιγμής τα… ανοιχτά ζητήματα μεταξύ Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και ελληνικών ομίλων για την οριστικοποίηση της αξιολόγησης της ποιότητας ενεργητικού (Asset Quality Review –AQR).

Η συνάντηση των συστημικών τραπεζών με αξιωματούχους και τεχνικά κλιμάκια της ΕΚΤ την περασμένη Τετάρτη στη Φρανκφούρτη αποτελεί την αφετηρία της τελικής φάσης των stress tests. Οι εκπρόσωποι των ελληνικών ομίλων είχαν μία πρώτης τάξεως ευκαιρία να ενημερωθούν και να λάβουν διευκρινίσεις για τις λεπτομέρειες της διαδικασίας και κυρίως για το πως θα “παντρευτούν” τα ευρήματα του AQR με την άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (stress test).

Στη συνάντηση παρευρέθηκαν εκπρόσωποι όλων των τραπεζών που συμμετέχουν στη συνολική αξιολόγηση της ΕΚΤ. Από την Ελλάδα πήραν μέρος στελέχη των τεσσάρων συστημικών τραπεζών και δύο αρμόδια στελέχη της Τράπεζας της Ελλάδος που παρακολουθούν από κοντά τις σχετικές διαδικασίες.

Η αποτίμηση των στοιχείων ενεργητικού των τραπεζών και η εφαρμογή των ευρημάτων του AQR θεωρούνται δύο πολύ σημαντικά συστατικά της διαδικασίας αφού θα κρίνουν την επόμενη ημέρα για τις τράπεζες. Όπως αποκάλυψε χθες το Capital.gr, η ΕΚΤ δείχνει να καταλήγει σε ένα σύνθετο μοντέλο αξιολόγησης. Σε αυτό η εφαρμογή του AQR θα είναι προσαρμοσμένη στην ιδιαίτερη κατάσταση κάθε χώρας. Η συγκεκριμένη «προσαρμογή» αποτελεί το κρίσιμο στοιχείο καθώς στο επίπεδο αυτό θα εξαντληθεί ο βαθμός αυστηρότητας από την πλευρά της ΕΚΤ, ιδιαίτερα μετά τα προβλήματα που εμφανίσθηκαν σε περιφερειακές χώρες όπως πρόσφατα στην Πορτογαλία (περίπτωση της Banco Espirito Santo).

Για τις ελληνικές τράπεζες δύο είναι τα κρίσιμα μεγέθη: η αξιολόγηση των τυπικά ενήμερων επιχειρηματικών δανείων και η αποτίμηση των ενυπόθηκων ακινήτων. Σε ό,τι αφορά τα επιχειρηματικά δάνεια η κατανομή των 7.000 δανείων που εξετάζει η ΕΚΤ σε κατηγορίες με διαφορετική υποχρεωτική πρόβλεψη για ενήμερα, ρυθμισμένα και εξυπηρετούμενα ή μη, δημιουργεί ανοικτά ερωτηματικά για το ύψος των κεφαλαίων που θα χρειασθούν επιπλέον οι τέσσερις τράπεζες.

Για παράδειγμα στον τομέα των δανείων στην ναυτιλία παραμένουν, όπως αποκάλυψε το «Κεφάλαιο» στο φύλλο του Σαββάτου, οι διαφορές μεταξύ των διαπραγματευτών για το πως θα «αποτυπωθούν» καθώς είναι διαφορετικές οι προβλέψεις της ελληνικής πλευράς από εκείνη των «τεχνικών» της ΕΚΤ, ως προς το πως θα κινηθεί η ναυλαγορά την επόμενη περίοδο...

Σημειώνεται πως τα δάνεια που έχουν χορηγήσει οι ελληνικές τράπεζες προς ναυτιλιακές εταιρείες ξεπερνούν τα 8 δισ. ευρώ, ενώ συνολικά τα δάνεια που έχει λάβει η ελληνική ναυτιλία από ελληνικές και ξένες τράπεζες που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας διαμορφώνονται περί τα 12 δισ. ευρώ. Από αυτά, η.... μερίδα του λέοντος ανήκει στην Τρ. Πειραιώς η οποία έχει χορηγήσει περί τα 3 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τα αποτελέσματα β΄ τριμήνου 2014.

Όπως προκύπτει, δε, από την παρουσίαση της Alpha Bank για τα οικονομικά της στοιχεία στο α΄ εξάμηνο του έτους, τα ναυτιλιακά δάνεια ανέρχονται στα 1,7 δισ. ευρώ, με το δείκτη καθυστερήσεων να διαμορφώνεται στο 7,5%. Η μέση διάρκεια του δανειακού χαρτοφυλακίου της τράπεζας για τον τομέα της ναυτιλίας υπολογίζεται στα 7 έτη. Από την πλευρά της, η Εθνική διαθέτει στο χαρτοφυλάκιό της ναυτιλιακά δάνεια ύψους 1,9 δισ. ευρώ και η Eurobank έχει χορηγήσει ποσά που δεν ξεπερνούν το 1 δισ. ευρώ.

Πάντως το γεγονός οτι ο σύμβουλος της ΤτΕ η BlackRock ταξινόμησε στα μη εξυπηρετούμενα όσα ενήμερα δάνεια είχαν υποστεί ρύθμιση έχει απορροφήσει σημαντικό μέρος των αρχικών αποκλίσεων μεταξύ ΕΚΤ και ελληνικών τραπεζών. 

Διαφορές, όμως, εντοπίζονται και στο θέμα της αποτίμησης των ενυπόθηκων ακινήτων. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι ελληνικές τράπεζες ζητούν το ποσοστό «κουρέματος» να μη ξεπερνά το 10%, ενώ η αρχική τοποθέτηση των τεχνοκρατών της ΕΚΤ κινούνταν στο επίπεδο του 25%.

Οι διαφορές κεφαλαιακών αναγκών που προκύπτουν από τις αποκλίσεις αυτές μεταξύ των εκτιμήσεων της ΕΚΤ και της ελληνικής πλευράς είναι σημαντικές και δεν φαίνεται να έχουν “λυθεί” με την συνάντηση στην Φρανκφούρτη όπου ξεκαθάρισαν μεν τις γενικές γραμμές του AQR αλλά το επίπεδο προσαρμογής της μεθοδολογίας για κάθε ξεχωριστή χώρα ανάλογα με την κατάσταση και τις προοπτικές της οικονομίας της θα πρέπει να γίνει μέσα στον Σεπτέμβριο. 

Σε κάθε περίπτωση, οι επόμενες εβδομάδες θα είναι καθοριστικές για το τελικό αποτέλεσμα της πανευρωπαϊκής άσκησης, με τις τράπεζες να αναμένουν να έχουν μία πιο ξεκάθαρη εικόνα περί τα τέλη Σεπτεμβρίου.