Τράπεζες: Πατάει... γκάζι η BlackRock

Του Κωνσταντίνου Μαριόλη 

Μπορεί η πρώτη φάση της BlackRock II, της νέας δηλαδή διαγνωστικής μελέτης του αμερικανικού οίκου να «κλείνει» τυπικά στο τέλος Σεπτεμβρίου, με την υποβολή της σχετικής έκθεσης στην Τράπεζα της Ελλάδος, σύμφωνα, ωστόσο, με πληροφορίες του Capital.gr, ο αμερικανικός οίκος έχει ολοκληρώσει το σύνολο των ελέγχων που αφορούν το πρώτο σκέλος της διαδικασίας, στο πλαίσιο του γνωστού και ως Troubled Asset Review (TAR).
 
Όπως αναφέρουν τραπεζικές πηγές, η BlackRock όχι μόνο ολοκλήρωσε ταχύτατα –και υπό συνθήκες ασφυκτικών πιέσεων προς τις τράπεζες– το πρώτο στάδιο των απαιτούμενων ελέγχων, αλλά ξεκίνησε ήδη τη δεύτερη φάση, αυτή της αξιολόγησης της ποιότητας των τραπεζικών παγίων (Asset Quality Review).

Το TAR θεωρείται ιδαίτερα σημαντικό για τη μετέπειτα πορεία των τραπεζών καθώς αφορά τον τρόπο με τον οποίο οι τράπεζες αντιμετωπίζουν τα «κόκκινα» δάνεια στους ισολογισμούς τους και το κατά πόσο επηρεάζονται τα Risk Weighted Assets, ήτοι τα σταθμισμένα ως προς τον κίνδυνο στοιχεία ενεργητικού, και κατ’ επέκταση τα κεφάλαια των τραπεζών, μέσω των προβλέψεων.

Στην δεύτερη κάθοδό της στο ελληνικό τραπεζικό σύμπαν η BlackRock δεν είχε σκοπό απλώς να αξιολογήσει τις αντοχές των πιστωτικών ομίλων σε ακραία σενάρια κρίσεων. Ο βασικός λόγος για τον οποίο επιλέχθηκε αυτή τη φορά ο αμερικανικός οίκος από την Τρόικα και την Τράπεζα της Ελλάδος ήταν ακριβώς αυτός: να ελέγξει τις πρακτικές που εφαρμόζουν οι τράπεζες στη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Στο αμέσως προσεχές διάστημα η διεθνής ελεγκτική εταιρία θα υποβάλει την έκθεσή της στην Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία στη συνέχεια θα αποφασίσει για τα κριτήρια που θα συνθέτουν το νέο μοντέλο αξιολόγησης της βιωσιμότητας των ρυθμίσεων.

Πλέον, όπως χαρακτηριστικά τονίζουν αρμόδια τραπεζικά στελέχη, τον λόγο έχει η Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία θα συμβουλευθεί την έκθεση της BlackRock και θα αποφασίσει ως προς το πλαίσιο των παρεμβάσεων που απαιτούνται για την βελτίωση των πρακτικών διαχείρισης. Θα έχει επίσης εποπτικό ρόλο, ελέγχοντας το κατά πόσο συμμορφώνονται οι τράπεζες με τις προτεινόμενες πρακτικές.

Τραπεζικοί κύκλοι σημειώνουν ότι τα αποτελέσματα της πρώτης φάσης θα γίνουν γνωστά το Νοέμβριο, εκτιμούν όμως ότι οι όποιες αλλαγές στον τρόπο λογιστικής αντιμετώπισης των ρυθμίσεων –οι οποίες αναμένεται να επηρεάσουν και τις ίδιες τις ρυθμίσεις έως έναν βαθμό– δεν αναμένεται να πραγματοποιηθούν πριν από το νέο έτος.

Όπως σημειώνεται αρμοδίως, δεν πρόκειται για καθυστέρηση αλλά για φυσιολογική εξέλιξη του αρχικού χρονοδιαγράμματος, αφού η έκθεση της BlackRock θα δοθεί στην Τράπεζα της Ελλάδος και εκείνη θα αποφασίσει για το τι μέλλει γενέσθαι, σε συνεργασία πάντα με την Τρόικα. Έως τότε, οι ελληνικές τράπεζες θα συνεχίσουν με πιο εντατικούς ρυθμούς να αναδιαρθρώνουν τις οφειλές υπερχρεωμένων νοικοκυριών και επιχειρήσεων και να καλούν δανειολήπτες με προβληματικά δάνεια (ήτοι δάνεια που δεν έχουν εξυπηρετηθεί για 2 έτη και πάνω) για ρύθμιση.

Σε ό,τι αφορά τον τρόπο αντιμετώπισης των πελατών που καθυστερούν ή αδυνατούν να εξυπηρετήσουν τις οφειλές τους, αυτός δεν πρόκειται να κριθεί από την BlackRock, καθώς η αμερικανική εταιρεία δεν εξειδικεύεται σε τέτοια θέματα. Ωστόσο οι ίδιες οι τράπεζες είναι αυτές που εξετάζουν όλα τα πιθανά ενδεχόμενα για την καλύτερη «διαχείριση» του φαινομένου. Όπως σημειώνεται αρμοδίως, οι τρόποι αντιμετώπισης των πελατών είναι πλέον κοινοί αφού ο αριθμός των τραπεζών μειώθηκε σημαντικά. 

Όπως είχε αποκαλύψει το Capital.gr προ διμήνου, το πρώτο βήμα για την αλλαγή "συμπεριφοράς" απέναντι στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια είναι η εφαρμογή ενός ενιαίου πλαισίου αντιμετώπισης. Σε αυτό το πλαίσιο θα προσδιορίζονται, μεταξύ άλλων, νέοι τρόποι αναδιάρθρωσης δανείων και ρύθμισης των συνολικών οφειλών υπερχρεωμένων νοικοκυριών.

Η "έκρηξη" του φαινομένου αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για τον εγχώριο κλάδο μετά την πολυσυζητημένη και "πολυδιαφημισμένη" ανακεφαλαιοποίηση, καθώς το σημείο αντιστροφής της τάσης τοποθετείται μέσα στο 2014. Αναλυτές ελληνικών τραπεζών κάνουν λόγο για τα μέσα του επόμενου έτους, ενώ χθες ο οίκος Fitch εμφανίστηκε πιο απαισιόδοξος κάνοντας λόγο για το τέλος του 2014. Κατά συνέπεια, έως τότε, θα πρέπει, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, να αναληφθεί δράση έτσι ώστε να αποτραπεί μία νέα ανακεφαλαιοποίηση που ίσως αυτή τη φορά να έχει διαφορετικές προεκτάσεις και συνέπειες.

Σε επίπεδο αριθμών, στα αποτελέσματα α΄ εξαμήνου 2013 οι 4,5 (όπως τις χαρακτήρισε ο υπουργός Οικονομικών) εναπομείνασες συστημικές τράπεζες έκαναν λόγο για επιβραδυνόμενη μεν αλλά αυξητική τάση νέων “κόκκινων” δανείων. Στο β΄ τρίμηνο του 2013 τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αυξήθηκαν κατά 493 εκατ. ευρώ, έναντι αύξησης κατά 805 εκατ. ευρώ στην αντίστοιχη περσινή περίοδο. Τα στοιχεία δεν ενδείκνυνται για πανηγυρισμούς, ωστόσο δείχνουν την τάση, καθώς σε διάστημα τριών ετών, το δεύτερο τρίμηνο του 2013 είναι το διάστημα με την μικρότερη “παραγωγή” κόκκινων δανείων.