Τράπεζες: Προς εξορθολογισμό των κερδών

Της Νένας Μαλλιάρα

Σε φάση εξορθολογισμού των ρυθμών αύξησης των κερδών τους αναμένεται να μπουν οι τράπεζες από το κλείσιμο της τρέχουσας χρήσης, καθώς η λιανική τραπεζική στους τομείς στεγαστικής και καταναλωτικής πίστης «τρέχει» ήδη με χαμηλότερους ρυθμούς, ενώ η πηγή των εκτάκτων κερδών δεν θα είναι αειφόρος.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις στελεχών της αγοράς, στο τέλος του 2006 η αύξηση των κερδών των τραπεζών αναμένεται στο 28% από 97% (!) το 2005, καθώς τα στεγαστικά δάνεια εκτιμάται ότι θα δείξουν ρυθμό αύξησης 24% από 33% που ήταν τον Ιούλιο και τα καταναλωτικά, αντίστοιχα, 24% από 28%.

Η αύξηση κερδών της τάξεως του 28%, βεβαίως, είναι και πάλι υψηλή αν λάβει κανείς υπόψη ότι θα εμπεριέχει έκτακτα κέρδη των τραπεζών, στοιχείο που έχει ευνοήσει την εικόνα των αποτελεσμάτων του κλάδου, ειδικά πέρυσι και φέτος.

Ενδεικτικά, η Εθνική Τράπεζα είχε στο α΄ εξάμηνο αύξηση κερδών 65% (στα 546 εκατ. ευρώ από 330 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο περυσινό εξάμηνο), η οποία οφειλόταν εν πολλοίς στην πώληση της Atlantic Bank. Ετσι, αν αφαιρεθούν από τα 546 εκατ. ευρώ τα 126 εκατ. ευρώ που προέκυψαν από την πώληση της Atlantic, η πραγματική αύξηση των κερδών εξαμήνου της Εθνικής περιορίζεται στο 21%.

Κατά τον ίδιο τρόπο, η Τράπεζα Πειραιώς λόγω της πώλησης του μεριδίου της ING (έκτακτα κέρδη 130 εκατ. ευρώ), είχε αύξηση κερδών κατά 201%, στα 260 εκατ. ευρώ από 86 εκατ. ευρώ το α΄ εξάμηνο του 2005. Αύξηση κερδών 103% έδειξε η Emporiki (92 εκατ. ευρώ από 45 εκατ. ευρώ), 41% η Eurobank (318 εκατ. ευρώ από 225 εκατ. ευρώ) και 38% η Alpha Bank (306 εκατ. ευρώ από 222 εκατ. ευρώ). Συνολικά, οι πέντε μεγαλύτερες τράπεζες είχαν μέση αύξηση κερδών της τάξεως του 67%, στα 1,522 δις. ευρώ από 909 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο περυσινό διάστημα.

Την τελευταία τριετία οι υψηλοί ρυθμοί αύξησης των κερδών των τραπεζών έχουν γίνει παράδοση: + 97% τα κέρδη του 2005, στα 2,070 δις. ευρώ από 1,051 δις. ευρώ, + 14% τα κέρδη του 2004, στα 1,241 δις. ευρώ από 1,090 δις. ευρώ (αξίζει να προσέξει κανείς την αναπροσαρμογή κερδών της χρήσης 2004 στη βάση εκκίνησης των κερδών του 2005 και να διερωτηθεί γιατί συνέβη αυτό), + 55% τα κέρδη του 2003, στα 1,090 δις. ευρώ από 702 εκατ. ευρώ το 2002.

Η περυσινή χρονιά, όμως, «κακόμαθε» τους τραπεζίτες, οι οποίοι εκμεταλλεύθηκαν τη θετική συγκυρία για αύξηση εσόδων τόκων, προμηθειών και χρηματοοικονομικών, αλλά και τη δημιουργία εκτάκτων κερδών, με αποτέλεσμα να θέτουν ολοένα υψηλότερα τον πήχυ για τα κέρδη του 2006.

Όσο όμως και να το επιθυμούν (προκειμένου να δικαιολογήσουν και τα υψηλά μπόνους που κερδίζουν) και όσο και αν οι τράπεζες έχουν «φυλάξει» κεφαλαιακά κέρδη για να ενισχύσουν την συνολική εικόνα της χρήσης, υπάρχουν δύο δεδομένα που δεν μπορούν να αγνοηθούν.

Πρώτον, τα έσοδα από τόκους παραμένουν στάσιμα ή ελαφρώς μειούμενα (ο ρυθμός αύξησής τους κινείται στο 19% από άνω του 20% τα προηγούμενα χρόνια) και δεύτερον η «μηχανή» των εκτάκτων κερδών δεν θα λειτουργεί εσαεί.

Έτσι, η Εθνική, η Πειραιώς κ.ο.κ. θα κληθούν να βρουν οργανικά κέρδη για να ισοφαρίσουν του χρόνου τη φετεινή αύξηση της κερδοφορίας τους στο ποσοστό που αυτή προήλθε από έκτακτα κέρδη. Και προς αυτή την κατεύθυνση δεν μπορούν να βοηθήσουν οι εξαγορές στο εξωτερικό, καθώς όσο υψηλοί και αν είναι οι ρυθμοί αύξησης των κερδών των θυγατρικών του εξωτερικού, δεν αντιπροσωπεύουν πέραν του 10% των συνολικών κερδών των πέντε μεγαλύτερων τραπεζών.
 
Είναι χαρακτηριστικό ότι στο εξωτερικό – σε μία πολύ καλή επίσης χρονιά για τις τράπεζες – ο δείκτης κερδών ανά μετοχή (EPS) διαμορφώνεται στο 15% για το 2006 έναντι 28% για τις ελληνικές τράπεζες, οι οποίες επωφελούνται κατά κόρον από έκτακτα κέρδη.

Τι μας λέει αυτό; Ότι πέραν του τομέα χρηματοδοτήσεων προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις όπου υπάρχει περιθώριο ανάπτυξης και θα εστιάσουν οι τραπεζίτες, θα πρέπει να «γεννήσουν» έκτακτα κέρδη, πουλώντας assets τους, για να συντηρήσουν τους υψηλούς ρυθμούς κερδών. Και αυτή ακριβώς είναι η «αγωνία» τους: πώς θα ανταποκριθούν στους υψηλούς στόχους κερδών που έχουν θέσει οι ξένοι θεσμικοί που ελέγχουν κατά βάση το free float των τραπεζών ώστε να διατηρήσουν σε ανοδική πορεία και τις μετοχές του κλάδου.

Όταν η «ατμομηχανή» των κερδών επιβραδύνει σε χαμηλότερους ρυθμούς, η ανταπόκριση από το χρηματιστήριο δεν θα είναι καθόλου «συγκαταβατική». Ωστόσο, επειδή η άνοδος και η πτώση αποτελεί νομοτέλεια, επιβάλλεται μετριοπάθεια στην πρώτη και προετοιμασία του εδάφους – πολύ νωρίτερα - για τη δεύτερη.