«Πνίγουν» τις τράπεζες τα λειτουργικά έξοδα

Της Νένας Μαλλιάρα

Ευτυχείς για την αύξηση της τάξεως του 25% που παρουσιάζουν τα έσοδά τους θα πρέπει να είναι οι τράπεζες, καθώς αν έλειπαν οι υψηλοί αυτοί ρυθμοί αύξησης των εσόδων θα είχαν κυριολεκτικά «γονατίσει» από τα κόστη που έχουν να αντιμετωπίσουν.

Τα λειτουργικά έξοδα των πέντε μεγάλων τραπεζών «τρέχουν» με μέσο ρυθμό αύξησης 12% και δύσκολα φαίνεται να μπορούν να τιθασευτούν με δεδομένο ότι η ανάπτυξη εκτός Ελλάδος απορροφά συνεχώς κονδύλια για άνοιγμα και ανανέωση των υπαρχόντων απαρχαιωμένων καταστημάτων, προσλήψεις προσωπικού, δημιουργία νέων προϊόντων κ.ο.κ.

Ετσι εξηγείται κατά κύριο λόγο και το ότι τα λειτουργικά έξοδα της Τράπεζας Πειραιώς αυξήθηκαν με ρυθμό 20%, της Eurobank με 19% και της Alpha Bank και Εθνικής κατά 10%.

Στο πλαίσιο αυτό, το γεγονός ότι οι τράπεζες προτάσσουν ως ενδεικτική της μείωσης των λειτουργικών εξόδων την υποχώρηση του δείκτη κόστους προς έσοδα, είναι παραπλανητική ή για την ακρίβεια ελλιπής. Πράγματι αν δει κανείς την πορεία του συγκεκριμένου δείκτη την τελευταία διετία (άλλωστε την εξέλιξή του πρόβαλαν δεόντως οι τράπεζες σε κάθε ανακοίνωση αποτελεσμάτων) διαπιστώνει σαφή υποχώρησή του. Ωστόσο, αυτό έχει να κάνει με τη μεγάλη αύξηση των εσόδων των τραπεζών, οργανικών και χρηματοοικονομικών.

Με στοιχεία α΄ εξαμήνου 2006, ο δείκτης κόστους προς έσοδα για τις πέντε μεγάλες τράπεζες διαμορφώθηκε στο 48,91% (υποχωρώντας από 53,6% το αντίστοιχο περυσινό εξάμηνο), με παράλληλη αύξηση των συνολικών εσόδων κατά 25% (στα 4,5 δισ. ευρώ από 3,6 δισ. ευρώ το αντίστοιχο περυσινό διάστημα), των χρηματοοικονομικών κερδών κατά 122% (στα 341 εκατ. ευρώ από 153 εκατ. ευρώ) και των εσόδων τόκων κατά 19% (στα 3,1 δισ. ευρώ από 2,5 δισ. ευρώ).

Το κρίσιμο, βεβαίως, ή έστω συμπληρωματικό στοιχείο που θα έπρεπε να δει κανείς για να αξιολογήσει την πρόοδο των τραπεζών στο σκέλος περιστολής των λειτουργικών εξόδων, είναι το πώς διαμορφώνεται η σχέση κόστους προς το μέσο ενεργητικό (σημειώνεται ότι ο εν λόγω δείκτης εξετάζεται πάντα και δημοσιεύεται επίσης πάντα στο εξωτερικό, ενώ εδώ σπανίως αναφέρεται). Από την αρχή του 2006 το ενεργητικό των πέντε μεγάλων τραπεζών έχει αυξηθεί κατά 6%, στα 204,7 δισ. ευρώ από 192,4 δισ. ευρώ, ενώ από το α΄ εξάμηνο του 2005 η αύξηση είναι της τάξεως του 29% (204,7 δισ. ευρώ από 159 δισ. ευρώ).

Ας δούμε, λοιπόν, συγκριτικά τι δείχνουν οι δείκτες κόστους προς έσοδα και προς μέσο ενεργητικό για την Εθνική, την Alpha, τη Eurobank και την Πειραιώς (δεν θα αναφερθούμε στην Emporiki λόγω της έκτακτης φάσης αναδιάρθρωσης που διήλθε, με εθελούσιες εξόδους κ.λπ. ενόψει της απόκτησής της από την Credit Agricole).

Σε ενοποιημένη βάση και με βάση τα τελευταία επίσημα δημοσιευμένα στοιχεία (α΄ 6μηνο 2006), η Εθνική έχει μειώσει τον δείκτη κόστους προς έσοδα στο 51,1% από 55,6% το περυσινό α΄ εξάμηνο, ενώ ο δείκτης κόστους προς μέσο ενεργητικό ανέβηκε στο 2,24% από 2,19%. Σημειώνεται ότι η Εθνική είχε αύξηση εσόδων 19% στο εξάμηνο.

Η Alpha Bank μείωσε τον δείκτη κόστους προς έσοδα στο 46% από 50% και τον δείκτη κόστους προς μέσο ενεργητικό στο 2,06% από 2,20%. Η τράπεζα είχε αύξηση εσόδων 20% στο εξάμηνο.

Η Eurobank περιόρισε τον δείκτη κόστους προς έσοδα στο 46,1% από 47,4% και τον δείκτη κόστους προς μέσο ενεργητικό στο 2,32% από 2,34%. Η τράπεζα είχε αύξηση εσόδων 23% στο εξάμηνο.

Η Τράπεζα Πειραιώς έριξε τον δείκτη κόστους προς έσοδα στο 43,2% από 56% και τον δείκτη κόστους προς μέσο ενεργητικό στο 2,38% από 2,52%. Η θεαματική μείωση του δείκτη κόστους προς έσοδα είναι το πιο ενδεικτικό παράδειγμα της σημασίας της αύξησης των εσόδων για τις τράπεζες. Στο α΄ εξάμηνο 2006 η Πειραιώς αύξησε τα έσοδά της κατά 56% και σε αυτό συνετέλεσαν καθοριστικά και τα χρηματοοικονομικά έσοδα που αυξήθηκαν κατά 333% (στα 159 εκατ. ευρώ από 36 εκατ. ευρώ το α΄ εξάμηνο 2005).

Παράλληλη υποχώρηση των δεικτών κόστους προς έσοδα και κόστους προς μέσο ενεργητικό πιστοποιεί την καλή δουλειά των τραπεζών στο σκέλος μείωσης των εξόδων. Αυτό που φαίνεται, όμως, είναι ότι ο δείκτης κόστους προς μέσο ενεργητικό (ο οποίος δεν μπορεί να επηρεαστεί από την πορεία των εσόδων και που στην πράξη σημαίνει πόσο θα κοστίσει στην τράπεζα το να δώσει περισσότερα δάνεια) παρουσιάζει μεσοσταθμικά μικρή άνοδο για τις τράπεζες (προσέγγιζε το 2,4% το 2005 και τώρα προσεγγίζει το 2,45%).

Το ποσοστό της ανόδου μπορεί να είναι ανεπαίσθητο, όμως, είναι ενδεικτικό του ότι οι τράπεζες παραμένουν «στριμωγμένες» στο σκέλος των εξόδων και αυτό θα αποτελέσει την πρόκληση γι΄αυτές, αφού περάσει η ευφορία της επέκτασης εκτός Ελλάδος και η δυνατότητα των υψηλών εσόδων από την «ψαλίδα» των επιτοκίων.