Eurobank για Τουρκία: Προσωρινή διακοπή στη σταθεροποίηση

«Το ΑΕΠ της Τουρκίας αναμένεται να επιβραδυνθεί σε σχέση με τα επίπεδα της προηγούμενης 3ετίας, αλλά να συνεχίσει να αναπτύσσεται με ετήσιους ρυθμούς 4-5% το 2006 και 2007».

Στην εκτίμηση αυτή προχωρούν ο Οικονομικός Σύμβουλος του Ομίλου της Eurobank, Καθηγητής κ. Γκίκας Χαρδούβελης και ο Επικεφαλής της Διεύθυνσης Χρηματοοικονομικής Ανάλυσης της Τράπεζας κ. Πλάτων Μονοκρούσος, οι οποίοι, σε ταξίδι τους στην γείτονα χώρα είχαν την ευκαιρία να συναντήσουν και να συζητήσουν με ειδικούς της αγοράς και στελέχη της Κεντρικής Τράπεζας, του Υπουργείου Οικονομικών και άλλων δημοσίων οργανισμών της Τουρκίας.

Ο πληθωρισμός, που στις αρχές του 2002 ήταν υψηλότερα από 70%, παρουσίασε σημαντική επιβράδυνση υποχωρώντας στο 7.1% τον Ιούνιο του 2004. Τα επιτόκια ακολούθησαν παρόμοια καθοδική πορεία, ενώ πληθώρα ξένων κεφαλαίων εισέρρευσε τα τελευταία χρόνια στις χρηματοοικονομικές αγορές της Τουρκίας με προσδοκία, σε πολλές περιπτώσεις, το βραχυπρόθεσμο κέρδος, αφού τα επιτόκια ήταν πολύ υψηλά σε σχέση με τα αντίστοιχα επιτόκια στο εξωτερικό ενώ η τουρκική λίρα παρουσίαζε ανατιμητικές τάσεις.

Το τραπεζικό σύστημα, που υπήρξε και η αιτία της κρίσης του 2001, αναδιαμορφώθηκε. Τα προβληματικά δάνεια από 40% των συνολικών δανείων υποχώρησαν στο 5%, ο συναλλαγματικός κίνδυνος μειώθηκε, και ο συντελεστής κεφαλαιακής επάρκειας πλησίασε το 25% σε σχέση με τον απαιτούμενο 8%.

Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση προχώρησε σε μια σειρά διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων με αιχμή τις ιδιωτικοποιήσεις. Μόνο το 2005, τα έσοδα των ιδιωτικοποιήσεων ξεπέρασαν τα 20 δισ. δολ., ενώ συνεχίζονται και τώρα με τους ίδιους ρυθμούς.

Η κυβέρνηση κατάφερε επίσης πρόσφατα να νομοθετήσει δραστική αλλαγή στο ασφαλιστικό σύστημα, το οποίο παρουσιάζει ελλείμματα, βάζοντας φρένο κυρίως στις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις.

Όμως, η ανάπτυξη των τελευταίων ετών χαρακτηρίσθηκε από σημαντικές ανισορροπίες, που στη, σημερινή αρνητική συγκυρία, προσελκύουν την προσοχή των αναλυτών.

Οι εισαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών αυξήθηκαν πολύ περισσότερο από τις αντίστοιχες εξαγωγές και το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών παρουσίασε σταθερή επιδείνωση, φτάνοντας στο 6.5% του ΑΕΠ στα τέλη του 2005 και σημειώνοντας περαιτέρω διεύρυνση το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους.

Η χρηματοδότηση του ελλείμματος αυτού (και συνεπώς και της εγχώριας δαπάνης για κατανάλωση και επενδύσεις) καλύφθηκε σε σημαντικό βαθμό από επενδυτικά κεφάλαια βραχυπρόθεσμου χαρακτήρα, καθιστώντας την ιδιαίτερα ευάλωτη σε απότομες μεταβολές του κλίματος στις διεθνείς χρηματοοικονομικές αγορές.

Ένα δεύτερο πρόβλημα είναι ο πληθωρισμός, που τα τελευταία δύο χρόνια παρουσίασε αδυναμία περαιτέρω υποχώρησης ενώ επανήλθε σε ανοδική τροχεία από την αρχή του έτους λόγω της ισχυρής εσωτερικής ζήτησης και των υψηλότερων διεθνών τιμών πετρελαίου και πρώτων υλών.

Τέλος, πρόσφατες εξελίξεις στο εγχώριο πολιτικό γίγνεσθαι αλλά και στο μέτωπο της ενταξιακής πορείας της χώρας προς την Ε.Ε. επανέφεραν ξανά στο προσκήνιο τον σημαντικότερο ίσως παράγοντα που παραδοσιακά επηρεάζει την οικονομία και τις αγοράς της Τουρκίας, δηλαδή το πολιτικό ρίσκο.

Ο συνδυασμός των ανωτέρω παραγόντων και η πρόσφατη αναταραχή στις αναδυόμενες αγορές οδήγησαν σε μεγάλη φυγή κεφαλαίων βραχυπρόθεσμου χαρακτήρα από την Τουρκία με ιδιαίτερα αρνητικές επιπτώσεις για το νόμισμα και τις χρηματοοικονομικές αγορές της χώρας.

Η διστακτικότητα της κεντρικής τράπεζας, στα αρχικά κυρίως στάδια της πρόσφατης αναταραχής στις διεθνείς αγορές, να λάβει δραστικά μέτρα (δηλ. επιθετικές αυξήσεις των παρεμβατικών της επιτοκίων και παρεμβάσεις στην αγορά συναλλάγματος) για την στήριξη του εθνικού νομίσματος έθεσε την λίρα σε καθοδική τροχιά η οποία έλαβε την μορφή ελεύθερης πτώσης περί τα μέσα Ιουνίου.

Η υιοθέτηση στη συνέχεια έκτακτων μέτρων σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής από την κεντρική τράπεζα της Τουρκίας (σωρευτική αύξηση του βασικού επιτοκίου δανεισμού κατά 6 ποσοστιαίες μονάδες και σταδιακή απορρόφηση ρευστότητας από την διατραπεζική αγορά) σε συνδυασμό με την επαναφορά συνθηκών σχετικής σταθερότητας στις διεθνείς αγορές οδήγησαν τις τελευταίες ημέρες σε μερική ανάκαμψη των εγχώριων αγορών και της λίρας.

Παρόλα αυτά το νόμισμα παραμένει σε επίπεδα σημαντικά χαμηλότερα σε σχέση με αυτά στα τέλη Απριλίου και η εξέλιξη αυτή σε συνδυασμό με την μεγάλη αύξηση των επιτοκίων αναμένεται να οδηγήσει σε προσωρινή επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας και περαιτέρω άνοδο του πληθωρισμού.

Παρά τις όποιες αρνητικές επιπτώσεις της πρόσφατης συναλλαγματικής κρίσης στην Τουρκία, η πρόοδος που έχει συντελεσθεί τα τελευταία χρόνια προς την κατεύθυνση της βελτίωσης του μακροοικονομικού περιβάλλοντος και της προώθησης σημαντικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, αναμένεται να αποτρέψει την δημιουργία συνθηκών παρατεταμένης ύφεσης ή σημαντικής έξαρσης του πληθωρισμού.

Το ΑΕΠ της Τουρκίας αναμένεται να επιβραδυνθεί σε σχέση με τα επίπεδα της προηγούμενης 3ετίας, αλλά να συνεχίσει να αναπτύσσεται με ετήσιους ρυθμούς 4-5% το 2006 και 2007 ενώ ο πληθωρισμός θα επανέλθει σε διατηρήσιμη πτωτική πορεία από το δεύτερο τρίμηνο του επόμενου έτους.

Τέλος παραμένουμε θετικοί σχετικά με τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές των χρηματοοικονομικών αγορών και του νομίσματος της Τουρκίας, υπό την προϋπόθεση απουσίας σημαντικών ανατροπών στην εγχώρια πολιτική σκηνή ή στην ενταξιακή πορεία της χώρας.