Ελλάδα 2026: Ανάμεσα στην τεχνολογία και την πραγματικότητα

Η Ελλάδα μπαίνει στο 2026 με μια αντίφαση που δεν μπορεί πλέον να κρυφτεί. Από τη μια, μιλάμε για τεχνητή νοημοσύνη, αυτοματισμούς και μια δημόσια διοίκηση που σίγουρα έχει κάνει άλματα σε σχέση με το παρελθόν. Από την άλλη, η καθημερινότητα συνεχίζει να δείχνει αφενός ότι δεν υπάρχει συγκεκριμένη στρατηγική σχεδίαση (π.χ. κυκλοφοριακό) και αφετέρου ότι οι βελτιώσεις δεν έχουν αποκτήσει ακόμη σταθερό ρυθμό ή έστω έναν ρυθμό. Υπάρχει πρόοδος, αλλά όχι ενιαία λειτουργία. Υπάρχουν και δημιουργούνται συνεχώς νέα εργαλεία, αλλά η συνοχή είναι εντελώς… χαλαρή (για να το πούμε ευγενικά).

Το gov.gr άλλαξε πολλά. Εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες, υπηρεσίες που απαιτούσαν φυσική παρουσία γίνονται πλέον ψηφιακά. Όμως σε κάθε νέο βήμα εντοπίζεται το ίδιο βασικό πρόβλημα: ο πολίτης πρέπει να συμπληρώσει τα κενά ανάμεσα στις πλατφόρμες. Κάποιος φορέας παρότι υπάρχει νέα διαδικασία, εξακολουθεί να ζητά την εφαρμογή των παλαιών. Άλλη υπηρεσία δεν έχει ενημερωθεί για αλλαγές που ισχύουν μήνες και ο πολίτης χρειάζεται να αποδείξει πως δεν είναι ελέφαντας, ενώ σε κάμποσες περιπτώσεις χρειάζεται να χρησιμοποιηθούν τρεις διαφορετικές διαδικασίες για μια απλή υπόθεση.

Δεν είναι θέμα τεχνολογικής ικανότητας. Είναι θέμα σχεδίασης και οργάνωσης. Για να λειτουργήσει πραγματικά το ψηφιακό κράτος, πρέπει οι κανόνες να είναι ενιαίοι και οι υπηρεσίες να μιλούν μεταξύ τους. Αυτή είναι η διαφορά ανάμεσα σε "ηλεκτρονικές υπηρεσίες" και σε πραγματικό εκσυγχρονισμό. Το πρώτο το έχουμε. Το δεύτερο απαιτεί συγκεκριμένη μορφολογία και διάρθρωση ελέγχου και αδιάλειπτη συνέπεια σε όλη την κλίμακα.

Η οικονομία το νιώθει αυτό άμεσα. Οι επιχειρήσεις χρειάζονται διαδικασίες που δεν αλλάζουν απροειδοποίητα και που εφαρμόζονται με τον ίδιο τρόπο σε όλους. Όχι ανάλογα τα κέφια του εκάστοτε υπαλλήλου του εκάστοτε ΚΕΦΟΔΕ, που εφαρμόζει τις εγκυκλίους κατά το δοκούν. Η ταχύτητα και η αποτελεσματικότητα του κράτους δεν αυξάνονται με δελτία τύπου. Και χωρίς ουσιαστική βελτίωση αυτών, το μεγαλύτερο πρόβλημα της χώρας, η παραγωγικότητα, είναι πρακτικά αδύνατον να αυξηθεί. Είναι απόλυτα απαραίτητο να υπάρχει  σταθερό περιβάλλον και διοίκηση που δεν χρειάζεται να προχωρά σε  "προσαρμογές", ανάλογα με το ποιος χειρίζεται τον φάκελο. Κάτι που σήμερα συμβαίνει κατά κόρον, παρά το γεγονός ότι η απευθείας επαφή του πολίτη με τον υπάλληλο της υπηρεσίας, έχει σχεδόν εξαλειφθεί. Η χώρα έχει δυνατότητες για επενδύσεις. Δυστυχώς, βηματισμό δεν έχει. Βηματισμό του οποίου ο ρυθμός να είναι ίδιος σε όλο το δημόσιο και πείθει τους υποψήφιους επενδυτές ότι η Ελλάδα αποτελεί περιβάλλον ώριμο και εύφορο για επενδύσεις.

Ο πολίτης και οι επενδυτές δεν ζητούν κάτι εξαιρετικό. Ζητούν να ξέρουν τι ισχύει, ποια διαδικασία ακολουθείται, πόσος χρόνος χρειάζεται και όλο αυτό να εντάσσεται σε ένα λογικό χρονικό πλαίσιο. Η αξία της τεχνολογίας μετριέται από το πόσο μειώνει τις δυσκολίες στην καθημερινότητα και μεγαλώνει την αποτελεσματικότητα. Όταν χρειάζονται εναλλακτικές λύσεις για απλές υποθέσεις ή όταν οι υπηρεσίες δεν έχουν πλήρη εικόνα, η τεχνολογία χάνει το μεγαλύτερο μέρος από την δύναμή της και το ίδιο της το νόημα.

Το 2026 μπορεί να γίνει χρονιά πραγματικής αλλαγής. Το υλικό και ένα μέρος των θεμελίων υπάρχουν. Η γνώση υπάρχει. Η πολιτική βούληση, grosso modo, επίσης. Αυτό που λείπει είναι η σταθερή εφαρμογή. Το ψηφιακό κράτος δεν μπορεί να λειτουργεί ως άθροισμα έργων. Πρέπει να λειτουργεί ως ενιαίο σύστημα. Μόνο τότε οι βελτιώσεις θα φανούν σε όλους και όχι μόνο σε κάποιες περιοχές της χώρας, του δημόσιου τομέα κ.ο.κ. Τις περισσότερες φορές με μόνο γνώμονα τις εντυπώσεις ή άλλα (συνήθως πολιτικά) κίνητρα…

Αν το 2026, κύρια στον δημόσιο αλλά και εν μέρει στον ιδιωτικό τομέα, αποκτηθεί στρατηγική, σταθερότητα και συνοχή στην υλοποίηση και εφαρμογή νέων τεχνολογιών (ΑΙ κι όχι μόνο), η χώρα θα κάνει άλματα. Αν μείνει στην αποσπασματική και ευκαιριακή πρόοδο, θα συζητάμε ξανά στο τέλος της χρονιάς για "ανάγκη συντονισμού" και για "ανεκμετάλλευτο δυναμικό". Η τεχνολογία και, κατά ένα σημαντικό μέρος, η τεχνογνωσία δεν λείπουν. Αυτό που λείπει είναι το υπόλοιπο τεχνολογικό υπόβαθρο και η πλήρης, στρατηγική αξιοποίηση του συνόλου. Που είναι και το πραγματικό στοίχημα.

Πέτρος Λάζος
petros.lazos@capital.gr