Εάν τον Απρίλιο χρειάστηκαν υπογλώσσια, τον Μάιο θα χρειαστεί νευρολόγος-ψυχίατρος!

Δεν χρειάζεται κανείς να είναι βετεράνος της αγοράς για να καταλάβει ότι ο Απρίλιος δεν έφερε τίποτα από αυτά που εκτιμούσαν οι περισσότεροι αναλυτές, στα τέλη του 2024. Αν υπήρξε περίοδος σχετικής ηρεμίας, αυτή ήταν ο περασμένος Δεκέμβριος. Από εκεί και μετά, κάθε εβδομάδα χανόταν ένα κομμάτι από το αισιόδοξο αφήγημα που είχε απομείνει, με τους επενδυτές να παρακολουθούν μάλλον αμήχανα την μία επικαιρότητα μετά την άλλη, να τινάζουν τις όποιες ισορροπίες, στον αέρα.

Ο φετινός Απρίλιος δεν ξεκίνησε απλώς με ταραχή, αλλά με ένα γερό "χαστούκι” από τις ΗΠΑ. Η διοίκηση Τραμπ επανέφερε το ζήτημα των δασμών προς την Κίνα στην πρώτη γραμμή. Αυτό δεν ήταν κάποιο "διπλωματικό καψώνι" για τα μάτια του κόσμου ή κάποιος διαπραγματευτικός ελιγμός· ήταν ένας σκληρός επαναπροσδιορισμός του εμπορικού πολέμου, τη στιγμή που οι αγορές ήλπιζαν έστω και σε προσωρινή σταθερότητα. Η αντίδραση ήταν άμεση και βίαιη: ο S&P 500 έχασε πάνω από 10% σε μόλις δύο συνεδριάσεις (3 και 4 Απριλίου) και καθώς τα margin calls έσκαγαν το ένα μετά το άλλο υπονομεύοντας κάθε αίσθηση ελέγχου ή προβλεψιμότητας, ο VIX (ο δείκτης μεταβλητότητας, αυτός του πανικού κατά κάποιους) εκτινάχθηκε στις 52,3 μονάδες! Υπενθυμίζοντας σε όλους τις πιο σκοτεινές στιγμές του 2020, τότε που η λέξη "ασφάλεια" είχε εξαφανιστεί από το λεξιλόγιο της αγοράς…

Όταν επικρατεί πανικός, κανείς δεν ψάχνει στρατηγική· όλοι ψάχνουν σωσίβιο. Ο χρυσός, πιστός στον ρόλο του ως "καταφύγιο” κάθε εποχής κρίσης, ανέβηκε στο ιστορικό ρεκόρ των 3.498 δολαρίων ανά ουγκιά. Το ίδιο γρήγορα, όμως, η τιμή του υποχώρησε ξανά στα $3.300, επιβεβαιώνοντας πως ακόμα και το "σίγουρο” δεν διαρκεί πολύ, όταν το σύστημα βράζει από αβεβαιότητα, φόβο και απληστία. Τα αμερικανικά ομόλογα, κάποτε το απόλυτο safe haven,  βρέθηκαν να αντιμετωπίζουν τη δυσπιστία της αγοράς λόγω του εκρηκτικού δημόσιου χρέους και της αμφιβολίας για την ικανότητα και την θέληση των ΗΠΑ να διατηρήσουν το δολάριο ως ισχυρό νόμισμα και παγκόσμιο αποθεματικό πυλώνα. Οι αποδόσεις ανεβοκατέβαιναν νευρικά, χωρίς πραγματική πυξίδα ή ασφάλεια.

Η εικόνα στην Ευρώπη ήταν εξίσου γκρίζα. Ο DAX και ο FTSE 100 πέρασαν τον μήνα πηδώντας μέρα με την μέρα, από απώλειες σε αδύναμα ριμπάουντ και τούμπαλιν. Η μεταβλητότητα έγινε καθημερινότητα και η ψευδαίσθηση σταθερότητας αντικαταστάθηκε από έναν μόνιμο προβληματισμό: "Τι μπορεί να πάει ακόμη χειρότερα;" Μεγάλα ευρωπαϊκά funds έκλεισαν θέσεις, οι IPO σχεδόν εξαφανίστηκαν από το προσκήνιο, ενώ οι τράπεζες και η τεχνολογία "χοροπηδούσαν” μεταξύ πανικού και ελπίδας. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, κανείς δεν αναζητά ρίσκα. Το μόνο ζητούμενο είναι να μείνει κανείς όρθιος και με ρευστότητα, αγνοώντας τα γρήγορα κέρδη.

Το γεωπολιτικό μέτωπο εν τω μεταξύ, φρόντισε και φροντίζει, να κάνει τα πράγματα ακόμα πιο πολύπλοκα. Η ένταση ανάμεσα σε ΗΠΑ και Κίνα δεν δείχνει να υποχωρεί, με τους δασμούς να λειτουργούν ως μόνιμη απειλή για την παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού. Ακόμη και αυτό το αρχικό, ελπιδοφόρο βήμα της πώλησης των δικαιωμάτων διαχείρισης των λιμένων της Διώρυγας του Παναμά από την Κινεζική CK Hutchison Holdings, στο κονσόρτσιουμ με επικεφαλής την BlackRock, έχει παγώσει πάνω από 2 μήνες τώρα, κι όλα δείχνουν πως οδεύει προς ματαίωση. Η Ευρώπη, με το δικό της ενεργειακό πονοκέφαλο, προσπαθεί να αποφύγει τα χειρότερα, αλλά στην πράξη το μόνο που κάνει είναι να επιλέγει κάθε μέρα ποια ζημιά θα διαχειριστεί πρώτη. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η αμερικανική πολιτική σκηνή παράγει περισσότερη αβεβαιότητα παρά λύσεις, με κάθε δήλωση, διαρροή ή tweet να μπορεί να τινάξει το ταμπλό στον αέρα σε δευτερόλεπτα.

Και τώρα, με τον Μάιο μπροστά μας, δεν πρέπει να υπάρχουν αυταπάτες. Η μοναδική σταθερά είναι η αβεβαιότητα. Οι επενδυτές γνωρίζουν καλά ότι πλέον κανένας μήνας δεν "υπόσχεται” ασφάλεια! Γιατί στις διεθνείς αγορές, κάθε μέρα που θα ξημερώνει, θα αντιπροσωπεύει κι ένα νέο τεστ υπομονής, αντοχής και ψυχραιμίας. Η αγορά τιμωρεί κάθε βιαστικό, κάθε υπεραισιόδοξο και κάθε παίκτη που ψάχνει γρήγορες απαντήσεις. Το 2025 διαλύει οριστικά τα "εύκολα σενάρια” και απαιτεί από όλους ψυχρή λογική, προσεκτική διαχείριση ρευστότητας και γερά νεύρα. Όσοι συνεχίζουν να κυνηγούν το παλιό όνειρο των γρήγορων κερδών, απλώς θα παρακολουθούν τις απώλειες τους να μεγαλώνουν όσο το παιχνίδι σκληραίνει και οι κανόνες αλλάζουν χωρίς προειδοποίηση.

Πέτρος Λάζος

petros.lazos@capital.gr