Εκλογές ΠΑΣΟΚ: Η κεντροαριστερά σε σταυροδρόμι

Οι εσωκομματικές εκλογές του ΠΑΣΟΚ αποτελούν μία κομβική στιγμή για την μελλοντική πορεία του κόμματος και την κατεύθυνση που αυτό θα ακολουθήσει τα επόμενα χρόνια στην διαμορφούμενη πολιτική σκηνή. Ο νυν πρόεδρος, Νίκος Ανδρουλάκης, μετά από μια σειρά εκλογικών αναμετρήσεων όπου δεν υπήρξαν εντυπωσιακές επιδόσεις αλλά ανάμεικτες εντυπώσεις, επιδιώκει να ανανεώσει την ηγεσία του. Τα εκλογικά ποσοστά του κινήματος στις πρόσφατες ευρωεκλογές και εθνικές εκλογές βελτιώθηκαν μεν, ήταν σαφώς κατώτερα των προσδοκιών που ο ίδιος είχε δημιουργήσει δε. Με αποτέλεσμα να βρεθεί αντιμέτωπος με έντονη εσωκομματική κριτική.

Αν και είχε αρχικά δηλώσει ότι δεν θα προχωρήσει σε πρόωρες εσωκομματικές εκλογές, τελικά επέλεξε να επισπεύσει τη διαδικασία, ώστε να αντιμετωπίσει την κλιμακούμενα αυξανόμενη εσωστρέφεια και να εδραιώσει την ενότητα του κόμματος. Αυτή η κίνηση εμφανώς αντανακλά την ευρύτερη ανησυχία του χώρου για την ενότητα της παράταξης, καθώς οι διαφωνίες και οι διαφορετικές προσωπικές και όχι μόνο στρατηγικές μέσα στο κόμμα έκαναν την εμφάνισή τους, απειλώντας ουσιαστικά την συνοχή του.

Σαν κεντρικό σημείο της στρατηγικής του, ο κύριος Ανδρουλάκης έχει θέση την απόρριψη της συνεργασίας είτε με τον ΣΥΡΙΖΑ είτε με τη Νέα Δημοκρατία. Με αυτήν την κίνηση, ο Ανδρουλάκης επιχειρεί να διατηρήσει την αυτονομία του ΠΑΣΟΚ ως μια κεντροαριστερή δύναμη που μπορεί να χαράξει τον δικό της δρόμο, χωρίς να εξαρτάται από άλλους πολιτικούς σχηματισμούς. Ωστόσο, ο ίδιος έχει αναγνωρίσει τα λάθη που έγιναν κατά τη διάρκεια της ηγεσίας του, κυρίως στο πεδίο της πολιτικής επικοινωνίας και της σαφήνειας των μηνυμάτων του κόμματος, τα οποία συχνά υπήρξαν διφορούμενα.

Οι εκλογές θα διεξαχθούν σε δύο γύρους, με τον πρώτο γύρο να λαμβάνει χώρα στις 6 Οκτωβρίου και τον δεύτερο, εφόσον κανένας υποψήφιος δεν εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία, στις 13 Οκτωβρίου. Το διακύβευμα δεν είναι μόνο η επιλογή ηγεσίας, αλλά και η χάραξη μιας νέας πορείας, με στόχο να επανέλθει το κίνημα στο προσκήνιο της πολιτικής ζωής της χώρας. Η εκλογική βάση του κόμματος, αποτελούμενη από μέλη και φίλους, καλείται να παίξει καθοριστικό ρόλο στην επιλογή αυτής της νέας πορείας.

Απέναντι στον Νίκο Ανδρουλάκη βρίσκονται αρκετοί ισχυροί υποψήφιοι, καθένας από τους οποίους προτείνει μια διαφορετική στρατηγική για την ανασύνταξη και το μέλλον του κόμματος. Ένας από τους πλέον προβεβλημένους αντιπάλους του είναι ο Παύλος Γερουλάνος, γόνος μεγαλοαστικής οικογένειας και συγγενής των Παπανδρέου (τρίτος εξάδελφος του Γιώργου Παπανδρέου από την προγιαγιά του Έλλη, αδελφή του Γεωργίου Παπανδρέου, παππού του ΓΑΠ), πρώην υπουργός και προβεβλημένο στέλεχος του κόμματος. Ο Γερουλάνος προβάλλει ως ηγέτης που μπορεί να επαναφέρει το ΠΑΣΟΚ στην κυβερνητική πορεία, υποσχόμενος μια νέα προσέγγιση και ανασύνταξη του κόμματος, με στόχο να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στην πολιτική σκηνή. 

Σημαντικότατη υποψηφιότητα επίσης αυτή της Άννας Διαμαντοπούλου, πρώην υπουργού, Ευρωπαίας επιτρόπου και ιδιαίτερα προβεβλημένου στελέχους επί κυβερνήσεων Σημίτη. Η κυρία Διαμαντοπούλου διεκδικεί την ηγεσία του κόμματος, καλώντας σε έναν ευρύ δημόσιο διάλογο για τον ρόλο της κεντροαριστεράς στη σύγχρονη πολιτική σκηνή, τονίζοντας την ανάγκη εκσυγχρονισμού του κόμματος και διαμόρφωσης μιας σαφούς πολιτικής ταυτότητας που θα ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας. Η υποψηφιότητά της έχει προκαλέσει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς θεωρείται από πολλούς η προσωπικότητα εκείνη που μπορεί να γεφυρώσει τις εσωτερικές αντιθέσεις του κόμματος και να το οδηγήσει σε μια νέα εποχή, πραγματικά ενωμένο. 

Την τετράδα των επικρατέστερων σύμφωνα με τις μετρήσεις, συμπληρώνει η υποψηφιότητα του δημάρχου Αθηναίων Χάρη Δούκα, ο οποίος επικεντρώνεται στην επαναφορά του ΠΑΣΟΚ ως μιας πραγματικά κυβερνητικής δύναμης. Ένα σημείο που τονίζουν και άλλοι υποψήφιοι αλλά όχι στο βαθμό που το κάνει ο κύριος Δούκας. Θεωρεί ότι το κόμμα πρέπει να προσαρμοστεί στις σύγχρονες κοινωνικές και πολιτικές προκλήσεις, προκειμένου να ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη του εκλογικού σώματος. Η ιδιαίτερα κακή (έως κάκιστη) πορεία του σαν Δήμαρχος Αθηναίων και η εμμονή του στην ιδέα ότι μπορεί να ανταπεξέλθει σε δίδυμο ρόλο, άρχοντα του πρώτου δήμου της χώρας και αρχηγού ενός κόμματος εξουσίας, θα του κοστίσει. 

Ο αριθμός των έξι εγκεκριμένων υποψηφιοτήτων συμπληρώνεται από τον Μιχάλη Κατρίνη και την Νάντια Γιαννακοπούλου. Ο πρώτος εκπροσωπεί μια περισσότερο "επιθετική" άποψη, υποστηρίζοντας ότι το ΠΑΣΟΚ πρέπει να ανακτήσει τον ριζοσπαστικό χαρακτήρα των πρώτων χρόνων της δημιουργίας του και να επανασυνδεθεί με την κοινωνική του βάση, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει απομακρυνθεί από το κόμμα, αναζητώντας άλλες πολιτικές επιλογές.  

Παρεμφερείς είναι οι θέσεις της κυρίας Γιαννακοπούλου, η οποία πρεσβεύει μια ανασυγκρότηση του κόμματος με έμφαση στην επιστροφή στις ρίζες του ως πατριωτικό, σοσιαλδημοκρατικό και αντιλαϊκιστικό κίνημα. Τονίζει την ανάγκη το ΠΑΣΟΚ να απευθυνθεί στη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία, που εκτείνεται από τις παρυφές του ΣΥΡΙΖΑ μέχρι της ΝΔ, και να γίνει και πάλι η φωνή του λαού. Πως μπορεί να είναι το ΠΑΣΟΚ αντιλαϊκιστικό κόμμα και να επιστρέψει στις ρίζες του δηλ. τις αρχές του λαοπλάνου Ανδρέα, μόνο η κυρία γνωρίζει… 

Οι εσωκομματικές εκλογές του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ δεν αποτελούν απλώς μια διαδικασία επιλογής νέας ηγεσίας, αλλά και μια ευκαιρία για το κόμμα να επαναπροσδιορίσει ουσιαστικά τον ρόλο του στην ελληνική πολιτική σκηνή. Το αποτέλεσμα αυτών των εκλογών θα καθορίσει αν το ΠΑΣΟΚ μπορεί να ξαναγίνει πρωταγωνιστής, εκπροσωπώντας αυτό την κεντροαριστερά στην Ελλάδα ή αν θα παραμείνει περιθωριοποιημένο, συνεχίζοντας να κοιτά προς το παρελθόν, ενώ κινείται σε μια πολιτική πραγματικότητα που μεταβάλλεται ραγδαία.

Πέτρος Λάζος
petros.lazos@capital.gr