Προβλήματα και λύσεις: Χρόνοι υλοποίησης!

Οι συνεχείς και επαναλαμβανόμενες καθυστερήσεις στην υλοποίηση αποφάσεων και έργων από το Δημόσιο, ήταν και είναι ένα από τα κυριότερα προβλήματα της χώρας. Πρόβλημα το οποίο δεν έλυσε αποτελεσματικά κανείς, όσοι και εάν προσπάθησαν. 

Κάποιες προσπάθειες κατέβαλε και η νυν κυβέρνηση (π.χ. με την αξιολόγηση) αλλά αποδείχτηκαν πολύ κακό για το… ελάχιστο. Όπως όμως γνωρίζουν όλοι όσοι κινούνται στην αγορά και επανειλημμένα εκφράζεται από σημαντικούς παράγοντες της οικονομίας (π.χ. Εξάρχου της Thrinvest, Intrakat κ.λπ., στο πρόσφατο συνέδριο του ΤΜΕΔΕ), πρόκειται για κατάσταση κάτι περισσότερο από απαραίτητο να αλλάξει και ν’ αλλάξει άμεσα και ριζικά. 

Διαφορετικά η Ελλάδα θα χάσει και αυτό τραίνο. Με την πιθανότητα να μην μπορέσει να επιβιβαστεί σε κανένα άλλο μελλοντικά, να παραμένει εξαιρετικά μεγάλη.

Τα μέτρα που σχεδιάζει η κυβέρνηση (και που παρουσίασε σε αποκλειστικό ρεπορτάζ χθες, το Capital.gr) είναι θετικότατα αλλά, μιας και η πλειονότητά τους χρειάζεται τη διαδικασία της αναθεώρησης του Συντάγματος για να θεσμοθετηθεί και να λειτουργήσει, θα αργήσουν εξαιρετικά (4-5 χρόνια). Αλλά η ανάγκη να υπάρξει βελτίωση στους χρόνους που υλοποιούνται πράγματα στη χώρα, είναι άμεση και απόλυτα απαραίτητη. Μόνο τα κέρδη χρόνου που έχουν επιτευχθεί σε όλες τις πλευρές μιας οικονομίας τις τελευταίες δύο δεκαετίες, λόγω των επιτευγμάτων της τεχνολογίας και που η Ελλάδα δεν έχει εκμεταλλευτεί να σκεφτεί κάποιος, καταλαβαίνει ότι δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια. 

Κι όποιος επιμένει στα παλιά συστήματα διοίκησης και διαδικασίες, δεν έχει παρά να ρίξει μια ματιά στις υπόλοιπες βαλκανικές χώρες. Και να υπολογίσει που βρίσκονταν συγκριτικά με την Ελλάδα από πλευράς παραγωγικότητας, βιοτικού επιπέδου κ.λπ. στις αρχές του αιώνα και που βρίσκονται τώρα. Εάν το κάνει ορθολογικά, είναι εξαιρετικά πιθανόν να υποστεί καταθλιπτικό επεισόδιο…

Το πρόβλημα δεν αφορά μόνο τον δημόσιο τομέα αλλά και τον ιδιωτικό, κατά ένα σημαντικό μέρος. Είναι χαρακτηριστικό ότι, με βάση τα πρόσφατα στοιχεία της Eurostat, ενώ οι Έλληνες εργάζονται περισσότερες ώρες από όλους τους υπόλοιπους Ευρωπαίους, τα επίπεδα παραγωγικότητάς τους βρίσκονται (περίπου) στο 1/3 του Ευρωπαϊκού μέσου όρου! Προφανέστατα το μεγαλύτερο μέρος αυτής της κάκιστης απόδοσης, οφείλεται στις παθογένειες του δημοσίου, συμπαρασύροντας και μεγάλο κομμάτι του ιδιωτικού τομέα. Αλλά είναι αδύνατον να μην συμβάλλει και ο δεύτερος με δικές του κακές πρακτικές και… αρρυθμίες.

Άμεσα απαιτητέο ζητούμενο φυσικά, η άμεση αντιστροφή της πρακτικής και η μεγιστοποίηση αλλαγών, στα πλαίσια που επιτρέπει το θεσμικό πλαίσιο και το κράτος Δικαίου. Κι εδώ βέβαια, αρχίζουν τα δύσκολα. Διότι οι παθογένειες δεκαετιών έχουν χτίσει ένα τέτοιο πλέγμα προστασίας των… θεσμικών (θου Κύριε…) οργάνων και διαδικασιών που καλλιεργούν την νοοτροπία της (αδικαιολόγητης) ευθυνοφοβίας και της προστασίας όσων υπερβαίνουν το καλώς εννοούμενο εθνικό συμφέρον, που είναι σχεδόν αδύνατον να πραγματοποιηθούν αλλαγές τέτοιες που να επιφέρουν αισθητό αποτέλεσμα. Τουλάχιστον όχι εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης και άνευ τεράστιου οικονομικού κόστους για τον προϋπολογισμό.

Πολλοί θα σκεφτούν π.χ. "γιατί να μην γίνονται απολύσεις στο δημόσιο;". Η απάντηση είναι απλή: αφενός διότι είναι πρακτικά αδύνατες να πραγματοποιηθούν τελεσίδικα και αφετέρου επειδή το πολιτικό κόστος μπορεί να είναι τόσο μεγάλο, που να προκαλέσει ουσιαστική πολιτική αστάθεια και κατά συνέπεια, σοβαρές περιπέτειες για την περαιτέρω μεταρρυθμιστική πορεία. Οι αμφισβητίες ας θυμηθούν τι συμβαίνει στα πειθαρχικά συμβούλια, τα οποία επί της ουσίας βρίσκονται σε νομικό απυρόβλητο, με επίορκους δημοσίους υπαλλήλους, ψευδορκήσαντες, απατεώνες ακόμη και παιδόφιλους. Ή τι συνέβη στην κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου με το (ουσιαστικά αναγκαστικό) κλείσιμο της ΕΡΤ.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στην Ελλάδα όλοι θέλουν και ζητούν ν’ αλλάξουν τα πάντα εκτός από εκείνα που αφορούν τους ίδιους. Το πρόβλημα εδώ είναι ότι το Ελληνικό δημόσιο αφορά οικονομικά πολλούς, πάρα πολλούς…

Για να αποφευχθούν λοιπόν άγριες και πολύ σοβαρές περιπέτειες, θα πρέπει η επέμβαση να γίνει πολύ προσεκτικά, με εξαιρετική προετοιμασία και από έμπειρους ειδικούς. Δηλαδή να ανατεθεί ο σχεδιασμός σύννομων στρατηγικών ως επιμεριζόμενο έργο σε ομάδες νομικών, κατά το δυνατόν εκτός επίδρασης δημοσίου (το πλέον δύσκολο), που θα φροντίσουν να καταγράψουν έναν οδικό χάρτη μέτρων και πρακτικών που θα μπορούν να εφαρμοστούν χωρίς δικαστικές εμπλοκές.

Οποιαδήποτε άλλη κίνηση θα συναντήσει τεράστια προβλήματα σε κάποια φάση εφαρμογής και θα διαταράξει (έως εμποδίσει) την εξέλιξη των αλλαγών. Η κατά το δυνατόν ηρεμότερη αλλαγή της κατάστασης θα πρέπει να είναι κύριος στόχος, διότι δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο σε προσφυγές και λοιπά ένδικα μέσα, που θα καταναλώσουν (sic) υπερπολύτιμο χρόνο.

Το τραίνο έχει ξεκινήσει ήδη κι αν δεν επιβιβαστούμε οι συνέπειες θα είναι μη αναστρέψιμες, για πάρα, πάρα πολύ καιρό! 

Πέτρος Λάζος
petros.lazos@capital.gr