Ο φόβος του Χρηματιστηρίου

Οι 9 στους 10 στην Ελλάδα στους οποίους θα προσπαθήσει να μιλήσει κάποιος σχετικά με την χρηματιστηριακή επένδυση, θα έχουν στάση είτε απόλυτα αρνητική είτε, στην καλύτερη των περιπτώσεων, επιφυλακτική. Κακώς, κάκιστα πιθανόν, αλλά σίγουρα όχι άδικα! Έχουν συμβεί πολλά, πάρα πολλά στην πάλαι ποτέ οδό Σοφοκλέους. Με αποτέλεσμα να  έχει δημιουργηθεί η αίσθηση πως το Χρηματιστήριο είναι ένα παιγνίδι "στημένο" όπου μόνο να χάσει κάποιος μπορεί.

Φυσικά αυτή η αίσθηση δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Απλά επειδή, αφενός σπάνια οι κερδισμένοι στην διάρκεια του χρόνου "διαφημίζουν" την επιτυχία τους και αφετέρου λόγω του… εξωτικού χαρακτήρα της εκάστοτε κομπίνας (είτε στο χρηματιστήριο, είτε αλλού), δημιουργούνται εντυπώσεις. Και οι εντυπώσεις προκαλούν μεγάλη επιφυλακτικότητα ή και άρνηση…

Βέβαια, εάν υπήρχαν κάποιες προϋποθέσεις, τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά. Δυστυχώς όμως, ακόμη και τα τελευταία χρόνια που οι βασικές οικονομικές έννοιες μπήκαν στην βασική και την μέση εκπαίδευση, ελάχιστη σημασία π.χ. δίνεται να υπάρξει πλήρης γνώση του τι σημαίνει εταιρική κουλτούρα ή ο λόγος ρίσκο/απόδοση ή έστω, να αποκτηθεί σφαιρική αντίληψη των περιεχομένων των οικονομικών καταστάσεων μιας εισηγμένης. 

Οπότε είναι απόλυτα φυσιολογικό να θεωρεί κάποιος ότι π.χ. η απότομη και κατακόρυφη πτώση της τιμής μιας μετοχής έχει να κάνει με "κομπίνα" και όχι με την μικρή και απόλυτα ελεγχόμενη διασπορά των μετοχών. Μην παρεξηγηθώ, τις πλείστες των φορών που παρατηρούνται φαινόμενα "στησίματος" και "μουντζούρη", υπάρχει φωτιά κάτω από τον καπνό. Όμως τίποτε δεν θα μπορούσε να συμβεί, εάν η μετοχή δεν ήταν συγκεντρωμένη "σε λίγα χέρια" και η προσφορά με την ζήτηση, απόλυτα ελεγχόμενες. Που πα’ να πει  ότι κανένας επενδυτής με βασικές γνώσεις δεν θα έπρεπε να έχει σημαντικό αριθμό μετοχών (είτε ως ποσοστό του χαρτοφυλακίου, είτε ως απόλυτο ποσό) στην κατοχή του. Αν όμως δεν έχει λάβει αυτές τις βασικές γνώσεις ποτέ…

Όμοια, πολύ σωστά διαμαρτύρεται κάποιος που αγόρασε μετοχές τραπεζών είτε πριν την κρίση είτε στα πρώτα χρόνια της, με στόχο την μακροχρόνια διακράτηση. Κανείς δεν του μίλησε π.χ. για τον Benjamin Graham ή τον Warren Buffett ή τον Peter Lynch (και πολλούς άλλους) και τους κανόνες με τους οποίους αυτοί επενδύουν μακροχρόνια σε αξία. Βλέπετε η αγορά και διακράτηση από μόνες τους δεν εξασφαλίζουν κέρδος. 

Όχι αν δεν συνοδεύονται κι από άλλα χαρακτηριστικά, τα οποία εξασφαλίζουν την ύπαρξη αξίας, υποτιμημένης κατά την εποχή της αγοράς και υπερτιμημένη κατ’ αυτήν της πώλησης. 

Όπως έχει τονίσει η στήλη κατ’ επανάληψη, η επένδυση είναι εξαιρετικά δύσκολο αντικείμενο ενασχόλησης και η επιτυχία χωρίς την βοήθεια επαγγελματιών και την απόκτηση γνώσεων και εμπειρίας, είναι εξαιρετικά σπάνια, αν όχι αδύνατη για τον μέσο πολίτη που έχει επιλέξει διαφορετικό επάγγελμα και απλά θέλει να τοποθετήσει σε κάποια αγορά, μέρος των εισοδημάτων που περισσεύουν. 

Υπάρχουν βέβαια και οι εξαιρέσεις. Όπως π.χ. του George Soros! Που κι αυτός όμως, για να φθάσει σε πραγματικά μεγάλες επιτυχίες, χρειάστηκε το ταλέντο και τις γνώσεις επαγγελματιών όπως Jim Rogers, ο Stanley Druckenmiller κ.ά. Σημειωτέον δε ότι, αντίθετα από τα θρυλούμενα λόγω του κάζου στην Τράπεζα της Αγγλίας και ορισμένων άλλων "γρήγορων" που τον έκαναν διάσημο, τα funds του πάντα ήταν κατ’ εξοχή  επενδυτές μακροπρόθεσμου ορίζοντα. Οι εξαιρέσεις όμως, εμφανίζονται μόνο για να επιβεβαιώσουν την ύπαρξη και την αναγκαιότητα εφαρμογής των κανόνων. 

Ανακεφαλαιώνοντας, η δυσπιστία που πολλοί έχουν απέναντι στο ΧΑ, είναι δικαιολογημένη. Δεν υπάρχει όμως κανένας λόγος να στέκεται εμπόδιο στην εκμετάλλευση των ευκαιριών που παρουσιάζουν οι αγορές. Αφενός διότι εκτός της Λεωφόρου Αθηνών, υπάρχουν δεκάδες άλλες κεφαλαιαγορές, αφετέρου διότι εάν ένας επενδυτής τηρήσει τις βασικές αρχές, έχει υψηλότατες πιθανότητες να βγει σημαντικά κερδισμένος, στην διάρκεια του χρόνου. 

Είναι η διαδρομή που έχουν κάνει εκατομμύρια άνθρωποι σε όλον τον πλανήτη στο παρελθόν, είναι η επιλογή που θα κάνουν πολύ περισσότεροι και περισσότερες στο μέλλον.

Πέτρος Λάζος
petros.lazos@capital.gr