Η μαγική λέξη!

Ψηφίζεται αύριο στην ολομέλεια του Κοινοβουλίου, το νέο φορολογικό νομοσχέδιο. Ο τίτλος του "Μέτρα για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής"! Τίτλος ο οποίος πράγματι περιγράφει το περιεχόμενο, με ακρίβεια! Όχι όμως υπό το πρίσμα που θα έπρεπε…

Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει πάρα πολλά σωστά μέτρα και οπωσδήποτε συμβάλλει σημαντικά στον περιορισμό της φοροδιαφυγής. Π.χ. κανένας άνθρωπος που ζει στον πλανήτη… Ελλάδα, δεν μπορεί να αρνηθεί πως υπάρχει σημαντικό ποσοστό παραοικονομίας που προέρχεται κυρίως από φοροδιαφυγή.

Κανείς που ζει σε αυτήν τη χώρα και κινείται στην αγορά, δεν μπορεί ν’ αρνηθεί πως υπάρχουν κατηγορίες ελεύθερων επαγγελματιών που φοροδιαφεύγουν. Αν και, όπως συνήθως συμβαίνει στην χώρα όπου το "παραμύθι" είναι βασική παράμετρος της καθημερινότητας, αυτή δεν βρίσκεται στα επαγγέλματα που πιστεύουν πολλοί! Σύμφωνα με την λίστα μέσων όρων τζίρου (sic) και φορολογητέου ανά ΚΑΔ, που έδωσε στην δημοσιότητα η ΑΑΔΕ, π.χ. ιατροί, μηχανικοί και δικηγόροι δηλώνουν περιθώρια κέρδους αρκετά μεγαλύτερα του 40%! Σε εντυπωσιακά χαμηλά ετήσια έσοδα (τζίρους) βέβαια, οι τελευταίοι (€23.320, μέσα στην πεντάδα των μικρότερων ποσών που δηλώνονται). Ενώ π.χ. οι επιχειρήσεις που ανήκουν στους 38 ΚΑΔ που αντιπροσωπεύουν τις δραστηριότητες λιανικού εμπορίου, παρουσιάζουν Μ.Ο. περιθωρίου κέρδους στο 4%, παρά τους υψηλούς τζίρους που δηλώνουν (Μ.Ο. €128.827).

Ως γενική παρατήρηση λοιπόν, φοροδιαφυγή υπάρχει στη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα. Πιθανότατα σε άλλα επαγγέλματα από αυτά που όλοι νομίζουν, αλλά υπάρχει! Αδιαμφισβήτητα! Οι αριθμοί είναι αδιάψευστοι μάρτυρες, κανονικοί "καταπέλτες". Κι επειδή μιλάμε για φοροδιαφυγή πολύ χαμηλού προφίλ και εκατοντάδες χιλιάδες "δράστες", δεν είναι δυνατόν αυτή να εντοπιστεί και να εξατομικευτεί, μέσα από τεχνικές ελέγχου.

Ακόμη και εάν θεωρήσουμε πως η ΑΑΔΕ είχε τα τεχνικά μέσα (δεν τα έχει ακόμη, θα τα αποκτήσει σε ορατό ορίζοντα) για να πραγματοποιήσει τους σχετικούς ελέγχους, στερείται των ανθρώπινων πόρων που απαιτούνται. Για να το πούμε απλά, δεν υπάρχουν οι δεκάδες χιλιάδες έμπειρων εφοριακών που χρειάζονται για να ελέγξουν τις εκατοντάδες χιλιάδες των… ύποπτων. Επιπρόσθετα, είναι πρακτικά αδύνατον να πραγματοποιηθούν τέτοιου βαθμού έλεγχοι, χωρίς προσωπική επαφή. Η οποία ως πρακτική, έχει αποδειχτεί περίτρανα και διαχρονικά πως ενέχει σοβαρότατους κινδύνους εμφάνισης φαινομένων διαφθοράς. Το προς νομοθέτηση σχέδιο, προσπαθεί να τ’ αποφύγει όλα αυτά θέτοντας τον έλεγχο μόνο ως προϋπόθεση για την αμφισβήτηση του τεκμαρτού φόρου. Φυσικά, πουθενά δεν αναφέρεται πως θα πάψουν οι γνωστοί δειγματοληπτικοί, οι οποίοι όμως πολύ δύσκολα μπορούν να ξεπεράσουν κάποιες χιλιάδες περιπτώσεων. Σαφέστατα όμως, σε σύντομο διάστημα θα υπάρχει η δυνατότητα για μηχανογραφικές διασταυρώσεις μερικών στοιχείων και όχι των πλήρων δηλώσεων. Οπότε κάποιοι θα βρεθούν προ εκπλήξεων, για την αποτελεσματικότητα και την ακρίβεια αυτής της τεχνικής! 

Το νομοσχέδιο λοιπόν, πράγματι καταπολεμά την φοροδιαφυγή. Το πρόβλημα έγκειται στο ότι η καταπολέμηση αυτή, σταματά στην είσπραξη επιπλέον εσόδων από τους… παραβατικούς (sic) φορολογουμένους, χωρίς να κάνει το παραμικρό για την επίλυση του προβλήματος μακροπρόθεσμα. 

Εισάγει μία σειρά από τεχνικές-μέτρα που "ζορίζουν" τους φοροφυγάδες, χωρίς αυτοί να έχουν πολλές δυνατότητες "διαφυγής", αυτό είναι βέβαιο. Εξ ου και οι τόσο έντονες διαμαρτυρίες των μυριάδων φιλελεύθερων, της χώρας που δεν είχε ποτέ μέχρι σήμερα φιλελευθερισμό! Πρόκειται όμως για λάθος στρατηγική! Έχει αποδειχτεί διαχρονικά και πέραν πάσης αμφιβολίας, ότι για να υπάρξει διατηρήσιμος περιορισμός της φοροδιαφυγής, απαιτείται η ανάπτυξη φορολογικής συνείδησης. Και για να έχουμε πραγματική δημιουργία φορολογικής συνείδησης, είναι πιο απαραίτητο από απαραίτητο, να έχει προηγηθεί η παροχή κινήτρων προς τους φορολογούμενους, για να είναι ειλικρινείς απέναντι στο κράτος και δηλώνουν το σύνολο των εισοδημάτων.

Το είδος των κινήτρων και ο τρόπος δημιουργίας τους αποτελούν μια τεράστια συζήτηση, που ξεφεύγει κατά πολύ από τις δυνατότητες ενός άρθρου λίγων εκατοντάδων λέξεων. Χρειάζεται να σχεδιαστούν, να θεμελιωθούν και να διατηρηθούν, πολλά! Ανταποδοτικότητα των φόρων, δίκαιη κατανομή των βαρών, πλούσια και πλήρης παροχή υπηρεσιών στον πολίτη και πολλά άλλα. 

Όλα αυτά συνοψίζονται στην μαγική λέξη "κίνητρα". Ώστε ο πολίτης να ΜΗΝ ΘΕΛΕΙ να φοροδιαφύγει, διότι θα ξέρει ότι αυτό θα είναι σε βάρος τόσο του ίδιου, όσο και των παιδιών του. Όχι στα λόγια αλλά στην πράξη.

Δυστυχώς, το νέο φορολογικό νομοσχέδιο δεν προχωρά ούτε εκατοστό προς αυτήν την κατεύθυνση. Αλλά για να είμαστε δίκαιοι, επιλύει αποτελεσματικά το πρόβλημα για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα. Ας ευχηθούμε να είναι μεγάλο…

Πέτρος Λάζος
petros.lazos@capital.gr