Δύση ή Βαλκανιστάν;

Ευρύτατη συζήτηση γίνεται τις τελευταίες ημέρες για τον τρόπο με τον οποίο  θα χρεώνονται οι καταναλωτές ηλεκτρικού ρεύματος από την 1η Ιανουαρίου 2024. Συζήτηση που, λίγο έως πολύ, επικεντρώνεται σε διαμαρτυρίες. Διαμαρτυρίες επειδή η χώρα ξεφεύγει από ένα απαρχαιωμένο, ανελαστικό και μη αποτελεσματικό σύστημα υπολογισμού τιμών και προχωρά σε ένα νέο, με πολύ περισσότερες επιλογές. 

Το νέο σύστημα έχει μόνο ένα μειονέκτημα: απαιτεί από τον καταναλωτή να διερευνήσει διεξοδικά και με επιμέλεια, τι τον συμφέρει περισσότερο. Αυτό φυσικά σημαίνει ότι θα πρέπει να "κουράσει" το θέμα.

Αντίστοιχα στο νέο φορολογικό νομοσχέδιο π.χ., υπάρχει η δυνατότητα επιλογής του τρόπου φορολόγησης, υπό μοναδική προϋπόθεση ότι ο φορολογούμενος θα αναλάβει την ευθύνη των πράξεων του και θα δεχθεί έλεγχο, από την εφορία. Διαφορετικά θα πρέπει να αποδεχθεί τον φόρο. 

Εδώ η διαμαρτυρία επικεντρώνεται στο "άδικο" της τεκμαρτής φορολόγησης και στον μύθο που θέλει τον έλεγχο της εφορίας να είναι απλά μία διαδικασία που χρησιμοποιούν τα στελέχη της ΑΔΑΕ, για να αποσπάσουν… προσωπικά οφέλη. Κάτι που σίγουρα συνέβαινε κατά κόρον πριν κάμποσα χρόνια αλλά πλέον είναι πολύ δύσκολο να γίνει. Ακόμη κι αν υποθέσουμε πως η πρακτική εξακολουθεί να υπάρχει, είναι απίθανο να είναι διαδεδομένη. Τα σύγχρονα εργαλεία ελέγχου και η ελαχιστοποίηση της προσωπικής επαφής με τις ΔΟΥ, έχουν καταστήσει τις συγκεκριμένες πρακτικές ασύμφορες, για όλους. Εκτός εάν μιλούμε για φορολογητέα ύλη 7, 8 ή και 9 ψηφίων, που φυσικά δεν μπορεί να αφορά ελεύθερο επαγγελματία ή ατομική επιχείρηση.

Το πιο αστείο σε αυτή την περίπτωση είναι πως πολλοί από τους διαμαρτυρόμενους, κατηγορούν το οικονομικό επιτελείο για ενέργειες αντίθετες στον… φιλελευθερισμό. Λες και το συγκεκριμένο δόγμα δεν έχει ως βασικές αρχές του την ελεύθερη βούληση και την ελευθερία επιλογής. Το πράγμα δε, γίνεται πραγματικά φαιδρό όταν σκεφτεί κανείς τα ποσοστά αποδοχής που συγκεντρώνει το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, παράλληλα με εκείνα που δείχνουν την αντίληψη της ευρύτερης κοινωνίας περί της φορολογικής συνείδησης αυτών που αφορά! Μιλάμε για ποσοστά… σοβιέτ,  βορείως του 80%!!!

Προφανώς, κάποιοι έχουν περίεργη αντίληψη για το τι σημαίνει Δημοκρατία το 2023...

Παρόμοια είναι η κατάσταση, στο πλέον φλέγον οικονομικό ζήτημα των τελευταίων 2,5 χρόνων, την ακρίβεια των προϊόντων πρώτης ανάγκης (και όχι μόνο). Διαμαρτύρονται οι πάντες, και όχι άδικα. Οι τιμές πραγματικά σε πολλές περιπτώσεις, έχουν πραγματοποιήσει άλματα. Εξωφρενικά άλματα!

Αλλά ελάχιστοι έως κανείς, ακόμη και ο γράφων, μπαίνουμε στη διαδικασία να ασκήσουμε όλες τις δυνατότητες που μας παρέχει η ελεύθερη αγορά. Αποφεύγουμε σαν το διάολο το λιβάνι να ψάξουμε την πραγματικά χαμηλότερη τιμή, σε σχέση με την προσφερόμενη ποιότητα. Εκούσια ή ακούσια αγνοώντας την πραγματικότητα πως η Ελλάδα είναι μικρή αγορά, οι εταιρείες έχουν δυσκολία να επιτύχουν επιδραστικές οικονομίες κλίμακος και, προκείμενου να τιμολογήσουν όσο χαμηλά τιμολογούν σε άλλες χώρες, απαιτείται η μεγαλύτερη δυνατή πίεση. Όταν όμως η πίεση από τον καταναλωτή είναι ανύπαρκτη...

Όλα τα παραπάνω παραδείγματα δεν αποτελούν τίποτε περισσότερο από εκδήλωση μια νοοτροπίας που υπάρχει σε πολλές χώρες ακόμη. Παλιότερα υπήρχε σε πολύ περισσότερες αλλά ο εκσυγχρονισμός και η καινοτομία την άλλαξαν. Η νοοτροπία αυτή θέλει τους πάντες να ζητούν επίμονα αλλαγές σε όλα τα πεδία ζωής στη χώρα, αλλά κάθετη άρνηση της παραμικρής αλλαγής σε όσα αφορούν τον καθένα προσωπικά.

Είναι γνωστή και ως "άρνηση" στο ξεβόλεμα: "Όλα χρειάζεται ν’ αλλάξουν! Εκτός από εκείνα που έχουν να κάνουν μ’ εμένα. Εγώ καλά είμαι! Μην με ακουμπάτε"

Μήπως ήρθε η ώρα ν’ αλλάξουμε κάποιες λογικές κι εδώ; Μήπως χρειάζεται να μην ρωτάμε πια τι κάνει το κράτος για εμάς, αλλά τι κάνουμε εμείς για να έχουμε πραγματικό κράτος, πραγματική φιλελεύθερη Δυτική Δημοκρατία και όχι… Βαλκανιστάν;

Πέτρος Λάζος
petros.lazos@capital.gr