"Πότε πουλάμε, θείο;"

H παραγωγική και αποτελεσματική ενασχόληση με τις αγορές, απαιτεί μεγάλη ευρύτητα και βάθος γνώσεων ταυτόχρονα με πολύχρονη εμπειρία, πάνω στις αρχές και τους κανόνες που τις διέπουν.

Μία από τις βασικότερες και πλέον σημαντικές αυτές αρχές, είναι και η συνείδηση πως οι στρατηγικές που πρέπει να εφαρμόζει ένα μικρομεσαίο χαρτοφυλάκιο για να κερδίζει, είναι εντελώς διαφορετικές από εκείνες που οφείλει να χρησιμοποιεί ένα πραγματικά μεγάλου μεγέθους. Κυρίως διότι οι κινήσεις μεγάλων όγκων μετοχών επηρεάζουν τις τιμές για πολύ μεγαλύτερο διάστημα των λίγων λεπτών και, πολλές φορές, αφήνουν ανεξίτηλα σημάδια στη μεσομακροχρόνια πορεία τους. Γεγονός που καθιστά την επίτευξη της επιθυμητής μέσης τιμής, ένα πολύπλοκο και δύσκολο εγχείρημα.

Φυσικά, εκτός από τα παραπάνω, υπάρχουν και πολλά άλλα ζητήματα που χρειάζεται να ληφθούν υπόψη στο πλαίσιο μιας χρηστής διαχείρισης. Π.χ. η ρευστότητα και το βάθος που διαθέτει η συγκεκριμένη αγορά, στο συγκεκριμένο επενδυτικό μέσο τη συγκεκριμένη εποχή, είναι κάτι περισσότερο από σημαντικά. Μια λάθος κίνηση μπορεί να κοστίσει πολλά δισεκατομμύρια σε πολύ περισσότερους, πέρα από τους συμμετέχοντες στις συγκεκριμένες συναλλαγές. Επιπλέον, στην εξίσωση μπαίνουν θέματα όπως η υπάρχουσα (ή μη) ρευστότητα του κυρίου των μετοχών, οι προοπτικές των χαρτιών που θα πουληθούν συγκριτικά με εκείνα που θα μπορούσαν να αγοραστούν, η γενικότερη στρατηγική του χαρτοφυλακίου και πολλά άλλα.

Σε όλα αυτά προσθέστε και βασικές παραμέτρους όπως ότι για να πωληθεί μία θέση θα πρέπει ο αγοραστής να "βλέπει μέλλον στο χαρτί" και να αναμένει σημαντικά κέρδη, σε ορατό χρονικό ορίζοντα (5έτη;)! Με την πρόσθετη δυσκολία πως οι αγοραστές μεγάλων θέσεων, συνήθως είναι έμπειροι επενδυτές, που δύσκολα θα παρασυρθούν από υπέρμετρο ή/και μη ρεαλιστικό ενθουσιασμό.

Γενικά, όπως όλα όσα συμβαίνουν στις αγορές, η πρακτική αγοράς ή πώλησης πραγματικά μεγάλων θέσεων αποτελούν ένα μείγμα επιστήμης, σοφίας, ικανότητας διαχείρισης και τέχνης. Όταν δε η θέση ανήκει σε δημόσιο χαρτοφυλάκιο, τα πράγματα δυσκολεύουν ακόμη περισσότερο, μιας και τίθενται θέματα επίδρασης της όποιας επενδυτικής απόφασης στην ευρύτερη κοινωνία (αξία επενδύσεων ασφαλιστικών και συνταξιοδοτικών φορέων, ΠΔΕ κ.ά.)

Η περίπτωση της μερικής (μέχρι τώρα) πώλησης από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας των μετοχών που προέκυψαν από τις επαναλαμβανόμενες ανακεφαλαιοποιήσεις των συστημικών τραπεζών κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους, εκτός από όλα όσα προαναφέρθηκαν, επηρεάζεται και από το γεγονός ότι η διακράτηση των θέσεων έχει ένα σημαντικό, ανελαστικό αλλά μη αναγκαίο κόστος, καθώς το ΤΧΣ είναι ένας φορέας που δεν έχει άλλες αρμοδιότητες πλην της διαχείρισής τους, ούτε θα μπορούσε ποτέ να μετατραπεί π.χ. σε ένα διαχειριστή ευρύτερων θέσεων του δημοσίου, καθώς υπάρχει το Υπερταμείο και οι "θυγατρικές" του.

Σαφώς η κρίσιμη ερώτηση είναι εάν είναι σωστή η απόφαση πώλησης των μετοχών τη δεδομένη στιγμή ή όχι. Ερώτηση στην οποία η απάντηση είναι βέβαια, αυτή που είναι πάντα σε αυτά τα ζητήματα, όταν μιλάμε για τις αγορές: "Κάνε με μάγο, να σε κάνω πλούσιο"!

Από εκεί και πέρα ακούγονται πολλές μπούρδες και αρλούμπες σχετικά με το τι θα έπρεπε ή μπορούσε να γίνει, αν ήταν η κίνηση βλαβερή για τα συμφέροντα του δημοσίου και κάμποσα άλλα ευτράπελα, που κάνουν όσους έχουν πραγματική εμπειρία από διαχείριση χαρτοφυλακίου, να σκάνε στα γέλια.

Π.χ. πολλοί αναρωτιόνται αν θα μπορούσε να διακρατήσει περισσότερο χρόνο τις μετοχές των τραπεζών το ΤΧΣ (ή κάποιος άλλος φορέας) και να πουλήσει πολύ ακριβότερα, μιας και οι προοπτικές της οικονομίας είναι πολύ καλές κ.λπ. Η απάντηση είναι πως φυσικά και θα μπορούσε, αλλά εάν και κατά πόσο αυτό θα ήταν σώφρον; Πρόκειται για μία πολύ μεγάλη συζήτηση. Διότι με δύο πολέμους να μαίνονται στην Ευρώπη και πέριξ, όσο καλές κι αν είναι οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, το ρίσκο είναι κάτι περισσότερο από αξιόλογο. Εάν δε σε αυτή την πραγματικότητα προστεθούν και οι έκτακτες ανάγκες χρηματοδότησης που προκάλεσαν Daniel και Elias, σε μια οικονομία που ανακάμπτει από μακροχρόνια κρίση χρέους, το πράγμα είναι κάτι παραπάνω από ξεκάθαρο. Προσωπικά θα "ξεφόρτωνα" όσο καλύτερα μπορούσα. Όσοι έχουν ξεθωριάσει τουλάχιστον ένα πληκτρολόγιο δίνοντας εντολές, ξέρουν και δεν ξεχνούν πως "η μάνα του Χοσέ, δεν έκλαψε ποτέ". Και στη συγκεκριμένη εποχή, υπό τις δεδομένες συνθήκες, εάν προκύψει απρόοπτο, η πόρτα θα είναι πολύ στενή και η συγκεκριμένη "μάνα του Χοσέ" πολύ, πολύ… τροφαντή! Τόσο που πιθανότατα δεν θα κατάφερνε ποτέ να βγει, εάν προέκυπτε το απευκταίο. Τότε φυσικά, όλοι οι πανέξυπνοι θα ασκούσαν κριτική γιατί δεν έγινε νωρίτερα η πώληση! Γνωστά πράγματα...

Άλλοι πάλι ζητούν "να πληρώσουν οι μέτοχοι"! Ξεχνώντας πολύ βολικά ότι αφενός οι μέτοχοι πλήρωσαν εμμέσως πλην σαφώς με το PSI και αφετέρου πως, εάν "πλήρωναν" οι μέτοχοι, αυτό θα σήμαινε υποχρεωτικά "κούρεμα" έως και εξαΰλωση των καταθέσεων. Διότι περίπτωση να βρουν οι μέτοχοι, μεγάλοι και μικροί, τα €45 δισ. (περίπου), τα οποία απαιτήθηκαν συνολικά για να μην καταρρεύσει το τραπεζικό σύστημα, δεν υπήρχε! Ούτε μία στο εκατομμύριο, που έλεγε και κάποια ψυχή...

Το πλέον γελοίο επιχείρημα κατά της ρευστοποίησης των θέσεων του ΤΧΣ όμως, είναι άλλο. Εκείνο που συγκρίνει τη στάση άλλων χωρών που κατόρθωσαν να ανακτήσουν τα χρήματα με τα οποία διέσωσαν τις τράπεζες τους, κάποιες με κέρδος κιόλας. Όσοι το χρησιμοποιούν βέβαια, "ξεχνούν" βασικές και κρίσιμες παραμέτρους. Όπως π.χ. ότι οι χώρες αυτές δεν είχαν πρόβλημα κρατικού χρέους αλλά βρέθηκαν σε κρίση από διαφορετικές αιτίες, λόγου χάριν εξαιτίας φουσκωμένου Real Estate. Ή πως τα χρήματα που χρειάστηκε να διαθέσουν, ήταν πολύ λιγότερα ως ποσοστό του ΑΕΠ τους, συγκριτικά με εκείνα που ήταν υποχρεωμένη να δώσει η Ελλάδα. 

Τα €45 δισ. αποτελούν ποσοστό μεγαλύτερο του 20% του ελληνικού ΑΕΠ, στο ξέσπασμα της κρίσης, το 2008. Ενώ το (σχεδόν) $1 τρισ. που διέθεσαν οι ΗΠΑ για να διασώσουν τράπεζες, ασφαλιστικές, Fannie Mae και Freddie Mac, είναι μεν υπερεικοσαπλάσιο, αλλά δεν πλησιάζει καν το 10% του ύψους του Αμερικανικού ΑΕΠ, στο ξέσπασμα της κρίσης των subprimes, το 2006!

Λέγονται και γράφονται πάρα πολλά για το θέμα. Κυρίως από τους γνωστούς επιδημιολόγους που έγιναν σεισμολόγοι, μετά μεταπήδησαν κι έγιναν οικονομολόγοι και τώρα, αφού πέρασαν κι από κάμποσες άλλες… "ειδικότητες", έγιναν ΚΑΙ επαγγελματίες διαχειριστές κεφαλαίου! Με αποτέλεσμα ν’ ασχολείται η χώρα ολάκερη, εάν κουνιούνται οι βάρκες στην Πειραϊκή! Για μία ακόμη φορά!

Αν έχουμε όμως φτάσει, στο σημείο αυτό να το θεωρούμε Δημοκρατία, καλά να πάθουμε...

Πέτρος Λάζος
petros.lazos@capital.gr