Η ακρίβεια κι εμείς!

Εδώ και τέσσερα χρόνια σχεδόν, η Ελλάδα και το 90% του υπόλοιπου πλανήτη ζουν μέσα σε ένα κύμα συνεχών ανατιμήσεων, που έχει οδηγήσει τις τιμές σε δυσθεώρητα ύψη, που καθιστούν τη διαβίωση των χαμηλών εισοδημάτων από δύσκολη έως προβληματική. 

Στη χώρα μας, μάλιστα, υπό κανονικές συνθήκες το πρόβλημα θα έπρεπε να έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο, λόγω της υπερδεκαετούς κρίσης χρέους που έχει προηγηθεί. Αυτή ακριβώς η κρίση όμως, αποδείχθηκε τελικά άκρως ευεργετική μιας και οι αλλεπάλληλες κρίσεις από το 2020 και ύστερα, την βρήκαν σε πολύ καλύτερη κατάσταση απ' ό,τι θα περίμενε κανείς κανονικά την οικονομία της χώρας που βρίσκεται στην νότια άκρη της Βαλκανικής! Κατάσταση που οφείλεται, κυρίως, στις λαομίσητες, αλλά εξαιρετικά αποτελεσματικές, πολιτικές περικοπών και εξορθολογισμού του κράτους.

Παρόλα αυτά, ο πολύ υψηλός πληθωρισμός αρχικά και η ακρίβεια συγκεκριμένων, απαραίτητων για την καθημερινή διαβίωση ειδών που επιμένει σήμερα, έπληξαν αισθητά την οικονομία. Ενώ η δεύτερη εξακολουθεί ν’ αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για τη συνέχεια της θετικής πορείας των μεγεθών τα τελευταία χρόνια.

Η κυβέρνηση έχει κατορθώσει μεν αφενός να κρατήσει το τέρας σε λογικά επίπεδα και αφετέρου να ενισχύσει εκείνους που είχαν και έχουν το μεγαλύτερο πρόβλημα, όντας οι αδύνατοι. Θα μπορούσε να κάνει περισσότερα; Όχι ιδιαίτερα! Καλύτερα ίσως, αλλά και πάλι χωρίς να υπάρξουν δραματικές διαφοροποιήσεις, στο αποτέλεσμα. 

Ίσως κάποια κονδύλια να έπρεπε να διαμοιραστούν διαφορετικά, ίσως οι έλεγχοι να είχαν ένα διαφορετικό ύφος και μέθοδο κ.ο.κ. Όμως αυτού του τύπου οι λεπτομέρειες δεν προκαλούν ποτέ συνταρακτικές αλλαγές στον τελικό απολογισμό. Και τη διατήρηση του πληθωρισμού κάτω από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε μια χώρα που παραδοσιακά το "τέρας" κάνει πάρτι, δεν το λες μικρό επίτευγμα.

Αυτό το επίτευγμα όμως δεν σημαίνει ότι όλα βαίνουν καλώς και δεν πρέπει/χρειάζεται να γίνουν πράγματα που θα βελτιώσουν την κατάσταση. Απλά είναι αναγκαίο να θυμόμαστε πρώτον ότι το κράτος έχει πλέον εξαντλήσει σε σημαντικό βαθμό τα περιθώρια κινήσεων του, ότι ελάχιστα περισσότερα έχει την δυνατότητα να κάνει και δεύτερον πως η επισήμανση της Christine Lagarde πως "οι τιμές δεν θα επιστρέψουν ποτέ στα προ κρίσης επίπεδα", είναι απόλυτα ρεαλιστική και το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να την αποδεχθούμε, ώστε να έχουμε ρεαλιστική αντίληψη της κατάστασης.

Από το σημείο αυτό και ύστερα, τα πράγματα είναι σχετικά απλά. Το κράτος μπορεί να κάνει δύο πράγματα μόνο πέρα από τη συνέχιση των ελέγχων:

Α. να αυξήσει την παροχή κινήτρων προς τις επιχειρήσεις για την αύξηση του ανταγωνισμού μεταξύ τους, φροντίζοντας η ζήτηση να είναι αντιπροσωπευτική της κατάστασης της οικονομίας και 

Β. ενισχύοντας την διάδοση και την λειτουργία του καταπληκτικού εργαλείου που αποκαλείται e—καταναλωτής και το οποίο μπορεί να αλλάξει τις ισορροπίες στην αγορά, κυριολεκτικά.

Μετά από αυτά το βάρος της αντιμετώπισης του κινδύνου που λέγεται ακρίβεια, πέφτει στα χέρια της κοινωνίας, δηλαδή των επιχειρήσεων και των καταναλωτών. Οι πρώτες οφείλουν να συνεχίσουν και να εντείνουν την προσπάθεια ουσιαστικής υλοποίησης του κοινωνικού τους ρόλου που, αντίθετα από τα θρυλούμενα, είναι η σταθερότητα και η αποτελεσματική λειτουργία της αγοράς. Μέσα από αυτές έρχεται η βιώσιμη κερδοφορία και όχι από τις κατάπτυστες πρακτικές που παρατηρούνται κατά καιρούς  από ορισμένες από αυτές.

Οι δεύτεροι, όλοι εμείς που κάποιες φορές τον μήνα πιάνουμε ένα καρότσι, ένα καλάθι ψώνιων και τριγυρνάμε μέσα σε διάφορα καταστήματα, έχουμε την υποχρέωση να προσπαθήσουμε περισσότερο, να πιέσουμε τις επιχειρήσεις να ανταγωνιστούν. Δεν είναι εύκολο και χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια και θέληση όταν π.χ. επιστρέφεις κατακουρασμένος από τη δουλειά και βλέπεις (είτε επιτόπου, είτε στην εφαρμογή του υπουργείου) ότι πρέπει να πας σε δύο super market και όχι ένα για να πετύχεις την καλύτερη τιμή, αλλά είναι απαραίτητο να το κάνουμε! Όλοι και συνεχώς! Η εμπειρία από τις τιμές των καυσίμων τις τελευταίες εβδομάδες, λέει πολλά και δίνει το καλύτερο παράδειγμα.

Αν κάνουμε όλοι αυτό που χρειάζεται, το αποτέλεσμα δε θα αργήσει να έρθει. Ο κίνδυνος θα πάψει να είναι τόσο πιθανός και η κατάσταση σιγά-σιγά θα βελτιωθεί, περαιτέρω. Εάν δεν το πράξουμε, απλά θα πηγαίνουμε γυρεύοντας! Τότε είναι πιθανόν να βρούμε πολύ χειρότερα από αυτά που γυρέψαμε αρχικά…

Πέτρος Λάζος
petros.lazos@capital.gr