Έρχονται ανατροπές με την Τουρκία

Του Κώστα Στούπα

1) Έρχονται ανατροπές με την Τουρκία

Mετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, τις απειλές της Κίνας προς την Ταϊβάν, τις διεισδύσεις της Τουρκίας σε Λιβύη και Συρία στην κατηγορία των αναθεωρητικών δυνάμεων εισήλθαν και οι ΗΠΑ του Τραμπ.

Οι πρόσφατες  απειλές του νέου Αμερικάνου προέδρου εναντίον Καναδά, Γροιλανδίας και Παναμά, ενταφιάζουν και επίσημα την ιστορική περίοδο που λειτουργούσε, έστω και κατ’ επίφαση, με βάση το διεθνές δίκαιο και τους εθιμικούς κανόνες καλής γειτονίας.

Φαίνεται πως εισερχόμαστε σε μια περίοδο ωμού ρεαλισμού όπου ο καθένας θα επιδιώκει το συμφέρον του με βάση την ισχύ του χωρίς να χρειάζεται να απολογηθεί στην διεθνή κοινότητα ή σε κάποιον άλλον για τις πράξεις του.

Οι εξελίξεις αυτές δεν ευνοούν τις μικρές χώρες που έχουν διαφορές με ισχυρούς γείτονες, ούτε τις χώρες που δέχονται αμφισβητήσεις της εθνικής τους κυριαρχίας και εναποθέτουν ελπίδες στη διεθνή κοινότητα και το διεθνές δίκαιο. Η αμφισβήτηση των διεθνών συμφωνιών και των διεθνών κανόνων από όλες τις ισχυρές δυνάμεις του πλανήτη αναμένεται να ανοίξει την όρεξη και στις μικρότερες δυνάμεις με αποτέλεσμα ο κόσμος να κάνει ένα βήμα εγγύτερα προς το διεθνές χάος.

Η Ελλάδα τις τελευταίες δεκαετίες προσπαθούσε να ελέγξει τις τουρκικές αμφισβητήσεις και προκλήσεις με τρεις διαφορετικούς και αλληλοσυμπληρωματικούς τρόπους. Ο πρώτος ήταν μέσω της συμμετοχής σε συνασπισμούς όπως το ΝΑΤΟ και η Ε.Ε. Στο βαθμό που το ΝΑΤΟ μετέχει και η Τουρκία η προστασία που προσέφερε η συμμαχία ήταν η διασφάλιση του status quo προκειμένου να μην διαταραχθεί η ισχύς της συμμαχίας στην περιοχή. Στα πλαίσια της διασφάλισης της ισχύος της συμμαχίας το ΝΑΤΟ και οι ΗΠΑ σύστηναν στις δυο πλευρές να λύσουν τις διαφορές τους με ειρηνικό τρόπο. Επί της ουσίας μεταθέτουν την επίλυση στο μέλλον.

Στην περίπτωση της Ε.Ε. η Ελλάδα ήλπιζε στην κοινοτική αλληλεγγύη μεταξύ των εταίρων με την προσδοκία πως κάποτε μπορεί να υπάρξει ενιαία εξωτερική και αμυντική πολιτική της Ε.Ε. Η Ελλάδα ελπίζει πως σε ένα τέτοιο πλαίσιο οι ελληνοτουρκικές διαφορές θα εξελιχθούν σε ευρωτουρκικές με συνέπεια να λυθούν από θέση ισχύος της Ε.Ε. προς όφελος της Ελλάδας.

Καθώς όμως όπως και στην περίπτωση του ΝΑΤΟ η Ε.Ε. έχει συμφέρον να διατηρεί καλές σχέσεις με την Τουρκία, δεν είναι βέβαιο πως θα δεχτεί να θυσιάσει την Τουρκία για κάποια ζητήματα που η βόρεια Ευρώπη θεωρεί επουσιώδη αλλά είναι ζωτικής σημασίας για την Ελλάδα. Παρόλα αυτά η συνεισφορά της Ε.Ε. στα ελληνοτουρκικά τα τελευταία χρόνια ήταν ουσιαστική και θετική.

Μια άλλη σταθερά της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής ήταν η επίκληση του διεθνούς δικαίου, στο βαθμό που η εφαρμογή του ευνοούσε τις περισσότερες από τις ελληνικές θέσεις σε σχέση με τις ελληνοτουρκικές διαφορές. Η επίκληση του διεθνούς δικαίου οδηγούσε τη χώρα μας σε στρατηγική μη προκλήσεων ή αιχμηρών απαντήσεων σε προκλήσεις τις άλλης πλευράς προκειμένου να μην θεωρηθεί πως αυτή προκάλεσε κάποια αντίδραση της Τουρκίας που θα επέφερε ζημιά στις εθνικές μας επιδιώξεις.

Μια άλλη πλευρά ενδυνάμωσης της θέσης της χώρας και εγγύησης της ασφάλειάς της ήταν η ειδική αμυντική σχέση με τις ΗΠΑ. Η ανησυχία των δυτικών πως η Τουρκία μπορεί να απομακρυνθεί από τη Δύση οδήγησε στην ενδυνάμωση της σχέσης με την Ελλάδα η οποία αποτελεί, μέσω Αλεξανδρούπολης την εναλλακτική δίοδο προς τα Βαλκάνια και την Ανατολική Ευρώπη.

Άλλη μια συνισταμένη  ήταν οι αμυντικές συμφωνίες με χώρες όπως το Ισραήλ, η Αίγυπτος και άλλες αραβικές χώρες που έχουν ανταγωνιστικά συμφέροντα με την Τουρκία.

Η αμυντική συμφωνία με τη Γαλλία του Μακρόν είχε υπόσταση γιατί η Γαλλία αντιλαμβάνεται ως απειλή για τα δικά της συμφέροντα την ενδυνάμωση της Τουρκίας στη Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Επίσης, επειδή η Γαλλία πιστεύει στην ενιαία ευρωπαϊκή αμυντική υπόσταση, η εγγύηση της ελληνικής ακεραιότητας από την ίδια αποτελούσε προπομπό αυτής της επιδίωξης. Στην περίπτωση ενιαίας αμυντικής ευρωπαϊκής δομής η Γαλλία μόνο μπορεί να αποτελέσει το σκληρό πυρήνα της καθώς οι άλλες χώρες δεν διαθέτουν προς το παρόν αξιόλογες αμυντικές δυνατότητες.

Η είσοδος των ΗΠΑ στην κατηγορία των αναθεωρητικών δυνάμεων αποδυναμώνει την αποτρεπτική ισχύ της επίκλησης του διεθνούς δικαίου. Η πολιτική κρίση με την ακυβερνησία στη Γαλλία αποδυναμώσει επίσης τις εγγυήσεις της ελληνογαλλικής αμυντικής συμφωνίας.

Καθώς οι εξελίξεις στη Συρία εκτοπίζουν το Ιράν από την περιοχή και ενδυναμώνουν τη θέση της Τουρκίας, η τελευταία αρχίζει και έρχεται σε θεμελιώδη αντίθεση με τον Ισραήλ.

Πριν λίγες μέρες μια σημαντική δεξαμενή σκέψης του Ισραήλ προειδοποιούσε την πολιτική ηγεσία του πως η χώρα θα πρέπει να είναι έτοιμη για το ενδεχόμενο μιας θερμής σύγκρουσης με την Τουρκία.

Από την άλλη πλευρά η Ελλάδα αυτή την περίοδο διανύει μια από τις κατά καιρούς περιόδους προσέγγισης και προσπάθειας διευθέτησης των διαφορών με την Τουρκία. Η αλήθεια είναι πως τούτο ευνοεί και τις δυο χώρες αυτήν την περίοδο. Την Τουρκία την ευνοεί γιατί έχει στρέψει τις προσπάθειες στις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή. Την Ελλάδα την ευνοεί γιατί υλοποιεί ένα στρατηγικής σημασίας σχέδιο αναδιάρθρωσης των ενόπλων δυνάμεων και ενίσχυσης του εξοπλισμού της.

Θεωρείται αρκετά πιθανό πως το Ισραήλ σύντομα να ζητήσει διευκολύνσεις ή βοήθεια από την Ελλάδα και την Κύπρο στην αντιπαράθεση με την Τουρκία. Αν και η αποφυγή εμπλοκής της χώρας σε αντιπαραθέσεις που δεν την αφορούν άμεσα είναι μια πάγια ορθή στάση για μικρές χώρες που δεν θέλουν να "πάνε γυρεύοντας" οι εξελίξεις ωθούν προς την αλλαγή της στάσης αυτής.

Η μεταβολή των συνθηκών ωθούν σε αλλαγές των βασικών αμυντικών δογμάτων της χώρας. Οι μέρες του κατευνασμού μοιάζουν μετρημένες.

2) Περί Προέδρου

Καλημέρα σας κ. Στούπα,

Θα ήταν γελοία αν δεν ήταν τραγική η επιλογή του πρωθυπουργού του προσώπου για την Προεδρία της Δημοκρατίας. Περάσαμε από το ένα άκρο (πέφτει η Κυβέρνηση αν δεν μπορεί να συμφωνηθεί ο Πρόεδρος) στο άλλο σε χρόνο μηδέν.

Ποιο είναι το άλλο άκρο;

Εκλέγω κομματικό Πρόεδρο με απλή πλειοψηφία και μηδενική συναίνεση, απλά σε περισσότερες ημέρες. Το ότι το σύστημα μας ήταν πρωθυπουργικοκεντρικό το ξέραμε, δεν ήταν κάτι νέο. Τώρα έπεσαν πλήρως τα προσχήματα.

Προς τι ο εξευτελισμός του "Ανώτατου" αξιώματος της χώρας;

Ο Πρωθυπουργός απλά περιχαρακώνετε περισσότερο, βάζοντας κάποιον που απλά θα του είναι υπάκουος και δεν διανοείται την ζημιά επιφέρει τόσο στο σύστημα όσο και στην παράταξη του. Ο θεσμός της Προεδρίας πλέον παύει να έχει το οποιοδήποτε βάρος στο πολίτευμα μας. Ας καταργούνταν τελείως να γλιτώναμε και τα έξοδα.

Τουλάχιστον απαλλασσόμαστε από την ανεκδιήγητη κα. Κατερίνα.

Καλή Χρονιά και δύναμη για το 2025 να έχετε.

Με εκτίμηση,

Β.Γραμματικάκης

Απάντηση: Διαφωνώ. Θεωρώ της κα  Σακελλαροπούλου αντιπροσωπευτική της πλειοψηφίας, με επιτυχημένη θητεία. Ο κ. Τασούλας αποτελεί μια αξιοπρεπή επιλογή στα πλαίσια μας πολιτικής απόφασης συσπείρωσης της δεξιάς πτέρυγας της Ν.Δ. που πιέζεται από τις αντισυστημικές δυνάμεις.

kostas.stoupas@capital.gr