Το νέο μεγάλο πάρτι των 800 δισ. ευρώ

Του Κώστα Στούπα

1) Το νέο μεγάλο πάρτι των 800 δισ. Ευρώ

Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2000 άθροιζαν συνολικό ΑΕΠ περί τα 7,2 τρισ. δολάρια. Την ίδια χρονιά οι ΗΠΑ είχαν 9 τρισ. δολάρια και η Κίνα 1,2 τρισ. δολάρια.

Το 2022 η Ε.Ε. είχε φτάσει τα 16,7 τρισ. δολάρια κι οι ΗΠΑ τα 27,3 τρισ. δολάρια και η Κίνα περί τα 18 τρισ. δολάρια.

Πριν από λίγες ημέρες η Volkswagen ανακοίνωσε πως θα χρειαστεί να κλείσει κάποιες από τις μονάδες παραγωγής στη Γερμανία, καθώς η ζήτηση για τα μοντέλα της δεν καλύπτει την παραγωγή. Ανάλογα προβλήματα αντιμετωπίζουν όλες οι ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες.

Και όχι μόνο οι αυτοκινητοβιομηχανίες.

Στην Ευρώπη τα τελευταία τριάντα χρόνια που ξεκίνησε η επανάσταση της νέας οικονομίας δεν αναδείχτηκε καμιά Microsoft, Google, η Amazon.

Όσα επισημαίνει ο Μάριο Ντράγκι στην έκθεση που παρέδωσε προχθές στην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι τα μισά απ’ όσα έπρεπε να είχαν γίνει πριν από 20 χρόνια, για να έχει η Ευρώπη ελπίδες να ανταπεξέλθει σαν μεγάλη δύναμη στην εποχή που διανύουμε.

Φοβάμαι πως ελάχιστα από αυτά που προτείνει θα γίνουν και πως και μετά από 20 χρόνια, αν υπάρχουμε ως Ε.Ε. θα συζητάμε τα ίδια από χειρότερη θέση.  

Οι ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να αυξήσουν τη ροή κεφαλαίων στις τεχνολογικές καινοτομίες για να μην χάσουν την κούρσα της τεχνητής νοημοσύνης και να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες.

Για να συμβεί αυτό θα πρέπει να μειωθούν μεταξύ άλλων οι δαπάνες κοινωνικής πρόνοιας και οι δαπάνες για συντάξεις. Πιστεύω πως καμιά ευρωπαϊκή κοινωνία δεν διαθέτει πλέον την ωριμότητα και την αυτογνωσία για να το υλοποιήσει.

Εκτός από κεφάλαια, οι τεχνολογικές καινοτομίες χρειάζονται και μια μεγάλη δόση απορρύθμισης των αγορών που σημαίνει μείωση των παρεμβάσεων των εθνικών κρατικών γραφειοκρατιών και της γραφειοκρατίας των Βρυξελών.

Η δημιουργία ευρωπαϊκής αμυντικής  βιομηχανίας π.χ. σημαίνει πως κάποιες εθνικές επιχειρήσεις πρέπει να κλείσουν ή να καταστούν υπεργολάβοι άλλων, άλλων χωρών προκειμένου να δημιουργηθούν οικονομίες κλίμακας. Ακόμη και οι της ημέτερης χρεοκοπημένης ΕΑΣ αντιδρούν γιατί μετά δεκαετίες αδράνειας τους εξασφάλισαν μια θέση υπεργολάβου μια τσέχικης εταιρείας παραγωγής βλημάτων.

Αν αυτά τα χρόνια ήταν άνεργοι δεν θα αντιδρούσαν. Οι τεχνολογικές επαναστάσεις δεν γίνονται με επιδοτήσεις αλλά από πεινασμένους που θέλουν να αλλάξουν τη μοίρα τους...

Οι παλαιότεροι θα θυμούνται τις διαμάχες των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ τη δεκαετία του ’80 με τους ιδιώτες που ήθελαν να επενδύσουν στη δημιουργία ιδιωτικών τηλεοπτικών καναλιών. Ο αρμόδιος τότε  υπουργός  Δ. Μαρούδας απειλούσε να καταρρίψει του δορυφόρους που θα τολμούσαν να μεταδώσουν ραδιοφωνικό και τηλεοπτικό σήμα μη κρατικών καναλιών.

Μια αντίστοιχη διαμάχη βρίσκεται σήμερα σε εξέλιξη μεταξύ του Elon Mask που ελέγχει την πλατφόρμα Χ (πρώην Twitter) και των αρμόδιων υπηρεσιών της Κομισιόν, που του ζητάει να λογοκρίνει τις αναρτήσεις προκειμένου να περιοριστεί η αναπαραγωγή ψευδών ειδήσεων.

Η Ε.Ε. με 2-3 δεκαετίες καθυστέρησης ακολουθεί την πορεία αποβιομηχάνισης και γιγάντωσης του κρατισμού και του παρασιτισμού της Ελλάδας. Μοιραία θα καταλήξει εκεί που κατέληξε η Ελλάδα την περασμένη δεκαετία.

Ο Μάριο Ντράγκι προτείνει η Ε.Ε. να στηρίξει την ανάπτυξη της καινοτομίας και ανασύστασης της ευρωπαϊκής οικονομίας με ένα ετήσιο πακέτο 800 δισ. Ευρώ, που θα προκύπτει μέσω κοινού δανεισμού.

Περί τα 800 δισ.  Ευρώ άπαξ ήταν το πακέτο Next Generation που βγήκε μέσα στην πανδημία.  

Πρόκειται για τεράστιο ποσό. Στην Ελλάδα (και την Ευρώπη) ήδη κάποιοι ακονίζουν τα μαχαίρια. Για τη διανομή του προηγούμενου πακέτου στήθηκαν καμιά 10αριά καινούργιες οικονομικές ιστοσελίδες προκειμένου οι ενδιαφερόμενοι να αποκτήσουν τη δέουσα επιρροή στα κέντρα των αποφάσεων.

Δυστυχώς το μεγαλύτερο μέρος αυτών των χρηματοδοτήσεων-επιδοτήσεων δεν παράγει καινοτομία και πρόοδο.

Μου έστειλαν πριν λίγο καιρό κάποια αναγνώστες στοιχεία για τεράστιες υπερκοστολογήσεις σε κάποια προγράμματα δήμων για την τοποθέτηση νέων ψηφιακών υδρομετρητών. Δεκάδες αναθέσεις για χιλιάδες υδρομετρητές σε τιμές πολλαπλάσιες από αυτές που τους βρίσκει κάποιος στην αγορά.

Και στην Ελλάδα και στην Ευρώπη η δυναμικότερα αναπτυσσόμενη κατηγορίας επιχειρήσεων είναι αυτή που ειδικεύεται στην απορρόφηση ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων και χορηγήσεων. Συμβάλλουν στη μείωση της ανεργίας και την αύξηση του ΑΕΠ αλλά δεν δημιουργούν τεχνολογική υπεραξία.

Αν συνεχίσουμε έτσι θα καταλήξουμε να έχουμε στην Ευρώπη  υπερσύγχρονους δρόμους, αεροδρόμια και άλλα έργα υποδομών αλλά δεν θα είμαστε σε θέση να τα γεμίζουμε  και να τα συντηρούμε. Πρόκειται για κάτι ανάλογο με αυτό συνέβη στην Ελλάδα την περασμένη δεκαετίας και τα πράγματα θα ήταν πολύ χειρότερα αν δεν έρρεαν τα πάνω από 200 δισ. Ευρώ,  ο τουρισμός και οι ευρωπαϊκές χρηματοδοτικές ροές.

2) Περί Flat-tax…

Αξιότιμε κύριε Στούπα καλησπέρα σας.

Διαβάζω τη στήλη σας καθημερινά και θέλω να σας συγχαρώ για τα πάντα στοχευμένα και τεκμηριωμένα άρθρα σας.

Θα ήθελα να σας ρωτήσω τι πιστεύετε για το σύστημα φορολόγησης flat tax. Δηλαδή έναν ενιαίο φορολογικό συντελεστή της τάξης του 14 - 15%, που θα ισχύει για όλα τα φυσικά και νομικά πρόσωπα χωρίς επιμέρους κλίμακες, με όλα τα έξοδα να αναγνωρίζονται και να εκπίπτουν από το φορολογητέο εισόδημα. Προσωπικά, ένα τέτοιο σύστημα μου ακούγεται αρκετά ρηξικέλευθο, ωστόσο δεν ξέρω κατά πόσο θα πετύχαινε στην Ελλάδα, δεδομένης και της προβληματικής φορολογικής συμμόρφωσης που έχει ένα τμήμα του πληθυσμού.

Όσοι τάσσονται υπέρ της εφαρμογής ενός τέτοιου φορολογικού συστήματος, υποστηρίζουν ότι έτσι θα προσελκύσουμε πολλές περισσότερες επενδύσεις, θα εκτοξευθεί η οικονομική δραστηριότητα μαζί με τα δημόσια έσοδα, ενώ θεωρούν ότι είναι και η μοναδική λύση για να καταστεί η φοροδιαφυγή ασύμφορη άρα να περιοριστεί δραστικά, υπό το σκεπτικό, ότι οι πολίτες θα έχουν κίνητρο να ζητάνε αποδείξεις από παντού ώστε να φαίνονται τα έξοδά τους και να πληρώνουν στο τέλος μικρότερο φόρο, αλλά ταυτόχρονα το κράτος θα λαμβάνει το Φ.Π.Α από κάθε συναλλαγή που θα πραγματοποιείται.

Όσοι εναντιώνονται στο flat tax, θεωρούν ότι δεν θα φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα για τα κρατικά ταμεία, ενώ κάνουν λόγο ακόμα και για πιθανώς μεγάλη τρύπα στα δημόσια έσοδα με τις γνωστές δημοσιονομικές συνέπειες. Κάποιοι θέτουν το ζήτημα του πόσο δίκαιο θα είναι ένα φορολογικό σύστημα όπου όλοι θα φορολογούνται με τον ίδιο συντελεστή, κάποιοι υποστηρίζουν ότι επιβραβεύει όσους επιθυμούν να ξοδεύουν και τιμωρεί όσους προτιμούν περισσότερο να αποταμιεύουν κ.ο.κ.

Για όλα αυτά θα ήθελα τη γνώμη σας. Θα μπορούσε ένα τέτοιο φορολογικό σύστημα να λειτουργήσει στη χώρα μας; Αξίζει το πολιτικό σύστημα να το τολμήσει κάποια στιγμή;

Με εκτίμηση,

Παναγιώτης Μπακόλας

Απάντηση: Σε γενικές γραμμές η άποψή μου είναι πως ένα οριζόντιος φόρος (flat tax) 10-15% θα είχε θετικές επιπτώσεις στην προσέλκυση υψηλής προστιθέμενης αξίας επενδύσεων και την  οικονομική ανάπτυξη.

Ο ίδιος θεωρώ δίκαιο να φορολογούνται όλοι το ίδιο και όχι κλιμακωτά ανάλογα με το εισόδημα. Είναι άδικο και δεν αποτελεί κίνητρο η μεγαλύτερη φορολόγηση όσων προσπαθούν περισσότερο.  

Ένας χαμηλός  οριζόντιος φορολογικός συντελεστής απλοποιεί τη φορολογική νομοθεσία, μειώνει τα κίνητρα φοροδιαφυγής και διαφθοράς.

Η έκπτωση όλων των δαπανών είναι άλλο θέμα.

Σε γενικές γραμμές η άποψή είναι όταν υπάρχει αύξηση των κρατικών εσόδων να υπάρχει μείωση των φόρων και όχι δημοσιονομικός ...χώρος για αύξηση των δαπανών.

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη ένα ενδιαφέρον βιβλίο για το θέμα από του φίλου μου Τ. Αβραντίνη. Ο τίτλος είναι: "Ενιαίος Φορολογικός Συντελεστής, Ένας Απλός και Δίκαιος Φόρος". 

kostas.stoupas@capital.gr