Αυτός, ο άνθρωπος αυτός, ήταν ο άλλος μου εαυτός

Του Κώστα Στούπα

Αυτός, ο άνθρωπος αυτός, ήταν ο άλλος μου εαυτός

Παλαιότερα, τις αυστηρές εποχές, οι πολιτικοί αρχηγοί παρίσταντο το πολύ στην πρεμιέρα κάποια παράστασης του Εθνικού Θεάτρου ή την παρουσίαση κάποιου βιβλίου για τον Θουκυδίδη. Η παρουσία τους είχε συμβολικό και ενισχυτικό χαρακτήρα στο τι θα πρέπει η κοινή γνώμη να θεωρεί σημαντικό και τι ασήμαντο.

Με την παρουσία τους ενίσχυαν  μορφές τέχνης που είχαν με σχέση με τη πνευματική (λογική και την ηθική) πλευρά της ανθρώπινης ζωής σε αντίθεση με τις τέχνες των οποίων οι εμπνεύσεις υποδαυλίζονταν κατευθείαν από τη βιολογία τις ορμόνες και το υπογάστριο.

Με την αποκατάσταση και  εκλαΐκευση της δημοκρατίας στη μεταπολίτευση, η διονυσιακή λαϊκότητα υποκατέστησε τις απολλώνιες αρετές της πειθαρχίας της σάρκας,  που στο πνεύμα της ελληνοχριστιανικής δεξιάς είχε μεταλλαχτεί σε ένα αμάλγαμα κανόνων τάξης και της ηθικής.

Μετά  ήρθαν οι σοσιαλιστές όπου το λαϊκό αναδείχτηκε αλάνθαστο υπόδειγμα που όλοι πρέπει να ακολουθήσουν. Την αρχή έκανε ο Αντρέας με τη Ρίτα Σακελαρίου και το θρυλικό άσμα "Αυτός ο άνθρωπος".

Δημοσίως βέβαια επιδείκνυαν τα Carmina Burana και τα έντεχνους ύμνους του Ξαρχάκου και του Θεοδωράκη, στα ιδιωτικά πάρτι του αρχηγού, όμως, οι σοσιαλιστές ερχόταν σε έκσταση με τις πενιές της Σακελαρίου.

Το τραγούδι "Αυτός ο άνθρωπος", κατά ένα ειρωνικό τρόπο (όπως μόνο η τέχνη γνωρίζει να μας ειρωνεύεται) μιλά για έναν άνθρωπο που ζούσε στο όνειρο και την ελπίδα και κάποιος τον παράτησε στην καταιγίδα.

Μεταφορικά το αγαπημένο άσμα του Αντρέα θα μπορούσε να περιγράφει τη σχέση του με το ελληνικό λαό, ο οποίος έτρεφε μεγάλες προσδοκίες γι’ αυτόν, όπως π.χ. για έξοδο από το ΝΑΤΟ, την ΕΟΚ, Εθνική Ανεξαρτησία, παραγωγή πλούτου με δίκαιη αναδιανομή κλπ. Το αποτέλεσμα ήταν να μην υλοποιήσει σχεδόν τίποτα από τα παραπάνω, να διαλύσει το παραγωγικό ιστό της χώρας και να ετοιμάσει τη χρεοκοπία του 2010, εκτοξεύοντας το χρέος από το 25% του ΑΕΠ το 1980 στο 100% το 1990.  Χρειάστηκε βέβαια να βάλει το χέρι και ο Κώστας Καραμανλής την περίοδο 2004 με 2009 για να γίνει η Ελλάδα η φτωχότερη μετά τη Βουλγαρία χώρα της Ευρώπης.

Παρ’ όλα αυτά, ο Ανδρέας μνημονεύεται ακόμη ως ο δημοφιλέστερος πολιτικός της μεταπολίτευσης. Είναι προφανές πως η μίμηση της λαϊκότητας και η δημόσια επίδειξη του διονυσιακού οίστρου έναντι της απολλώνιας πειθαρχίας, παίζουν σημαντικό ρόλο στη δημοφιλία αυτή.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου μεγάλωσε με ένα τρόπο που απείχε παρασάγγας από αυτόν του μέσου Έλληνα της εποχής του, σε αντίθεση π.χ. με το επαρχιώτη δικηγόρο από την Πρώτη Σερρών.

Τα θυμήθηκα όλα αυτά διαβάζοντας για την παρουσία του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης κ. Στέφανου Κασσελάκη στην πρεμιέρα του αοιδού του λαϊκού (αν δεν κάνω λάθος) τραγουδιού Κωνσταντίνου Αργυρού.

Πριν λίγες μέρες, λοιπόν, ο κ. Κασσελάκης βρέθηκε στην πρεμιέρα του κ. Αργυρού, σε πάρτι που οργάνωσε ο υποψήφιος ευρωβουλευτής κ. Αρβανίτης.

Ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ, ερωτηθείς για τη γροθιά που ύψωσε από τη σουίτα του λαϊκού κέντρου, εξήγησε ότι ήταν "απάντηση σε υψωμένη γροθιά ενός συντρόφου" και πρόσθεσε ότι οι πολίτες "θέλουν φρέσκο αέρα, είναι έτοιμοι για νέα σχέση πολιτικών και πολιτικής και ότι θέλουν πολιτικούς που να είναι μέσα στην κοινωνία...."

Δηλαδή, κάποιος σύντροφος εν μέσω του παραληρούντος στην πολιτιστική μέθεξη πλήθους τον χαιρέτησε ως Κομμουνάρος του Παρισιού μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα, υψώνοντας τη σφιγμένη γροθιά και ο ίδιος απάντησε σηκώνοντας τη δική του.

Φαίνεται να ισχύει αυτό που εννοεί και η παροιμία: "Εκεί που κρεμούσαν οι κλέφτες τ’ άρματα, κρεμάνε οι γύφτοι τα νταούλια".

Η υψωμένη γροθιά συμβολίζει την ενότητα και μαχητικότητα των εργατών έναντι του πανίσχυρου κεφαλαίου. Ο ζωγράφος Ονορέ Ντωμιέ την κατέγραψε για πρώτη φορά σε έργα που αφορούσαν τις εξεγέρσεις του 1848.

Οι Διεθνείς των κομμουνιστών την υιοθέτησαν στη συνέχεια. Την υψωμένη γροθιά, εν αντιθέσει με το ναζιστικό χαιρετισμό, χρησιμοποίησαν οι δυνάμεις των αριστερών στον ισπανικό εμφύλιο. Η υψωμένη γαντοφορεμένη γροθιά ήταν ο χαιρετισμός της τρομοκρατικής οργάνωσης των "Μαύρων Πανθήρων" στις ΗΠΑ τη δεκαετία του ’60.

Τώρα έχει εξελιχθεί σε σημάδι αλληλοαναγνώρισης και αλληλοενθάρρυνσης μεταξύ επαναστατών  που κάνουν εισοδισμό στα μπουζούκια.

Πολλοί θεωρούν πως ο κ. Κασσελάκης αποτελεί τον ιμάντα που θα επαναπροσεγγίσει την Αριστερά με την κοινωνία, όπως το πέτυχε ο Ανδρέας Παπανδρέου παλαιότερα. Δεν συμμερίζομαι αυτή την άποψη.

Πριν από 12  μήνες περίπου, προ των εκλογών του 2023, οι δημοσκοπήσεις προέβλεπαν την ήττα του ΣΥΡΙΖΑ που θα έπιανε ένα ποσοστό περί το 30%. Σήμερα η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ προαναγγέλλει πως θα εκλάβει ως νίκη οποιοδήποτε ποσοστό πάνω από 17%.

Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει τελειώσει. Το 2023 είχε την ευκαιρία να τελειώσει αξιοπρεπώς, όπως συμβαίνει με πολλά κόμματα. Επέλεξε το δρόμο της αυτογελοιοποίησης.

Αυτός, ο άνθρωπος αυτός, ήταν ο άλλος μου εαυτός που τραγούδαγε και η Ρίτα...

kostas.stoupas@capital.gr