Πόσο μπορούμε να αντέξουμε κάτω από το νερό

Του Κώστα Στούπα

Πόσο μπορούμε να αντέξουμε  κάτω από το νερό

Πόσο μπορεί να αντέξει κάποιος κάτω από το νερό χωρίς να παίρνει αναπνοές, έστω και με καλάμι όπως ο βιετναμέζος  Φο Μι Τσιν στο τραγούδι του Διονύση Σαββόπουλου;

Φαντάζομαι λίγο. Αν και οι Βιετκόνγκ κέρδισαν το πόλεμο με τους Αμερικάνους να εγκαταλείπουν τη Σαϊγκόν με ατιμωτικό τρόπο, τώρα έχουν να αντιμετωπίσουν έναν πόλεμο εντός των τειχών του ισχυρότερου οχυρού τους: Της Ομοσπονδιακής Κεντρικής Τράπεζας.

Προχθές ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ εξέπληξε αρνητικά τις αγορές καθώς το Μάρτιο αυξήθηκε λίγο περισσότερο απ’ όσο αναμενόταν. Τούτο μείωσε τις πιθανότητες η FED να προχωρήσει όσο σύντομα αναμενόταν σε αλλεπάλληλες μειώσεις επιτοκίων.

Οι αγορές πιστεύω υπερβάλουν. Η Fed είναι καταδικασμένη να προχωρήσει σε μείωση των επιτοκίων, το ίδιο και η ΕΚΤ και οι άλλες κεντρικές τράπεζες της Δύσης.

Ο λόγος  είναι το υψηλό χρέος, που αναγκάζει κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και νοικοκυριά να ...αναπνέουν με καλάμι, όπως ο βορειοβιετναμέζος του τραγουδιού "Βιετνάμ γιε-γιε" που τραγουδούσαμε νέοι.

Το αμερικάνικο Δημόσιο το 2020 πλήρωνε περί τα 450 δισ. δολάρια τόκους για το κρατικό χρέος. Με την άνοδο των επιτοκίων προκειμένου να τιθασευτεί ο πληθωρισμός, στις αρχές του 2024 έφτασε να πληρώνει πάνω από 1 τρισ. δολάρια.  Σύμφωνα με τους αναλυτές της BofA, στο τέλος του χρόνου θα κληθεί να πληρώσει κάπου μεταξύ 1,2 με 1,6 τρισ. δολάρια ανάλογα με την πορεία του πληθωρισμού.

Αν τα επιτόκια μείνουν σταθερά λοιπόν η εξυπηρέτηση του δημόσιου (ομοσπονδιακού) χρέους θα προσεγγίσει το 6% του ΑΕΠ μέχρι το τέλος του έτους.

Αν η Fed μειώσει τα επιτόκια κατά 150 μονάδες βάσης, το κόστος των τόκων θα μειωθεί κατά 33%.

Αν λάβουμε υπόψη πως οι αμυντικές δαπάνες είναι περί τα 700 δισ. δολάρια τον χρόνο μπορούμε να αντιληφθούμε πως η εξυπηρέτηση του χρέους θυμίζει το ελληνικό πρόβλημα στις αρχές της περασμένης δεκαετίας.  Οι ΗΠΑ βέβαια δεν είναι Ελλάδα, μπορούν να τυπώνουν χρήμα.

Το κάνουν συχνά μετά το κραχ του 2008. Αυτό όμως δεν αποτελεί λύση αλλά μετάθεση της έκρηξης  του προβλήματος για αργότερα.

Το πρόβλημα του συνδυασμού του υψηλού χρέους και των υψηλών επιτοκίων δεν αφορά μόνο τον Δημόσιο Τομέα. Το ίδιο πρόβλημα αντιμετωπίζουν και τα νοικοκυριά και οι ιδιωτικές επιχειρήσεις.

Τα ίδια και χειρότερα συμβαίνουν και στην Ευρώπη. Στο πρώτο τρίμηνο του έτους π.χ. στη Γερμανία οι πτωχεύσεις σημείωσαν ρεκόρ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Halle Institute for Economic Research (IWH) που δημοσίευσε η Handelsblatt το Μάρτιο οι χρεοκοπίες επιχειρήσεων ήταν κατά 35% αυξημένες σε σχέση με τον Μάρτιο του 2023 και 30% πάνω από τον μέσο όρο του Μαρτίου για τα έτη 2016 έως 2019, δηλαδή πριν από την πανδημία του κορονοϊού".

Βλέπε: So viele Firmenpleiten in Deutschland wie seit Jahrzehnten nicht

Αν τα επιτόκια δεν μειωθούν τάχιστα οι χρεοκοπίες θα συνεχίσουν να αυξάνονται και αν οι οικονομίες μπουν σε ύφεση θα εκραγούν. Κατά πάσα πιθανότητα λοιπόν οι Κεντρικές Τράπεζες θα πιεστούν να μειώσουν τα επιτόκια για να μπορέσουν να ανασάνουν κράτη, νοικοκυριά και οικονομίες.

Πολύ πιθανό είναι επίσης ο πληθωρισμός να επανακάμψει δριμύτερος, (τους λόγους τους έχουμε αναλύσει πολλές φορές σε αυτήν τη στήλη) και αυτό μπορεί να συμβεί με την οικονομία σε ύφεση.

Το σενάριο αυτό αποτελεί μια ερμηνεία του ράλι που κάνει ο χρυσός και το ασήμι τις τελευταίες εβδομάδες. Το σενάριο της ύφεσης και του πληθωρισμού (στασιμοπληθωρισμού) είναι το επικρατέστερο αυτής της στήλης εδώ και πολύ καιρό. Στο βιβλίο μου η "Επερχόμενη Αταξία" αναλύω διεξοδικά αυτό το σενάριο και τις συνέπειές του.

Μιλώντας με τις εικόνες των στίχων του τραγουδιού του Διονύση Σαββόπουλου ο βυθισμένος στο νερό θα χρειαστεί να πάρει ανάσες με το καλάμι παραμένοντας στον βυθό. Οι ναπάλμ όμως στην επιφάνεια θα έχουν εξαφανίσει το οξυγόνο από την ατμόσφαιρα.

Αυτό είναι το πρόβλημα που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν οι οικονομίες προσεχώς. Οι αδαείς πανηγυρίζουν γιατί η επόμενη κρίση θα πλήξει την παγκόσμια οικονομική και γεωπολιτική κυριαρχία της Δύσης.

Η παγκόσμια οικονομία είναι τόσο εξαρτημένη από τις οικονομίες της Δύσης όμως που το πιθανότερο είναι πως πρώτα θα σπάσουν σαν αδύναμοι κρίκοι οι οικονομίες των BRICS.

kostas.stoupas@capital.gr