Μέσα πάμε καλά... αλλά δεν αρκεί

Του Κώστα Στούπα

Μέσα πάμε καλά... αλλά δεν αρκεί

Πότε θα "σκάσει" η ελληνική οικονομία, είναι ένα ερώτημα που δέχομαι όλο και πιο συχνά τον τελευταίο καιρό. Αρκετοί μάλιστα μου μεταφέρουν πληροφορίες για αδυναμίες σε επιμέρους κλάδους οι οποίες ενδεχομένως θα μπορούσαν να αποτελούν προάγγελο επιδείνωσης της κατάστασης.

Παρά τις επιμέρους ανησυχίες, η ελληνική οικονομία αναδεικνύεται και το ’23 εφτάψυχη...

Η ελληνική οικονομία, όσο επιτυγχάνει ρυθμούς πάνω από τον μέσο όρο της Ε.Ε., πάει καλά. Με βάση τα τελευταία στοιχεία της Κομισιόν, το 2023 η ανάπτυξη θα τρέξει με 2,4% ενώ το  ’24 και ’25 με 2,3% και 2,2% αντίστοιχα.

Για την ευρωζώνη, η Επιτροπή προβλέπει ανάπτυξη 0,6% το 2023, 1,2% το 2024 και 1,6% το 2025, έναντι ανάπτυξης στην ΕΕ της τάξεως του 0,6% το 2023, 1,3% το 2024 και 1,7% το 2025.

Η καλή πορεία των εξαγωγών, η ισχυρή τουριστική κίνηση και οι κοινοτικές ροές από τα ευρωπαϊκά προγράμματα εξασφαλίζουν τη θετική διαφορά.

Τα παραπάνω επιβεβαιώνουν άλλωστε και τα δημόσια έσοδα.

Στο 10μηνο του ’23 το πρωτογενές πλεόνασμα εκτοξεύθηκε στα 6,084 δισ., έναντι στόχου για 1,746 δισ. ευρώ και πρωτογενούς ελλείμματος 350 εκατ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2022.

Τα φορολογικά έσοδα ανήλθαν σε 50,8 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 3,921 δισ. ευρώ ή κατά 8,4% έναντι του στόχου του προϋπολογισμού 2023.

Καθοριστικές στην ανοδική πορεία των εσόδων ήταν επίσης οι εισπράξεις από ΦΠΑ αλλά και η αύξηση του τζίρου λόγω της τουριστικής κίνησης το καλοκαίρι.

Ανάπτυξη πάνω από τον μέσο όρο της Ε.Ε. και ταυτόχρονα πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα, μπορεί να ήταν για δεκαετίες συνηθισμένα στις νοικοκυρεμένες οικονομίες των προτεσταντών του Βορρά αλλά  αποτελούν πρωτοφανείς ειδήσεις για το Νότο και ιδιαίτερα για την Ελλάδα.

Οι εξαγωγές φέτος, μετά το ιστορικό ρεκόρ των 53 δισ. ευρώ του 2022, παρουσιάζουν κάμψη. 

Στο οκτάμηνο Ιανουαρίου – Αυγούστου η αξία των ελληνικών εξαγωγών υποχώρησε κατά 5,7%, συμπεριλαμβανομένων των πετρελαιοειδών, στα 33,77 δισ. ευρώ, και αυξήθηκε μόλις κατά 2,4% εάν εξαιρεθούν τα πετρελαιοειδή.

Οι αυξομειώσεις στις τιμές των πετρελαιοειδών "θολώνουν" την εικόνα. Η αύξηση στις εξαγωγές χωρίς τα πετρελαιοειδή επίσης είναι εικονική γιατί αν συνυπολογιστεί ο υψηλότερος πληθωρισμός το πρόσημο και εκεί θα είναι αρνητικό. Παρ΄ όλα αυτά δεν μιλάμε για κατάρρευση...

Το πλέον ενδιαφέρον στοιχείο που δείχνει πως κάτι αλλάζει στην ελληνική οικονομία αφορά στα ποιοτικά χαρακτηριστικά των εξαγωγών.

Κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2023 τα κορυφαία ελληνικά εξαγόμενα προϊόντα δεν ήταν τα χαμηλής προστιθέμενης αξίας γεωργικά προϊόντα ή τα πετρελαιοειδή που είναι συνήθως, αλλά το αλουμίνιο και τα φαρμακευτικά σκευάσματα.  Στην πρώτη δεκάδα των εξαγωγών βρίσκονται και οι υπολογιστές και ο περιφερειακός εξοπλισμός.  Το 68% των ελληνικών εξαγωγών πάει σε χώρες της Ε.Ε.

Υπάρχουν λοιπόν θετικά στοιχεία όπως υπάρχουν και ενθαρρυντικές ενδείξεις. Δύσκολα όμως μπορεί κάποιος να προβλέψει την ανθεκτικότητα αυτής της πορείας αν οι διεθνείς συνθήκες επιδεινωθούν.

Η πρόσφατη εκτίμηση της Scope Ratings για την ελληνική οικονομία έχει ενδιαφέρον: "Τα πρωτογενή πλεονάσματα της Ελλάδας διασφαλίζουν τη συμμόρφωσή της με την επικείμενη επανεισαγωγή των δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ και, κατά συνέπεια, τη συνέχιση της επιλεξιμότητας για τις διευκολύνσεις του Ευρωσυστήματος. Δεν αναμένουμε ότι η επενδυτική βαθμίδα της Ελλάδας θα κινδυνεύει ακόμη και σε ένα δυσμενές στασιμοπληθωριστικό σενάριο", καταλήγει.

Παρά την καλή πορεία όμως η Ελλάδα συνεχίζει να απέχει από την είσοδο σε μια τροχιά δυναμικής ανάπτυξης που θα καταφέρει στα επόμενα 10 χρόνια να βελτιώσει αισθητά τους μισθούς. Οι επενδύσεις όπως καταγράφονται από τον σχηματισμό του ακαθάριστου πάγιου ενεργητικού, έχουν καταφέρει να ξεπεράσουν τα 30 δισ. ευρώ τον χρόνο, που αποτελούν και το σημείο μηδέν με βάση τις αποσβέσεις πάγιου εξοπλισμού. Από το ’22 οι επενδύσεις ξεπερνούν τις αποσβέσεις αλλά για να αλλάξει κατηγορία η χώρα θα χρειαστούμε για πολλά χρόνια επενδύσεις πάνω 50 δισ. το χρόνο.

Μέσα πάμε καλά λοιπόν, αλλά μάλλον δεν αρκεί...

kostas.stoupas@capital.gr